Olejek eukaliptusowy – nazwa rodzajowa określająca olej destylowany z liści lub świeżych, szczytowych gałązek eukaliptusa, który należy do rodziny roślin mirtowatych[1]. Do rodzaju eukaliptus należy wiele gatunków roślin, pochodzących z Australii, Nowej Gwinei oraz południowo-wschodniej Indonezji, przy czym szereg z nich uprawianych jest w wielu miejscach na świecie (USA, Indie, Chiny, Europa)[1]. Olejek eukaliptusowy jest szeroko wykorzystywany, głównie w przemyśle farmaceutycznym, chemicznym i kosmetycznym, ze względu na naturalne właściwości antyseptyczne, aromatyzujące i lecznicze. Wytwarza się go w procesie destylacji liści rośliny z parą wodną[1].
Olejek eukaliptusowy otrzymuje się głównie z gatunku Eucalyptus globulus. Występuje on w wielu chemotypach. Do najpopularniejszych należy chemotyp cyneolowy. Według Farmakopei Europejskiej, olejek eukaliptosowy powinien zawierać nie mniej niż 70% 1,8-cyneolu, 0,05–10% alfa-pinenu, 0,05–1,5% beta-pinenu i 0,05–1,5% alfa-felandrenu[1].
Zawarty w olejku eukaliptusowym 1,8-cyneol (eukaliptol) to chętnie stosowany w wielu preparatach farmaceutycznych składnik, przyczyniający się do łagodzenia objawów grypy i przeziębienia. Można go spotkać w takich produktach jak środki wykrztuśne, pastylki do ssania, maści i środki do inhalacji górnych dróg oddechowych. Olejek eukaliptusowy posiada cenne właściwości przeciwbakteryjne, pozwalające przeciwdziałać chorobom gardła i oskrzeli[2]. Bardzo skuteczna w tym przypadku jest metoda wziewna, zmniejszająca przekrwienie tkanek wewnętrznych, a tym samym poprawiająca komfort i uczucie ulgi[3].
Innym istotnym składnikiem olejku eukaliptusowego to alfa-terpineol, zapewniający właściwości chłodzące i kojące, szczególnie przydatne w preparatach do masażu ciała[4].
Wstępne badania wykazały, że olejek eukaliptusowy może zapewniać naturalne właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe, które można wykorzystywać w postaci środków miejscowego zastosowania, takich jak kremy, maści czy balsamy[5].
Olejek eukaliptusowy stosowany jest często do produkcji preparatów do higieny osobistej, takich jak płyny do płukania ust[1] czy pasty do zębów. Zapewniają one naturalną ochronę przeciwbakteryjną, zapobiegającą rozwojowi infekcji i zakażeń[6]. Innym popularnym zastosowaniem jest wykorzystanie olejku eukaliptusowego w produkcji środków rozgrzewających do nacierań klatki piersiowej i pleców podczas infekcji sezonowych[1].
Dawniej z olejku eukaliptusowego produkowano preparaty odstraszające mole i inne owady, środki aromatyzujace do kin oraz mieszanki antyseptyczne[1].