Omphalophana antirrhinii
| Omphalophana antirrhinii | |||
| (Hübner, 1803) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Omphalophana antirrhinii | ||
| Synonimy | |||
| |||
Omphalophana antirrhinii – gatunek motyla z rodziny sówkowatych. Zamieszkuje krainę palearktyczną od Półwyspu Iberyjskiego po Azję Środkową.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1803 roku przez Jacoba Hübnera pod nazwą Noctua antirrhinii. W 1906 roku został wyznaczony przez George’a Hampsona gatunkiem typowym nowego rodzaju Omphalophana[1].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Motyl ten osiąga od 26 do 32 mm rozpiętości skrzydeł. Ma stosunkowo małą głowę z guzkiem na czole i parą pęczków szczeciniastych łusek przy nasadach czułków. Aparat gębowy dysponuje dobrze rozwiniętą ssawką. U samicy czułki są przylegająco orzęsione, zaś u samca lekko ząbkowane. Przednie skrzydło jest krótkie i szerokie, długości od 12 do 14 mm. Ubarwienie ma szarooliwkowe z białym wzorem. Odwłok jest krótki i krępy[2].
Wyrośnięte gąsienice są ubarwione zielonkawo z białawożółtymi liniami grzbietowymi i subdorsalnymi oraz żółtawymi liniami bocznymi[3].
Poczwarka ma ubarwienie rudobrązowe. Jej szpatułkowaty kremaster zaopatrzony jest w dwa krótkie kolce[3].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Owad ten zasiedla stanowiska o glebach ubogich, jak suche łąki, stepy, nasłonecznione zbocza, górskie stoki o południowej ekspozycji, ciepłe i suche pastwiska, nieużytki i obszary piaszczyste[4][5]. Owady dorosłe pojawiają się w jednym pokoleniu latającym od kwietnia lub maja do czerwca albo w dwóch pokoleniach i wówczas spotyka się je do końca sierpnia[4][5]. Gąsienice żerują od maja do września. Wśród ich roślin pokarmowych wymienia się driakwie, lnice, ostróżki i wyżliny[4].
Gatunek palearktyczny[1]. W Europie znany jest z Hiszpanii, Francji, Niemiec, Austrii, Włoch, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Mołdawii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Albanii, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji[6]. W Azji zamieszkuje Kaukaz i Zakaukazie, Turcję oraz zachodnią część Azji Środkowej[1]. Centrum rozsiedlenia gatunku znajduje się w regionie śródziemnomorskim[2].
W Polsce jest jedynym przedstawicielem rodzaju[7] i znany jest tylko z muraw kserotermicznych Wyżyny Małopolskiej i Kotliny Sandomierskiej[2]. Na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jako gatunek narażony na wyginięcie (VU)[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Markku Savela: Omphalophana Hampson, 1906. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2021-06-18].
- ↑ a b c Andrzej Samuel Kostrowicki: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVII Motyle – Lepidoptera, zeszyt 53b. Sówki – Noctuidae. Podrodziny Agrotinae, Melicleptriinae. Warszawa: PWN, Polski Związek Entomologiczny, 1959.
- ↑ a b Walter Forster, Theodor A. Wohlfahrt: Die Schmetterlinge Mitteleuropas. Band 4: Eulen. (Noctuidae). Stuttgart: Franckh'sche Verlagshandlung, 1971. ISBN 3-440-03752-5.
- ↑ a b c Krzysztof Jonko: Omphalophana antirrhinii (Hübner, 1803). [w:] Lepidoptera Mundi [on-line]. [dostęp 2021-06-18].
- ↑ a b Wolfgang Wagner: Omphalophana antirrhinii (Hübner, [1800-1803)]. [w:] Lepidoptera and their ecology [on-line]. 2005-2021. [dostęp 2021-06-17].
- ↑ Omphalophana antirrhinii (Hübner, 1803). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-06-18].
- ↑ Jarosław Buszko: rodzina: Noctuidae Latreille, 1809 — sówkowate. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2021-06-18].
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.