Oparzeniec jadowity

Oparzeniec jadowity
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mydleńcowce

Rodzina

nanerczowate

Rodzaj

oparzeniec

Gatunek

oparzeniec jadowity

Nazwa systematyczna
Toxicodendron pubescens Mill.
Gard. dict. ed. 8: Toxicodendron no. 2. 1768
Synonimy
  • Rhus toxicodendron L.
  • Toxicodendron toxicarium (Salisb.) Gillis[3]
Multimedia w Wikimedia Commons

Oparzeniec jadowity[4], sumak jadowity[5] (Toxicodendron pubescens) – gatunek rośliny z rodziny nanerczowatych. Występuje w południowo-wschodnich rejonach Stanów Zjednoczonych[3]. Dawniej używana polska nazwa zwyczajowa jest wynikiem zaliczania tego gatunku do początków XXI wieku do rodzaju sumak Rhus. Roślina silnie parząca (w Stanach Zjednoczonych powoduje kilkaset tysięcy oparzeń rocznie)[4]. W Polsce zarejestrowany jako roślina zdziczała nad Odrą k. Nowej Soli[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Krzew do 1 m wysokości z pędami łukowato wzniesionymi i ścielącymi się[4] oraz z podziemnymi rozłogami[5]. Szeroko się rozrasta[4].
Liście
Trójlistkowe o szerokojajowatych i zaostrzonych listkach[5], osiągających do 10 cm długości i osadzonych na ogonkach (boczne listki na krótkich, szczytowy na długim). Blaszki są skórzaste z wierzchu błyszczące, spodem owłosione, na brzegu nieregularnie karbowane do wrębnych. Barwa jesienna od koloru żółtego do intensywnie czerwonego[4].
Kwiaty
Zebrane w silnie owłosione[5], luźne wiechy osiągające do 5 cm długości[4]. Poszczególne kwiaty są drobne i zielonkawobiałe[4].
Owoc
Pestkowiec, białe z żółtawym lub zielonkawym odcieniem, o średnicy 0,5 cm[4].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Roślina ozdobna i lecznicza. Sok niebezpieczny, powodujący bolesne oparzenia[5]. Indianie pozyskiwali z tej rośliny czarny barwnik[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-25] (ang.).
  3. ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-10].
  4. ↑ a b c d e f g h i Włodzimierz Seneta, Jakub Dolatowski, Jerzy Zieliński, Dendrologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2023, s. 527–528, ISBN 978-83-01-22018-1.
  5. ↑ a b c d e Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Państwowe Wydawnictwo Robotnicze i Leśne. ISBN 83-09-00256-4.
  6. ↑ Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 309. ISBN 83-7079-778-4.