Operacja Gideon (Wenezuela)

Operacja Gideon[1]
kryzys prezydencki w Wenezueli
Ilustracja
schwytanie najemników
Czas

3–4 maja 2020 roku

Miejsce

Macuto

Terytorium

Wenezuela

Przyczyna

Kryzys konstytucyjny w Wenezueli, wywołany kontrowersyjnym sprawowaniem władzy przez Nicolasa Maduro i sfałszowaniem przez niego wyborów w 2018 roku

Wynik

Spisek wykryty i udaremniony przez rząd Maduro

Strony konfliktu
 Wenezuela (prezydent Nicolas Maduro)

 Rosja

 Wenezuela (przewodniczący Zgromadzenia Narodowego Juan Guaidó)

Silvercorp USA

Dowódcy
Nicolás Maduro Jordan Goudreau

Juan Guaidó

Siły
nieznane ok. 60-300
Straty
żaden 6 zabitych, 17 aresztowanych
brak współrzędnych

Operacja Gideon (hiszp. Operación Gedeón) – atak zbrojny wenezuelskiej opozycji (uznawany przez część opinii publicznej za próbę zamachu stanu), dokonany z pomocą prywatnych najemników ze Slivercorp USA w celu odebrania władzy sprawującego de facto funkcję prezydenta Wenezueli Nicolása Maduro. Atak zakładał wpłynięcie do kraju łodzią do portu Macuto od 3 do 4 maja 2020 w celu przejęcia kontroli nad lotniskiem międzynarodowym im. Simóna Bolívara w Maiquetii, zatrzymania Nicolasa Maduro i innych wysokich rangą osobistości w jego rządzie oraz wydalenia ich z kraju. Operacja została wykryta przez funkcjonariuszy służb specjalnych rządu Maduro. Komentatorzy i obserwatorzy, w tym urzędnicy Guaidó, którzy początkowo skontaktowali się z Silvercorp, opisali operację jako nieprofesjonalną, amatorską, niedofinansowaną i mającą zerowe szanse powodzenia lub jako misję samobójczą[2].

Operacja miała miejsce w szerszym kontekście trwającego od stycznia 2019 kryzysu konstytucyjnego w Wenezueli. Przez cały 2019 Maduro utrzymywał kontrolę nad agencjami wojskowymi Wenezueli i kluczowymi instytucjami rządowymi, zajmującymi się systemem bezpieczeństwa Wenezueli. Państwowe agencje wywiadowcze, a także Associated Press, miały wcześniejszą wiedzę o spisku, który został przechwycony, zanim pierwsza łódź dotarła do lądu[3][4].

Przebieg ataku

[edytuj | edytuj kod]

Atak posunął się naprzód pomimo swojej niepraktyczności, a założyciel Silvercorp Jordan Goudreau prawdopodobnie był motywowany wielomilionową nagrodą oferowaną przez Stany Zjednoczone za aresztowanie Maduro i jego wysokich rangą urzędników lub pomoc w aresztowaniu w związku z oskarżeniami federalnymi złożonymi w późnych godzinach, w marcu 2020 za domniemany udział w handlu narkotykami. W nalocie uczestniczyły dwie motorówki z włókna szklanego należące do Silvercorp, które wypłynęły ze wschodniej Kolumbii w kierunku karaibskiego wybrzeża Wenezueli na północ od Caracas. Na łodziach znajdowało się około 60 wenezuelskich dysydentów i dwóch amerykańskich byłych Zielonych Beretów zatrudnionych jako najemnicy przez Silvercorp. Ośmiu wenezuelskich dysydentów zostało zabitych, a siedemnastu najemników schwytanych, w tym dwóch Amerykanów, których przesłuchania były transmitowane w państwowej telewizji w godzinach po zdarzeniu[5].

Po ataku do wiadomości publicznej dotarło, że oficjalny dokument określający cel operacji został podpisany w październiku 2019 pomiędzy Silvercorp i Komitetem Strategii Guaidó, który utworzył Juan Guaidó w celu zbadania wszystkich dostępnych opcji odsunięcia Maduro od władzy i objęcia urzędu prezydenta Wenezueli. Komitet Strategii Guaidó podobno wycofał się z porozumienia i zerwał w listopadzie 2019 stosunki z Silvercorp i Goudreau. Juan Guaidó, jego Komitet Strategii oraz urzędnicy rządów Kolumbii i Stanów Zjednoczonych zaprzeczyli jakiejkolwiek roli w faktycznym ataku, który miał miejsce 3 maja 2020[6].

Tło ataku

[edytuj | edytuj kod]
Kryzys prezydencki w Wenezueli – mapa stanowiska państw wobec kryzysu konstytucyjnego

Spór konstytucyjny o to, kto jest prawowitym prezydentem Wenezueli, rozpoczął się w styczniu 2019, kiedy Juan Guaidó, przewodniczący Zgromadzenia Narodowego z większością opozycji, oświadczył, że reelekcja urzędującego Nicolása Maduro w 2018 była niezgodna z prawem oraz urząd prezydenta Wenezueli był nieobsadzony, i w związku z tym obejmuje urząd pełniącego obowiązki prezydenta Wenezueli. Juan Guaidó został oficjalnie uznany za prawowitego prezydenta Wenezueli przez prawie 60 rządów na arenie międzynarodowej, w tym rządy Stanów Zjednoczonych i Kanady; Kolumbię, Brazylię i większość krajów Ameryki Południowej, oraz Wielka Brytanię, Francję, Niemcy oraz Hiszpanię, a także inne kraje europejskie. Inne kraje, w tym Rosja, Chiny, RPA, Iran, Syria, Kuba, Nikaragua, Korea Północna i Turcja, nadal uznają Nicolasa Maduro za konstytucyjnego prezydenta Wenezueli[7].

Reakcje międzynarodowe

[edytuj | edytuj kod]
  1.  Kolumbia: Kolumbijski rząd zaprzeczył oskarżeniom, nazywając je próbą „dyktatorskiego reżimu Nicolása Maduro”, aby odwrócić uwagę od problemów w kraju. Prezydent Iván Duque Márquez oznajmił, że nie sponsoruje inwazji ani sztuczek w odpowiedzi na oskarżenia i stwierdził: „Robię rzeczy z góry, ponieważ jestem obrońcą demokracji”[8].
  2.  Rosja: Ministerstwo Spraw Zagranicznych stwierdziło, że zaprzeczenie Stanów Zjednoczonych było „nieprzekonujące” i wskazało na wcześniejsze ostrzeżenia administracji Trumpa, że „wszystkie opcje” są na stole, w tym możliwość działań wojskowych. Stwierdzono również, że działania najemników zasługują na „jednoznaczne i zdecydowane potępienie”[9].
    • 20 maja 2020 Federacja Rosyjska zwołała wirtualną otwartą debatę Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych (RB ONZ) w celu wezwania członków Rady do potępienia ataku jako zagrożenia dla pokoju w Wenezueli i bezpieczeństwa w regionie. Stany Zjednoczone podwoiły swoje wcześniejsze zaprzeczenia udziału w operacji i oskarżyły rząd Maduro o wykorzystywanie tego wydarzenia jako pretekstu do prześladowania dysydentów politycznych i odwrócenia uwagi od innych problemów w Wenezueli. Rosja potwierdziła swoją ocenę, że oświadczenia rządu Stanów Zjednoczonych, że nie ma wiedzy o operacji, były wątpliwe w świetle planów napastników dotyczących przewiezienia jeńców do Stanów Zjednoczonych. Ambasador Rosji przy ONZ, Dmitrij Polański, zapytał, w jaki sposób atak koreluje z komunikatami „wszystkie opcje są na stole”[10].
  3.  Stany Zjednoczone: Różni urzędnicy amerykańscy (w tym Prezydent Donald Trump) zaprzeczyli oskarżeniom wysuwanym przez administrację Maduro[11].
    • Prezydent Donald Trump powiedział, że incydent „nie ma nic wspólnego z naszym rządem”. Przemawiając w Fox News, Trump oznajmił: „Gdybym chciał udać się do Wenezueli, nie robiłbym z tego tajemnicy” i powiedział, że operacja zostanie nazwana „inwazją”, jeśli wyśle armię do Wenezueli[12].
    • Sekretarz Stanu USA Mike Pompeo oznajmił, że nie było bezpośredniego zaangażowania rządu USA w tę operację i dodał: „(Gdybyśmy) byli zaangażowani, potoczyłoby się inaczej”. Odnosząc się do zatrzymania dwóch Amerykanów, Pompeo oznajmił, że USA użyją „każdego dostępnego narzędzia”, aby zabezpieczyć powrót Amerykanów, jeśli będą przetrzymywani w Wenezueli[13].
    • Sekretarz obrony Mark Esper oznajmił dziennikarzom w Pentagonie, że „rząd Stanów Zjednoczonych nie miał nic wspólnego z tym, co wydarzyło się w Wenezueli w ciągu ostatnich kilku dni”[14].
    • Rzecznik Departamentu Stanu oznajmił, że rząd Maduro konsekwentnie wykorzystuje dezinformację, aby odwrócić uwagę od złego zarządzania Wenezuelą. Stwierdzono również, że „nie ma powodu, aby wierzyć w cokolwiek, co pochodzi z poprzedniego reżimu”[15].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Wenezuela: Maduro: po nieudanym spisku schwytano dwóch amerykańskich „najemników” [online], forsal.pl, 5 maja 2020 [dostęp 2021-11-03] (pol.).
  2. ↑ „Mroczna operacja” w Wenezueli. W tle pojmani Amerykanie i gigantyczne pieniądze [online], Onet Wiadomości, 5 maja 2020 [dostęp 2021-11-03] (pol.).
  3. ↑ Human Rights Watch, Venezuela: Events of 2020 [online], 15 grudnia 2020 [dostęp 2021-11-27] (ang.).
  4. ↑ Venezuela, [w:] The World Factbook [online], Central Intelligence Agency, 12 listopada 2021 [dostęp 2021-11-27] (ang.).
  5. ↑ Psy wojny kontra Maduro [online], www.tvp.info, 12 maja 2020 [dostęp 2021-11-03] (pol.).
  6. ↑ Alleged Maduro co-conspirator says CIA knew about a 2020 Venezuela coup plan, „ABC News”, 29 stycznia 2022 [dostęp 2022-02-07] (ang.).
  7. ↑ Jan Smoleński Politolog, Krytyki Politycznej Politolog, New School for Social Research Absolwent Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego i Nauk Politycznych na Uniwersytecie Środkowoeuropejskim w Budapeszcie Stypendysta Fulbrighta Autor książki „Odczarowanie Z. artystami o narkotykach rozmawia Jan Smoleński” Członek Zespołu Krytyki Politycznej Zobacz inne artykuły, Wenezuela zapracowała na ten kryzys [online], KrytykaPolityczna.pl, 14 lutego 2019 [dostęp 2022-02-07] (pol.).
  8. ↑ Venezuela asks extradition of US citizen in failed raid [online], www.aa.com.tr [dostęp 2022-02-07].
  9. ↑ Russia weighs in on Donald Trump’s ‘unconvincing’ denial of alleged Venezuelan plot [online], SBS News [dostęp 2022-02-07] (ang.).
  10. ↑ UN urges Venezuela’s rival political leaders to resume talks [online], AP NEWS, 21 maja 2020 [dostęp 2022-02-07] (ang.).
  11. ↑ Trump denies U.S. role in what Venezuela says was ‘mercenary’ incursion, „Reuters”, 5 maja 2020 [dostęp 2022-02-07] (ang.).
  12. ↑ Ben Riley-Smith, Donald Trump denies being behind bungled Venezuelan coup plot, „The Telegraph”, 8 maja 2020, ISSN 0307-1235 [dostęp 2022-02-07] (ang.).
  13. ↑ U.S. will use ‘every tool’ to secure release if any Americans held in Venezuela: Pompeo, „Reuters”, 6 maja 2020 [dostęp 2022-02-07] (ang.).
  14. ↑ Richard Sisk, US Not Involved in Bizarre Venezuela Coup Attempt, SecDef Insists [online], Military.com, 6 maja 2020 [dostęp 2022-02-07] (ang.).
  15. ↑ Ex-Green Beret claims he led foiled raid into Venezuela [online], AP NEWS, 20 kwietnia 2021 [dostęp 2022-02-07] (ang.).