Operator relacji w programowaniu – operator dostępny w określonym języku programowania (a także w innych językach komputerowych), który działając na podanych argumentach, w wyniku zwraca wartość logiczną, określającą spełnienie bądź nie spełnienie reprezentowanej przez ten operator relacji zachodzącej między zapodanymi argumentami. Wynikiem działania operatora relacji jest więc wartość reprezentująca zgodnie z zasadami obowiązującymi w składni danego języka programowania jedną z wartości logicznych: prawdę (true) lub fałsz (false).
W językach programowania dostępne są operatory relacji, które badają następujące relacje:
Oprócz wyżej wymienionych występują także bardziej złożone konstrukcje umożliwiające między innymi porównanie z wzorcem i inne.
Jak wyżej zaznaczono sposób zapisu w kodzie źródłowym operatorów relacji zależny jest od przyjętej w składni danego języka sposobu reprezentacji znakowej operatorów, przy czym stosowane są zasadniczo dwa rozwiązania:
<
, <=
, itp. takie rozwiązanie dostępne jest m.in. w języku C[1][2][3], C++[3], Pascal[4], Visual Basic[5][6] i innych; taki zapis zbliżony jest do notacji matematycznej (w dostosowaniu do dostępnego w systemie komputerowym i na klawiaturze zestawu znaków),GE
– greater equal, GT
– greater then, NE
– not equal, itp., takie rozwiązanie wywodzi się i dostępne jest m.in. w języku Fortran; stosowano je także później w niektórych językach, np. ABAP[7].Operatory relacji stosowane są w kodzie źródłowym na takich samych zasadach jak pozostałe operatory, tj. w wyrażeniach, które mogą być używane np. w przypisaniu, wywołaniu podprogramu jako argument, czy też w konstrukcjach warunkowych określających realizację algorytmu według wybranej ścieżki przebiegu sterowania na podstawie wybranych kryteriów badania. W różnych językach mają różny, określony priorytet w hierarchii wszystkich dostępnych w języku operatorów, decydujący o kolejności wykonywana działań. W wielu językach priorytet ten jest niższy niż operatorów arytmetycznych dzięki czemu zgodnie z oczekiwaniami, najpierw dokonane zostanie wyliczenie rezultatu wyrażeń arytmetycznych stanowiących argumenty dla operatora relacji, a dopiero w następnej kolejności badanie relacji między wyznaczonymi wartościami. Bardziej zróżnicowane natomiast podejście można spotkać w aspekcie priorytetów operatorów relacji w porównaniu do operatorów logicznych), które stosowane są między innymi do budowy złożonych warunków opartych na kilku kryteriach decyzyjnych. W tym przypadki, jeżeli priorytet operatorów relacji jest niższy niż operatorów logicznych, to zdefiniowane przez nie działania wykonane zostaną po operacjach logicznych. Taka kolejność wykonywania dziań w większości typowych przypadków będzie niezgodna z intencją programisty, co wymusza konieczność stosowania nawiasów, tj. umieszczania wyrażeń relacji w nawiasach, a kolejne warunki ujęte w nawiasy pozostają połączone operatorami logicznymi. Tak jest np. w Pascalu[4]i innych. W tych językach, w których operatory relacji mają wyższy priorytet niż operatory logiczne budowa warunków złożonych nie wymusza stosowania nawiasów, np. C[1][2][3], C++[3] i inne.
Pascal[4] | C[1][2][3], C++[3] |
---|---|
if (a<b) and (c>d) then
begin
{ instrukcje }
end;
|
if(a<b && c>d)
{
/* instrukcje */
}
|
Poniższe zestawienie zawiera dostępne operatory relacji w wybranych językach komputerowych.
język komputerowy | równości | nierówności | przynależność | inne | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
negacja równości | nierówności ostre | nierówności nieostre | ||||||
mniejszy | większy | mniejszy lub równy | większy lub równy | |||||
ABAP[7] | = lub EQ
|
<> lub NE
|
< lub LT
|
> lub GT
|
<= lub LE
|
>= lub GE
|
IN
|
CO , CN , CA , NA , CS , NS , CP , NP [a]
|
Ada[8] | =
|
/=
|
<
|
>
|
<=
|
>=
|
||
C[1][2][3], C++[3] | ==
|
!=
|
<
|
>
|
<=
|
>=
|
||
Pascal[4] | =
|
<>
|
<
|
>
|
<=
|
>=
|
in
|
|
REXX[9][10] | =
|
\= lub ^= (¬= )<> , ><
|
<
|
>
|
<= oraz \> (¬> )[c]
|
>= oraz \< (¬< )[d]
|
== , << , >> , <<= , >>= \^= , \== (¬== ), \<< (¬<< )\>> (¬>> )[e]
| |
VHDL[11] | =
|
\=
|
<
|
>
|
<=
|
>=
|
||
Visual Basic[5][6], VBA[12] | =
|
<>
|
<
|
>
|
<=
|
>=
|
Like , Is , IsNot
|