Orłów Murowany
| wieś | |
 Dwór w Orłowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
191 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
84 |
| Kod pocztowy |
22-376[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LKS |
| SIMC |
0889798[5] |
Położenie na mapie gminy Izbica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krasnostawskiego  | |
 50°54′17″N 23°13′11″E/50,904722 23,219722[1]
| |
Orłów Murowany – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie krasnostawskim, w gminie Izbica[5][6].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Orłów Murowany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.
Wieś stanowi sołectwo gminy Izbica[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 182 mieszkańców[8].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy wieś Orłów wzmiankowano w roku 1396[9]. W 1419 r. wieś została nadana przez króla Władysława Jagiełłę Trojanowi Szyrokiemu z Grąbca i Kisielewa w ziemi płockiej, w nagrodę jego zasług w wojnie z Krzyżakami. W r. 1440 wieś stanowiła własność Piotra Trojana (Trojanowskiego) z Orłowa, wojskiego chełmskiego. W XVI stuleciu nadal do Trojanowskich: w 1537 do Andrzeja stolnika chełmskiego, w 1564 roku do Andrzeja i Hieronima Trojanów herbu Junosza, a w 1597 do Jana i Jakuba. W 1578 liczyła 11,5 łana (193, 2 ha) gruntów uprawnych. W następnych wiekach wieś często zmieniała swych właścicieli: w początkach XVII wieku należała do Andrzeja Średzińskiego, a do roku 1649 jej właścicielem był Oktawian Samborzecki. Później należała do Zamoyskich linii chełmskiej, w końcu XVII w. do Sarbiewskich, od 1725 Jordanów, zaś od 1793 do hrabiów Kickich. Ci ostatni w roku 1878 zapisali swe dobra Towarzystwu Osad Rolnych[9].
W świetle spisu ludnościowego z 1827 r. Orłów Murowany liczył 15 domów i 102 mieszkańców, natomiast Orłów Drewniany – 34 domy i 289 mieszkańców, w tym 22 Żydów[10].
Spis z r. 1921 wykazywał natomiast 71 domów z 421 mieszkańcami (w tym 11 Żydów) w Orłowie Drewnianym oraz 39 domów z 262 mieszkańcami (w tym 3 Ukraińców) w Orłowie Murowanym.
W kwietniu 1944 r. oddział BCh “Huragana” dokonał udanej zasadzki pod Orłowem na grupę żandarmerii niemieckiej i policjantów granatowych[9].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Zamek Trojanów z 2 połowy XV wieku (w ruinie)[11]. Obecnie zachowały się jedynie fragmenty murów bastionów, kazamat wały ziemne oraz fosa. Zamek był przebudowany przypuszczalnie w XVI i XVII wieku. Zamieszkiwany był jeszcze w XVIII wieku przez rodzinę Kowalkowskich, ale w XIX wieku został opuszczony i popadł w ruinę[12][13]. Część północna dawnego zamku (mieszcząca „przygródek” z bramą) o wymiarach około 40x50 m jest otoczona wałami o konstrukcji ziemno-kamiennej. W ścianie północnej w narożnikach znajdują się pozostałości bastionów ziemno-kamiennych o pierwotnym prostokątnym narysie. Część południowa oddzielona od północnej fosą, ma zarys zbliżony do kwadratu o bokach około 40 m. W ścianie północnej widoczne są pozostałości muru z cegieł. Natomiast w stromej ścianie południowej zachowały się dwa narożne bastiony o narysie prostokątnym, w konstrukcji ceglano-kamiennej. Bastion pd.-zach. ma od strony zachodniej małe okienko wyprowadzone z małej wewnętrznej kazamaty[14].
- Pałac Kickich – w 1842 roku Kajetan Kicki rozpoczął budowę założenia pałacowego według projektu Henryka Marconiego. Pałac został przebudowany w 1882 r.[15] Od 1945 służy jako szkoła. Przy pałacu 2 oficyny i park pałacowy.
- Kościół neoromański z lat 1923-1929
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 93659
- ↑ Wieś Orłów Murowany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-02-20], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-02-20].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 887 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Wykaz sołtysów. Urząd Gminy Izbica. [dostęp 2018-07-17].
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ a b c Bondyra 1993 ↓, s. według indeksu.
- ↑ Orłów Drewniany, Murowany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 589.Str. 589-590.
- ↑ Orłów Murowany 🏰 Bastionowy zamek szlachecki |Polskie zamki i dwory obronne [online], zamkomania.pl [dostęp 2020-11-04].
- ↑ L. Kajzer, S. Kołodziejski, J. Salm, Orłów Murowany, woj. lubelskie, [w:] Leksykon zamków w Polsce, Warszawa 2001, s. 358-359
- ↑ T. Dzieńkowski, Orłów Murowany Kolonia, gm. Izbica, woj. lubelskie Dokumentacja z nadzorów archeologicznych przeprowadzonych w sezonie 2011, Chełm 2011, mps w archiwum WUOZ Lublin Delegatura Chełm
- ↑ Stanisław Gołub, "Zamek w Orłowie Murowanym Kolonii – wyniki badań archeologicznych" [w:] Zamki Lubelszczyzny w źródłach archeologicznych, Lublin 2015
- ↑ Roman Aftanazy, Orłów Murowany, [w:] Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, tom 6, s. 332-334
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wiesław Bondyra, Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego, Lublin - Zamość 1993, oai:biblioteka.teatrnn.pl:8806 [dostęp 2019-03-07].
