Orbitalnyj Piłotirujemyj Sboroczno-Ekspierimientalnyj Kompleks

OPSEK
Komputerowa symulacja rosyjskiej części ISS (wraz z modułem Nauka), która posłużyć ma za podstawę OPSEK
OPSEK w liczbach
Start	Po 2020 roku
Miejsce startu	Bajkonur
Perygeum	370 do 450 km (planowane)
Apogeum	370 do 450 km (planowane)
Okres orbitalny	ok. 90 minut
Okrążeń dziennie	ok. 15
Nachylenie orbity	70 stopni (planowane)
Dni na orbicie	0
Dni na orbicie z załogą	0
Masa	ponad 100 000 kg po ukończeniu

Pilotowalny Orbitalny Kompleks Montażowo-Eksperymentalny (ros. Орбитальный Пилотируемый Сборочно-Экспериментальный Комплекс, trb. Orbitalnyj Piłotirujemyj Sboroczno-Ekspierimientalnyj Kompleks)^[1][2] (ОПСЭК, OPSEK) – proponowana w latach 2009–2017 rosyjska modularna stacja kosmiczna trzeciej generacji na niskiej orbicie okołoziemskiej. Jej pierwszy segment miał zostać zbudowany z modułów rosyjskiej części ISS.

Założenia ogólne

Agencja Roskosmos zamierzała odłączyć od ISS przed deorbitacją część modułów serwisowych i laboratoryjnych składających się na rosyjską część stacji i wykorzystać je jako bazę do stworzenia nowego rosyjskiego kompleksu orbitalnego^[1].

Informacje o tym zostały oficjalnie przekazane Stanom Zjednoczonym przez stronę rosyjską 17 czerwca 2009 roku^[1].

Zgodnie z informacjami podanymi przez RKK Energia, nowa stacja orbitalna miała spełniać następujące funkcje:

• montaż dużych pojazdów kosmicznych na orbicie
• loty testowe
• montaż i obsługa holowników orbitalnych
• zapewnienie warunków medycznych i biologicznych do obsługi powracających ekspedycji międzyplanetarnych.

Historia

Wczesne stacje, takie jak Salut czy Skylab były stacjami monolitycznymi, bez możliwości wymiany załogi czy uzupełniania zapasów. Funkcja ta pojawiła się w stacjach Salut 6 i Salut 7 wyposażonych w dodatkowy port cumowniczy. Drugą generacją były stacje wielomodułowe takie jak Mir czy Międzynarodowa Stacja Kosmiczna wyposażone w kilka portów cumowniczych i umożliwiające rozbudowę stacji dzięki modułom o zróżnicowanej funkcjonalności. OPSEK ma być technologicznym spadkobiercą stacji drugiej generacji.

Ze względu na przedłużenie okresu finansowania ISS i planowe wydłużenie jej żywotności, rosyjskie projekty nowej stacji zostały przesunięte w czasie. Zgodnie z wypowiedzią dyrektora RKK Energia Witalija Łopoty dla agencji Interfax z września 2010 roku, rosyjska część stacji ISS miała zostać przekonfigurowana tak, aby mogła stanowić samodzielny kompleks, który po odłączeniu przed deorbitacją ISS byłby w stanie służyć jeszcze około 10 lat. Prace nad budową całości OPSEK miały się zamknąć do roku 2031^[1].

Wykorzystanie modułów rosyjskiej sekcji ISS

Przy budowie OPSEK miałyby zostać wykorzystane następujące moduły Międzynarodowej Stacji Kosmicznej:

• Zwiezda (DOS-8) – wyniesiony na orbitę w 2000 moduł serwisowy (systemy podtrzymywania życia, kontroli oraz habitaty)
• Poisk (MRM-2) – wyniesiona w 2009 śluza powietrzna z dwoma portami cumowniczymi
• Nauka (FGB-2) – laboratorium, wyniesienie planowane w grudniu 2017
• uniwersalny moduł cumowniczy – wyniesienie planowane w 2018, moduł z dodatkowymi 4 portami cumowniczymi mającymi przyjąć niewyniesione jeszcze moduły i zapewnić możliwość dokowania dwóch dodatkowych pojazdów typu Sojuz / Progress

Moduły, które nie będą wykorzystane:

• Pirs (DC-1) – zdeorbitowany przed dołączeniem modułu Nauka (zwolnienie portu cumowniczego)

Moduły, co do których nie zapadła decyzja:

• Zaria (FGB-1) – wyniesiony w 1998, moduł bazowy, przestrzeń magazynowa i zasilanie elektryczne, obecnie własność NASA^[3]; może zostać wymieniony na loty statków Sojuz / Progress po wyczerpaniu obecnie zakontraktowanych
• Rasswiet (MRM-1) – wyniesiony w 2010, węzeł cumowniczy / przestrzeń magazynowa, obecnie zadokowany do modułu Zaria, musiałby zostać przeniesiony na inną cumę, w przypadku nie odzyskania Zarii przez Rosjan

Anulowanie projektu

W 2017 roku dyrektor Roskosmosu Igor Komarow stwierdził, że Rosjanie nie zamierzają odłączyć swojego segmentu ISS od amerykańskiego, choć taka możliwość była analizowana^[4]. Rosyjskie moduły są w złym stanie technicznym, występują na nich spękania i zdarzają się małe wycieki powietrza^[5].

Zobacz też

• Międzynarodowa Stacja Kosmiczna
• stacja kosmiczna

Przypisy

1. Anatoly Zak: Pilotowalny Orbitalny Kompleks Montażowo-Eksperymentalny. [w:] RussianSpaceWeb.com [on-line]. [dostęp 2017-01-19]. (ang.).
2. Anatoly Zak: Russia 'to save its ISS modules'. [w:] BBC News [on-line]. 2009-05-22. [dostęp 2016-03-12]. (ang.).
3. NASA.gov: Zarya module
4. JeffJ. Foust JeffJ., International partners in no rush regarding future of ISS [online], SpaceNews, 25 września 2017 [dostęp 2022-03-02]  (ang.).
5. MattM. Williams MattM., Cosmonauts Find Cracks in the Aging Zarya ISS Module [online], Universe Today, 1 września 2021 [dostęp 2022-03-02]  (ang.).