Oryctini

Oryctini
Mulsant, 1842
Okres istnienia: eocen–dziś
56/0
56/0
Ilustracja
Samiec rohatyńca nosorożca
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Infrarząd

żukokształtne

Nadrodzina

żuki

Rodzina

poświętnikowate

Podrodzina

rohatyńcowate

Plemię

Oryctini

Synonimy
  • Megaceridae H.C.C. Burmeister, 1847
  • Megacerini Burmeister, 1847
  • Oryctésaires Mulsant, 1842
  • Strategidae H.C.C. Burmeister, 1847
  • Strategini Burmeister, 1847
Multimedia w Wikimedia Commons
Samiec Strategus antaeus
Samiec Enema pan
Samica Xyloryctes jamaicensis

Oryctini – plemię chrząszczy z rodziny poświętnikowatych i podrodziny rohatyńcowatych. Rozprzestrzenione kosmopolitycznie. W zapisie kopalnym znane od eocenu.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcze duże, zwykle ubarwione rudobrązowo, brązowo lub czarno[1]. U samców, a czasem też u samic głowa i przedplecze zaopatrzone są w wyrostki (rogi) lub guzki. Ponadto zwykle u samic, a czasem u samców na przedpleczu obecne są dołkowate wgłębienia. Czułki mają trzy ostatnie człony uformowane w niewielkich rozmiarów buławkę[2]. Oczy złożone podzielone występem policzka zwanym canthus[1]. Narządy gębowe mają żuwaczki zawsze uzbrojone w ząbki lub boczne płaty. Przedpiersie ma duży, kolumnowaty wyrostek międzybiodrowy. Tylna para odnóży ma wierzchołek goleni ząbkowany i zaokrąglenie powykrawany. Stopy cechują się obecnością co najmniej trzech szczecinek na szczycie pazurków[2]. Pazurki poszczególnych stóp są równych rozmiarów[1].

Larwami są pędraki o ciele wygiętym w kształt litery „C”. Ich szczęki mają żuwki zewnętrzną i wewnętrzną zrośnięte w malę. Na spodniej stronie żuwaczek leżą elementy aparatu strydulacyjnego[1].

Rozprzestrzenienie

[edytuj | edytuj kod]

Plemię rozprzestrzenione jest kosmopolitycznie. W Nowym Świecie reprezentuje je 13 rodzajów[2]. W Europie Środkowej występuje tylko rodzaj Oryctes. W Polsce występuje tylko rohatyniec nosorożec[3], przy czym ograniczony jest on w tym kraju do składowisk materiałów roślinnych, jak kompostownie i przytartaczne wysypiska trocin[4].

Taksonomia i ewolucja

[edytuj | edytuj kod]

Takson ten wprowadził w 1842 roku Étienne Mulsant pod nazwą Oryctésaires. Obejmuje 26 rodzajów[5].

W zapisie kopalnym chrząszcze te znane są od eocenu dzięki skamieniałościom Strategus cessatus[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Rolf G. Beutel, Richard A. B. Leschen: Coleoptera, Beetles, Volume 1: Morphology and Systematics (Archostemata, Adephaga, Myxophaga, Polyphaga partim). de Gruyter, 2005, seria: Handbuch der Zoologie. ISBN 3-11-017130-9.
  2. ↑ a b c Brett C. Ratcliffe: Dynastinae. [w:] Generic Guide to New World Scarab Beetles [on-line]. 2001-2005. [dostęp 2020-05-16]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  3. ↑ Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 28b Żukowate – Scarabaeidae grupa podrodzin: Scarabaeidae pleurosticti. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1978, s. 41-43.
  4. ↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 9. Chrząszcze – Coleoptera. Scarabaeoidea, Dascilloidea, Byrrhoidea i Parnoidea. Warszawa: 1983.
  5. ↑ tribus Oryctini Mulsant, 1842. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2020-05-16].
  6. ↑ H.F. Wickham. New Miocene Coleoptera from Florissant. „Bulletin of the Museum of Comparative Zoology, Harvard College”. 53, s. 423-494, 1914.