Otidea

Uchówka
Ilustracja
Uchówka ośla
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

kustrzebniaki

Rząd

kustrzebkowce

Rodzina

uchówkowate

Rodzaj

uchówka

Nazwa systematyczna
Otidea (Pers.) Bonord.
Handb. Allgem. mykol. (Stuttgart): 205 (1851)
Typ nomenklatoryczny

Otidea onotica (Pers.) Fuckel

Multimedia w Wikimedia Commons

Otidea (Pers.) Bonord. (uchówka) – rodzaj grzybów należący do rzędu kustrzebkowców (Pezizales)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Otideaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Synonimy nazwy naukowej:

  • Cochlearia (Cooke) Lambotte
  • Flavoscypha Harmaja
  • Otidea subgen. Pseudotis Boud.
  • Peziza †† Otidea Pers.
  • Peziza sect. Cochleate Fr.
  • Peziza subgen. Cochlearia Cooke
  • Pseudotis (Boud.) Boud.[2]

Nazwa polska według M.A. Chmiel[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Apotecja o wysokości 3–75 mm, szerokości 4–80 mm, często w pęczkach lub grupach, w kształcie miseczki lub ucha, czasami hipogeiczne i zamknięte. Hymenium białe, żółte, ochrowe, brązowe, prawie czarne, często z różowymi plamami. Powierzchnia zewnętrzna czasami rtej samej barwy lub podobnej do hymenium z fioletowymi, zielonkawymi lub niebieskawymi odcieniami, pokryta brodawkami o kształcie od stożkowego do szeroko wypukłego, rzadziej gładka lub chropwata, brodawki tej samej barwy, lub ciemniejsze niż tło. Podstawa apotecjum owłosiona z wrastającą z nią do podłoża grzybnią o barwie białej, ochrowej, żółtej, pomarańczowej lub brązowej, u kilku gatunków żeberkowana. Zarodniki jednorzędowe, elipsoidalne, podłużne lub wrzecionowate, zazwyczaj z 2 gutulami, czasami z kilkoma mniejszymi granulkami, gładkie lub brodawkowate w SEM, rzadko pokryte kolcami lub z niskimi listewkami, cienkościenne do nieco grubościennych, szkliste do bardzo jasnobrązowych. Wstawki zazwyczaj zakrzywione lub haczykowate, rzadko proste, czasami z nacięciami lub z napęczniałymi wierzchołkami, septowane, zawierające refrakcyjne małe gutula na wierzchołkach. Worki 8-zarodnikowe, 116–275 × 8–19 µm. Subhymenium o grubości 100 –150 µm grubości, o gęstej texturze intricata, strzępki czasami napęczniałe, często z rozproszonym pigmentem na przegrodach. Wewnętrzna warstwa ekscypulum o grubości 400–1500 µm, o teksturze intricata, strzępki cylindryczne do lekko napęczniałych, cienkościenne do grubościennych, bezbarwne do jasnobrązowych, często z żywicznymi powłokami w przegrodach. Zewnętrzna warstwa ekscypulum o grubości 70 –150 µm, tekstura angularis, rzadziej tekstura prismatica. Powierzchnia z brodawkami do wysokości 180 µm, utworzona przez występujące w pęczkach krótkie włoski o komórkach kulistych lub wydłużonych lub tekstura globulosa-angularis z pojedynczymi włoskami. Na powierzchni często występuje żywiczna warstwa o barwie żółtej do ciemnobrązowej, czasem zmieniająca kolor w KOH. Grzybnia wyrastająca z podstawy z przegrodami, prostymi strzępkami, często rozgałęziającymi się i łączącymi, często pokryta pigmentowanymi, drobnymi, żywicznymi wydzielinami[4].

Gatunki występujące w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[6]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według M.A. Chmiel (bez przypisów)[3] i innych[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-11] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-12-16] (ang.).
  3. ↑ a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
  4. ↑ Ibai Olariaga i inni, A monograph of Otidea (Pyronemataceae, Pezizomycetes), „Persoonia - Molecular Phylogeny and Evolution of Fungi”, 35 (1), s. 178, DOI: 10.3767/003158515X688000 [dostęp 2023-09-06] (ang.).
  5. ↑ a b c Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-09-06] (pol.).
  6. ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).