Owczary (powiat krakowski)

Ten artykuł dotyczy wsi w powiecie krakowskim. Zobacz też: inne miejscowości o tej nazwie.

Owczary

wieś
Dwór w Owczarach
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	krakowski
Gmina	Zielonki
Wysokość	ok. 274–393 m n.p.m.
Liczba ludności (31.12.2023)	1092[2]
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-088[3]
Tablice rejestracyjne	KRA
SIMC	0344260
Położenie na mapie gminy Zielonki Owczary
Położenie na mapie Polski Owczary
Położenie na mapie województwa małopolskiego Owczary
Położenie na mapie powiatu krakowskiego Owczary
50°10′39″N 19°54′37″E/50,177500 19,910278[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Owczary – wieś w Polsce położona w gminie Zielonki, w powiecie krakowskim, w województwie małopolskim.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krakowskiego.
Integralne części miejscowości: Dolina, Międzygaj^[4].

Położenie

Owczary położone są na południowo-wschodnim krańcu Wyżyny Olkuskiej (341.32) należącej do makroregionu Wyżyna Krakowsko-Częstochowska (341.3), w podprowincji Wyżyna Śląsko-Krakowska (341)^[5][6].

Większa część miejscowości położona jest w otulinie Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego. Jedynie niewielkie fragmenty południowej i wschodniej części Owczar^[a] znajdują się na terenie tegoż parku krajobrazowego^[7].

Pod względem administracyjnym wieś zlokalizowana jest w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w północno-wschodniej części gminy Zielonki, około 12,5 km w linii prostej na północ od centrum Krakowa. Graniczy z następującymi miejscowościami (należącymi do czterech różnych gmin)^[6][8]:

• Niebyła i Szczodrkowice (gmina Skała) od północy^[b],
• Narama (gmina Iwanowice) od północnego wschodu,
• Michałowice (gmina Michałowice) od wschodu,
• Górna Wieś (gmina Michałowice) od wschodu i południa,
• Garliczka i Przybysławice (gmina Zielonki) od południowego zachodu,
• Brzozówka (gmina Zielonki) od zachodu.

Biorąc pod uwagę powierzchnię wynoszącą 407,72 ha^[9] Owczary są czwartą co do wielkości miejscowością gminy Zielonki, zajmującą 8,39% jej obszaru^[6][10][c].

Najwyżej położony punkt wsi znajduje się w jej północno-zachodniej części, przy granicy z Brzozówką (ul. Ogrodowa), na wysokości około 393 m n.p.m., podczas gdy położony najniżej na jej krańcu południowym, w korycie potoku Garliczka (Naramka), w miejscu w którym przecina on granicę miejscowości, na wysokości około 274 m n.p.m.^[6][8]

Demografia

Liczba mieszkańców Owczar przekroczyła poziom 1000 osób w roku 2013.

Źródła danych oraz rodzaje (nazwy) i terminy spisów, jeśli dostępne:

• 1787^[11];
• 1789^[11] – Lustracja dymów i podanie ludności;
• 1808^[12] – Spis wojskowy ludności Galicji;
• 1921^[13][d] – Pierwszy Powszechny Spis Ludności – dane na 30. września;
• 1988^[14] – Narodowy Spis Powszechny 1988 – dane na 6. grudnia;
• 2002^[14] – Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002 – dane na 20. maja;
• 2003, 2004 i 2006^[15] oraz 2009–2023^[2] – dane własne Urzędu gminy Zielonki na 31. grudnia danego roku.

Zabytki

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[16].

• Zespół dworski: dwór, park, stawy.
  Znajduje się tam między innymi potężny dąb szypułkowy, najgrubszy w parku dworskim, o obwodzie 730 cm (w 2012)^[17].

Uwagi

1. Obszar położony na południe i wschód od linii ulic: Zaciszna - Gajowa - fragment Sosnowej.
2. Według rejestru TERYT Świńczów i Niebyła to dwie odrębne wsie w gminie Skała. Świńczów jest odrębną od Nibyłej miejscowością od 1 stycznia 2015 rok zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 4 grudnia 2014 r. w sprawie ustalenia, zmiany i zniesienia urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz ustalenia nazw obiektów fizjograficznych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1832)
3. Granice miejscowości pokrywają się z granicami sołectwa.
4. Dane dla wsi wraz z folwarkiem.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 95968
2. Strona gminy Zielonki – Ludność. [dostęp 2024-01-23].
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 914 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. GUS. Rejestr TERYT
5. Owczary na mapie Geoserwisu GDOŚ >> Warstwa: Mezoregiony fizycznogeograficzne. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2021-11-30].
6. Wydawnictwo COMPASS: Mapa turystyczna gminy Zielonki. [dostęp 2021-11-30].
7. Owczary na mapie Geoserwisu GDOŚ >> Warstwa: Formy ochrony przyrody. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2021-11-30].
8. Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2021-11-30].
9. Strona gminy Zielonki: struktura powierzchni wg sołectw. [dostęp 2021-11-30].
10. Geoportal krajowy >> Warstwa: Państwowy Rejestr Granic. geoportal.gov.pl. [dostęp 2021-11-30].
11. Wyżga 2009 ↓, s. 79.
12. Wyżga 2009 ↓, s. 107.
13. Wyżga 2009 ↓, s. 135.
14. GUS Bank Danych Lokalnych - dane dla jednostek terytorialnych. [dostęp 2021-08-14].
15. BIP gminy Zielonki - informacje o jednostkach pomocniczych. [dostęp 2021-08-14].
16. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-03] .
17. Krzysztof Borkowski, Robert Tomusiak, Paweł Zarzyński. Drzewa Polski. 2016. s.256

Bibliografia

• Mateusz Wyżga: W tej pięknej ziemi. Gmina Zielonki od średniowiecza do czasów współczesnych. Zielonki: Urząd Gminy Zielonki, Wydawnictwo Attyka, 2009. ISBN 978-83-926248-7-5.