Owocostan

Ananas – przekrój przez owocostan jagodowy
Morwa – owocostan orzeszkowy
Figowiec pospolity – przekrój przez owocostan pestkowcowy

Owocostan, owoc złożony[a] – owoce powstające z przeobrażenia całych kwiatostanów[1]. W różnych źródłach termin jest różnie ujmowany. W wąskim ujęciu owocostany tworzone są nie tylko z zalążni, ale też z pozostałych części kwiatostanu takich jak: dno kwiatowe, okwiat, liście przykwiatowe i oś kwiatostanu. Takie owocostany po dojrzeniu w całości odpadają od rośliny[1][2].

W zależności od sposobu wykształcenia owocu dzieli się je na[1]:

  • owocostan jagodowy, jagodostan (np. ananas) — jagodostan poprzedzielany mięsistymi przysadkami, osadzony na mięsistej osi;
  • owocostan orzeszkowy (np. morwa) — połączone owoce pojedyncze, powstałe z drobnych kwiatów, skupionych w kwiatostanach. Owoce połączone są przez listki okwiatu, które stają się mięsiste w miarę dojrzewania;
  • owocostan pestkowcowy[1], sykonium[3] (np. figa) — w mięsistej, pogrubiałej osi kwiatostanu umieszczone są liczne, drobne pestkowce;
  • owocostan suchy, szyszka (np. chmielu)[3].

W szerszym ujęciu owocostanami nazywane są różne typy owoców powstające z kwiatostanów, w tym także niezrastających się i odpadających osobno (np. owocostan słonecznika, wierzby)[4], ewentualnie mające charakter pośredni tzn. owoce nie zrastają się z częściami kwiatostanu, ale odpadają od rośliny wraz z całym lub częścią byłego kwiatostanu (np. u traw takich jak trzcinnik i egilops)[5].

Nie należy mylić owocostanów z owocami zbiorowymi powstającymi z pojedynczych kwiatów ze słupkowiem apokarpicznym[6].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ W niektórych publikacjach określenie „owoc złożony” (np. Broda B. Zarys Botaniki Farmaceutycznej) stosowane jest dla owoców powstających w wyniku zrośnięcia się kilku zalążni tego samego kwiatu. Takie twory określane są na ogół w źródłach jako owoc zbiorowy. Wg Strasburgera i in. (Botanika) termin „owoc złożony” obejmuje owocostany i owoce zbiorowe

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Szweykowska Alicja, Szweykowski Jerzy: Botanika t.1 Morfologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 305-308. ISBN 83-01-13953-6.
  2. ↑ Benon Polakowski (red.): Botanika. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 220-221. ISBN 83-01-09728-0.
  3. ↑ a b Adrian D. Bell, Alan Bryan: Plant Form. Portland, London: Timber Press, 2008, s. 192. ISBN 978-0-88192-850-1.
  4. ↑ E. Strasburger, F. Noll, H. Schenck, A.F.W. Schimper: Botanika. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1972, s. 167, 889.
  5. ↑ Zbigniew Podbielkowski, Maria Podbielkowska: Przystosowania roślin do środowiska. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1992, s. 476. ISBN 83-02-04299-4.
  6. ↑ Janina Jasnowska i in.: Botanika. Szczecin: Wydawnictwo Brasika, 2008, s. 220. ISBN 978-83-902821-6-9.