PWS-40 Junak

PWS-40 Junak^[1]^[2]
	Dane podstawowe
Państwo	Polska
Producent	Podlaska Wytwórnia Samolotów/Lwowskie Warsztaty Lotnicze
Konstruktor	Antoni Zagórski
Typ	samolot szkolno-treningowy
Załoga	2
	Historia
Data oblotu	kwiecień 1939
Liczba egz.	1 prototyp
	Dane techniczne
Napęd	1 × silnik rzędowy Avia 3
Moc	60 KM
	Wymiary
Rozpiętość	10,2
Długość	7,3
	Masa
Własna	340 kg
Użyteczna	240 kg
Startowa	580 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	170 km/h
Prędkość przelotowa	145 km/h
Prędkość minimalna	70 km/h
Prędkość wznoszenia	2,5 m/s
Pułap	3200 m
Zasięg	500 km
	Dane operacyjne
	Multimedia w Wikimedia Commons

PWS-40 Junak – polski samolot szkolno-treningowy z lat 30. XX wieku. Po raz pierwszy oblatany wiosną 1939 roku, miał stać się podstawowym samolotem szkolnym dla szkół pilotów myśliwskich Sił Powietrznych, szkolonych do latania na szybkich, dolnopłatowych myśliwcach nowego typu. Jednak z powodu wybuchu II wojny światowej ukończono i oblatano tylko prototyp.

Historia

W połowie lat 30. pojawiła się potrzeba zakupu dolnopłatowego samolotu szkolno-treningowego na potrzeby szkolenia pilotów wojskowych, którzy mieli latać na nowych, szybkich samolotach jednopłatowych^[2]^[3]. Pod koniec 1936 roku Antoni Zagórski z warszawskich zakładów PZL zaprojektował prosty samolot szkolno-sportowy napędzany silnikiem francuskiej filmy Établissements E. Train^[1]. W 1937 roku wraz z Jerzym Zbrożkiem udoskonalił projekt. Zmodyfikowana konstrukcja była napędzana mocniejszym silnikiem Avia 3^[2] (kopia niemieckiego silnika BMW IIIa) i została nazwana ZZ, od pierwszych liter nazwisk projektantów^[1]. Jednak ich macierzysta firma nie była zainteresowana tym projektem i dlatego na początku 1938 roku został on sprzedany Podlaskiej Wytwórni Samolotów (PWS)^[1].

PWS dalej zmodyfikowała projekt, teraz nazywany PWS-40 Junak, z kilkoma rozwiązaniami skopiowanymi z belgijskiego samolotu sportowego Tipsy S.2 zakupionego w poprzednim roku do testów^[2]; dodatkowy wpływ na konstrukcję wywarł de Havilland DH-94 Moth Minor^[1]. PWS zamierzała, aby nowy samolot był konkurencją dla cięższych i droższych samolotów szkolnych własnej produkcji, w tym RWD-16 bis i RWD-23^[1].

Prototyp został oblatany pod koniec kwietnia 1939 roku i dostarczony do Instytutu Lotnictwa dla dalszych testów^[1]^[3]. Projekt okazał się obiecujący, ale pewne problemy na początkowym etapie projektu trzeba było rozwiązać przed rozpoczęciem seryjnej produkcji. Produkcja seryjna miała ruszyć jesienią 1939 roku zarówno w PWS, jak i w jego filii we Lwowie, Lwowskich Warsztatach Lotniczych. Wybuch II wojny światowej uniemożliwił jednak dalsze prace zarówno nad drugim prototypem (który był w trakcie budowy do czasu zniszczenia fabryki), jak i nad pierwszą serią produkcyjną^[1]. Jedyny ukończony prototyp został przechwycony przez Niemców w stanie nienaruszonym, ale jego dalsze losy pozostają nieznane^[1]^[3]. Według innych źródeł samolot uległ zniszczeniu w czasie kampanii wrześniowej^[2].

Konstrukcja

Był to dwumiejscowy dolnopłat o konstrukcji drewnianej, miał skrzydło trapezowe, pokryte sklejką i płótnem^[1]. Kadłub pokryty sklejką był wyposażony w dwie otwarte kabiny^[1]. Samolot miał podwozie stałe^[1].

Warianty

W czasie kampanii wrześniowej PWS pracowała również nad gruntownie zmodernizowaną wersją PWS-40^[1]. Wyposażony w znacznie mocniejszy silnik o mocy 236–296 KM, nowy samolot miał mieć mniejszą rozpiętość skrzydeł (9,5 metra), klapy i ruchome podwozie^[1]. Projektanci przewidzieli zbudowanie na tej bazie także zaawansowanego trenażera pilotów myśliwskich, uzbrojonego w karabiny maszynowe i napędzanego silnikiem o mocy 444 KM^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o PWS-40 „Junak”, 1939. W: Krzysztof Luto: Samoloty w Lotnictwie Polskim. Suwałki: 2010.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e PWS-40 Junak. Samoloty.pl. [dostęp 2021-12-03].
↑ ^a ^b ^c Marcin „Marwaw” Wawrzynkowski: Samolot szkolno treningowy PWS-40 Junak - 1/72 - Manufaktura Modelarska. Koszaliński Portal Modelarski. [dostęp 2021-12-03].

[Luto-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o PWS-40 „Junak”, 1939. W: Krzysztof Luto: Samoloty w Lotnictwie Polskim. Suwałki: 2010.

[samoloty.pl-2] PWS-40 Junak. Samoloty.pl. [dostęp 2021-12-03].

[Wawrzynkowski-3] Marcin „Marwaw” Wawrzynkowski: Samolot szkolno treningowy PWS-40 Junak - 1/72 - Manufaktura Modelarska. Koszaliński Portal Modelarski. [dostęp 2021-12-03].

[:1-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae ^af ^ag ^ah ^ai ^aj ^ak ^al ^am ^an ^ao ^ap ^aq ^ar ^as ^at ^au ^av ^aw ^ax ^ay ^az ^ba ^bb ^bc ^bd ^be ^bf ^bg ^bh ^bi ^bj ^bk ^bl ^bm ^bn ^bo ^bp ^bq ^br ^bs ^bt ^bu ^bv ^bw ^bx ^by ^bz ^ca ^cb ^cc ^cd ^ce ^cf ^cg ^ch ^ci ^cj ^ck ^cl ^cm ^cn ^co ^cp ^cq ^cr ^cs ^ct ^cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie

[1]

[2]

[3]

[A]

Myśliwskie	Albatros D.II^[A] Albatros D.III^[A] Albatros D.III (Oef)^[A] Albatros D.V^[A] Ansaldo A.1 Balilla^[A] Ansaldo SVA.5^[A] Blériot-SPAD S.51^[A] Blériot-SPAD S.61^[A] Bristol F.2 Fighter^[A] Fokker D.VII^[A] Fokker D.VIII^[A] Halberstadt C.V^[A] Halberstadt CL.II^[A] Halberstadt CL.IV^[A] Hannover CL.II^[A] Hannover CL.V^[A] Martinsyde F.4^[A] Nieuport 16^[A] Nieuport 17^[A] Nieuport 23^[A] Nieuport 24^[A] Nieuport 27^[A] Pfalz D.XII^[A] PWS-A^[A] PWS-10 PZL P.7 PZL P.11 RAF S.E.5^[A] Sopwith Camel^[A] Sopwith Dolphin^[A] SPAD S.VII^[A] SPAD S.XIII^[A] Wibault 70^[A]
Bombowe	Airco DH.9^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] Farman F-68 Goliath^[A] Fokker F.VII^[A] Friedrichshafen G.III^[A] Gotha G.IV^[A] PZL.23 Karaś PZL.37 Łoś Rumpler C.I^[A] LWS-6 Żubr
Samoloty rozpoznawcze i łącznikowe (towarzyszące)	AEG C.IV^[A] Albatros B.II^[A] Albatros C.I^[A] Albatros C.III^[A] Albatros C.V^[A] Albatros C.VII^[A] Albatros C.X^[A] Albatros C.XII^[A] Albatros C.XV^[A] Anatra Anasal^[A] Ansaldo A.300^[A] Ansaldo SVA-9^[A] Aviatik C.III^[A] Breguet 14^[A] Breguet 19^[A] De Havilland DH.60 Moth^[A] DFW C.V^[A] Hannover CL.II^[A] Hansa-Brandenburg C.I^[A] Lloyd C.II^[A] Lloyd C.IV^[A] Lloyd C.V^[A] Lublin R.X Lublin R.XIII LWS-3 Mewa LVG B.I^[A] LVG C.II^[A] LVG C.V^[A] LVG C.VI^[A] Oeffag C.I^[A] Oeffag C.II^[A] Potez XV^[A] Potez XXV^[A] Potez XXVII^[A] PWS-5 PZL Ł.2 Rumpler C.I^[A] Rumpler C.VII^[A] Rumpler C.VIII^[A] RWD-14 Czapla Salmson 2^[A]
Szkolne	Albatros B.I^[A] Albatros B.II^[A] LVG B.I^[A] Bartel BM-4 Bartel BM-5 Hansa-Brandenburg B.I^[A] Caudron G.III^[A] Hanriot H.19^[A] Hanriot H.28 Morane-Saulnier MS.35^[A] PWS-12 PWS-16 PWS-18 PWS-26 Rumpler C.VIII^[A] RWD-8 Lublin R.VIII Lublin R-XIV RWD-17
Szturmowe	Albatros J.I^[A]
Transportowe i sanitarne	Lublin R.XVI LWS-2
Wodnosamoloty	CANT Z.506^[A] CAMS-30^[A] Friedrichshafen FF.33^[A] Friedrichshafen FF.49^[A] Latham 43^[A] LeO H.13^[A] LeO H.135B3^[A] Lublin R.VIII Lublin R.XIII Lübeck-Travemünde F4^[A] Macchi M.9^[A] Schreck FBA-17H^[A]
Balony i sterowce	Parseval-Sigsfeld^[A] Caquot typ R^[A] WBS-Caquot DB^[A] WBS-Caquot N-NN^[A] WBS model 39 WBS Jumping WBS E2 Zodiac VZ-11 Lech^[A] Gwiazda Polski
Samoloty prototypowe	Bartel BM-2 Bartel BM-3 Bartel BM-6 CWL WZ-X Lublin R-XX Nikol A-2 PWS-1 PWS-6 PWS-11 PWS-15 PWS-19 PWS-33 Wyżeł PWS-35 Ogar PWS-40 Junak PZL P.1 PZL P.6 PZL P.8 PZL.12 PZL.38 Wilk PZL.42 PZL.46 Sum PZL.50 Jastrząb
Projekty	Bartel BM-1 CWL WZ-VIII CWL WZ-IX Pteranodon PWS-2 PWS-3bis PWS-20ter/hydro PWS-22 PWS-40 PWS-42 PZL.3 PZL.8 PZL.9 PZL.15 PZL.18 PZL P.28 PZL.39 PZL.45 Sokół PZL.48 Lampart PZL.49 Miś PZL.53 Jastrząb II PZL.54 Ryś PZL.55 PZL.56 Kania PZL Łosoś RWD-22 RWD-25 WBS LOPP (sterowiec)
Produkowane na eksport	PZL P.24 PZL.43