Państwo | |
---|---|
Skrót |
Republikanie |
Prezes | |
Data założenia |
20 czerwca 2021[a] |
Data rozwiązania |
16 grudnia 2023 |
Adres siedziby |
ul. Heweliusza 11 lok. 811, 80-890 Gdańsk |
Ideologia polityczna |
republikanizm, liberalny konserwatyzm, chrześcijańska demokracja |
Poglądy gospodarcze | |
Grupa w Parlamencie Europejskim |
|
Barwy | |
Strona internetowa |
Polska
Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Polski Władza wykonawcza
Władza sądownicza
Kontrola państwowa
Finanse
|
Partia Republikańska (Republikanie) – polska prawicowa partia polityczna związana ze Stowarzyszeniem „Republikanie”, powołana do życia w 2021 w wyniku rozłamu w Porozumieniu. W 2023 rozwiązała się, wchodząc w skład Prawa i Sprawiedliwości.
Wniosek o rejestrację partii złożyli w październiku 2017 działacze „Republikanów” (Monika Baran, Piotr Opaczewski i Agata Żemetro) przeciwni działaniom tworzącej wówczas Partię Republikańską posłanki Anny Siarkowskiej (ugrupowanie to zarejestrowane było w latach 2018–2019), współtworzący w 2017 Porozumienie. Partia związana ze Stowarzyszeniem „Republikanie” została zarejestrowana 7 stycznia 2021[1].
Na przełomie stycznia i lutego 2021 doszło do sporu w Porozumieniu, gdy część partii związana z Adamem Bielanem uznała, że jako przewodniczący konwencji krajowej ugrupowania został on p.o. prezesa partii, gdyż jej zdaniem wygasł mandat Jarosława Gowina do pełnienia funkcji prezesa. Działacze „Republikanów” opowiedzieli się w tym sporze po stronie Adama Bielana, którego grupa została usunięta z partii (nie uznając decyzji o wykluczeniach)[2].
20 czerwca 2021 odbył się Zjazd Republikański, na którym ogłoszono, że Porozumienie (kierowane w mniemaniu tej grupy przez eurodeputowanego Adama Bielana, który został przewodniczącym Komitetu Zjednoczeniowego) weszło w skład zarejestrowanej w styczniu 2021 Partii Republikańskiej. W ugrupowaniu znalazło się pięciu posłów – czterech wykluczonych wcześniej z Porozumienia i należących do klubu parlamentarnego PiS (minister bez teki Michał Cieślak, wiceminister funduszy i polityki regionalnej Jacek Żalek, a także Kamil Bortniczuk i Włodzimierz Tomaszewski) oraz niezrzeszony wówczas Lech Kołakowski, który wcześniej odszedł z PiS i współpracował krótko z Porozumieniem (12 dni później jako poseł Republikanów powrócił do klubu PiS); współpracę z Partią Republikańską podjął ponadto poseł Mieczysław Baszko, który jednak nie wystąpił wówczas z Porozumienia. Do partii przystąpili liderzy Stowarzyszenia „Republikanie” (na czele z prezesem Karolem Rabendą), związało się z nią również środowisko Chrześcijańskiego Ruchu Samorządowego. Gośćmi zjazdu byli m.in. prezesi Prawa i Sprawiedliwości (wicepremier Jarosław Kaczyński) i Federacji dla Rzeczypospolitej (Marek Jakubiak), a także zakładający stowarzyszenie Centrum poseł Łukasz Mejza[3][4].
7 lipca 2021 do partii dołączył poseł Arkadiusz Czartoryski, przechodząc z koła Wybór Polska (powracając tym samym po 12 dniach do klubu PiS)[5]. Tydzień później inna była członkini tego koła Małgorzata Janowska także przystąpiła do Partii Republikańskiej (powróciła jednocześnie do klubu PiS po 19 dniach, przechodząc z koła Polskie Sprawy)[6]. 11 sierpnia Mieczysław Baszko oficjalnie ogłosił przejście z Porozumienia do Partii Republikańskiej[7]. 12 września odbył się kongres partii, na którym wybrano władze. Na prezesa został wybrany Adam Bielan, a na wiceprezesów Magdalena Błeńska, Michał Cieślak i lider ChRS Arkadiusz Urban[8]. W październiku kolejnym posłem partii został Łukasz Mejza, który objął funkcję wiceministra odpowiedzialnego za sport[9] (wbrew zapowiedzi Adama Bielana[10] nie przystąpił jednak do klubu parlamentarnego PiS). Został on także wiceprezesem partii, podobnie jak Kamil Bortniczuk i Jacek Żalek (w listopadzie Łukasz Mejza został jednak usunięty z władz partii[11]). W październiku 2021 do partii przystąpił senator Tadeusz Kopeć[12] (działający jednocześnie w stowarzyszeniu OdNowa RP, powołanym przez innych byłych polityków Porozumienia).
26 października 2021 Kamil Bortniczuk został powołany w skład rządu Mateusza Morawieckiego na urząd ministra sportu i turystyki[13]. 30 listopada tego samego roku Lech Kołakowski objął stanowisko wiceministra rolnictwa i rozwoju wsi[14]. Wcześniej w tym miesiącu reprezentanci Republikanów objęli stanowiska wicewojewodów warmińsko-mazurskiego (Piotr Opaczewski)[15] i podlaskiego (Bogusława Szczerbińska)[16]. 24 grudnia, po swojej rezygnacji, Łukasz Mejza został odwołany ze stanowiska wiceministra[17]. 15 czerwca 2022 ze stanowiska ministra bez teki odwołany został Michał Cieślak, a dwa dni później w jego miejsce jako reprezentant Partii Republikańskiej został powołany na nie Włodzimierz Tomaszewski[18][19]. W marcu 2023 z funkcji wiceministerialnej ustąpił Jacek Żalek[20], a 15 czerwca tego samego roku zastąpiła go na niej Ewelina Owczarska[21].
W wyborach parlamentarnych w 2023 kilkunastu przedstawicieli partii startowało z list PiS do Sejmu, ponadto do Senatu z ramienia PiS kandydował Andrzej Wojtyła. Mandaty w parlamencie zdobyli czterej działacze Partii Republikańskiej – reelekcję uzyskali Kamil Bortniczuk, Michał Cieślak, Arkadiusz Czartoryski i Łukasz Mejza. Zasiedli oni w klubie parlamentarnym PiS. W powołanym w pierwszym kroku konstytucyjnym kolejnym rządzie Mateusza Morawieckiego, działającym przez kilkanaście dni, przedstawiciele Republikanów nie znaleźli się wśród ministrów konstytucyjnych. Następnie partia wraz z całym klubem PiS przeszła do opozycji i jej działacze zostali odwołani ze stanowisk rządowych niższych szczebli.
16 grudnia 2023 na posiedzeniu rady politycznej Partia Republikańska oraz rada polityczna Prawa i Sprawiedliwości podjęły uchwały o połączeniu obu partii politycznych poprzez wchłonięcie Partii Republikańskiej przez PiS. Adam Bielan wszedł w skład komitetu politycznego PiS[22][23][24].
Według ugrupowania istotnymi wartościami były: rodzina jako związek kobiety i mężczyzny, wspólnota narodowa, niepodległe państwo, własność prywatna oraz demokracja[25]. Partia opowiadała się za programami prorodzinnymi i aktywizującymi młode pokolenie, rozwiązaniami proprzedsiębiorczymi, łączeniem aktywności oddolnej ze wspólnotową polityką państwa, zwiększaniem suwerenności energetycznej w połączeniu z „zielonym ładem”, aktywizowaniem obywateli w polityce obronnej, reformą sądownictwa i szkolnictwa, dalszą deregulacją zawodów, odwoływaniem się do tradycji niepodległościowej I i II Rzeczypospolitej, współpracą z Polonią, rozwijaniem NATO, obecnością Polski w Unii Europejskiej, rozwijaniem współpracy w ramach Grupy Wyszehradzkiej, objęciem priorytetem współpracy z USA, szeroką współpracą bilateralną z Wielką Brytanią, wspieraniem napływu myśli naukowo-technicznej i kadr naukowych do Polski, a także za wspieraniem Polaków m.in. na Wschodzie[26].
Prezes:
Wiceprezesi:
Sekretarz generalny:
Skarbnik:
Przewodniczący Rady Krajowej:
Dyrektor Biura Krajowego:
Pozostali członkowie:
Wszyscy posłowie Partii Republikańskiej zostali wybrani z list Prawa i Sprawiedliwości i zasiadali w klubie tej partii.
Wszyscy posłowie Partii Republikańskiej (oprócz Łukasza Mejzy) zasiadali w klubie Prawa i Sprawiedliwości.