Pastorela (z łac. pastorella) – staroprowansalski gatunek literacki, odmiana sielanki[1].
Gatunek powstał w 1. poł. XII wieku. Najstarszym twórcą tego rodzaju utworów był gaskoński trubadur Cercamon, aczkolwiek jego twórczość nie zachowała się[1]. Najstarsze zachowane pastorele zostały napisane przez trubadura Marcabru, ucznia Cercamona[1]. Pastorele były stosunkowo popularne do schyłku XIII wieku[2], zaś w Prowansji przetrwały do wieku XVI[3]. Ogółem zachowało się trzydzieści pastoreli[2]. Prowansalska pastorela stała się w pewnym stopniu wzorem dla francuskiego gatunku pastourelle, z którego następnie sama czerpała inspiracje[2].
Gatunek pastorela operował konwencjonalnymi postaciami i sztucznymi sytuacjami, co sprawiało, że nie opisywał rzeczywistego życia na wsi[1]. Często powtarzającym się motywem była postać poety, który, doprowadzony do rozpaczy przez damę, spotyka pasterkę porzuconą przez kochanka, i znajduje u niej ukojenie[2].