Phanogomphus – rodzaj ważek z rodziny gadziogłówkowatych (Gomphidae)[1].
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej[3][4] (Kanada, USA[3], skrajnie północno-wschodni Meksyk[3][5]).
Ważki tego rodzaju są średniej wielkości i smukłej budowy ciała. U samców małe lub średniej wielkości maczugowate zgrubienia w końcowej części odwłoka (segmenty S8 i S9), prawie nieobecne u samic. Wszystkie gatunki mają żółte plamy na tychże zgrubieniach i żółte znaczenia na grzbiecie na większości segmentów odwłoka, a także brązowawy tułów z dwoma żółtymi paskami bocznymi[4].
Takson ten wprowadził w 1986 roku Frank Louis Carle jako podrodzaj rodzaju Gomphus. Jako gatunek typowy wyznaczył Gomphus minutus[2]. W 2017 roku, w oparciu o badania filogenetyczne, Phanogomphus i trzy inne podrodzaje rodzaju Gomphus (Stenogomphurus, Gomphurus i Hylogomphus) podniesiono do rangi rodzaju[6]. Obecnie do Phanogomphus zaliczanych jest 17 gatunków[1].
Do rodzaju należą następujące gatunki[1]:
- Phanogomphus australis (Needham, 1897)
- Phanogomphus borealis (Needham, 1901)
- Phanogomphus cavillaris (Needham, 1902)
- Phanogomphus descriptus (Banks, 1896)
- Phanogomphus diminutus (Needham, 1950)
- Phanogomphus exilis (Selys, 1854)
- Phanogomphus graslinellus (Walsh, 1862)
- Phanogomphus hodgesi (Needham, 1950)
- Phanogomphus kurilis (Hagen in Selys, 1858)
- Phanogomphus lividus (Selys, 1854)
- Phanogomphus militaris (Hagen in Selys, 1858)
- Phanogomphus minutus (Rambur, 1842)
- Phanogomphus oklahomensis (Pritchard, 1935)
- Phanogomphus quadricolor (Walsh, 1863)
- Phanogomphus sandrius (Tennessen, 1983)
- Phanogomphus spicatus (Hagen in Selys, 1854)
- Phanogomphus westfalli (Carle & May, 1987)
- ↑ a b c d e Paulson, D., Schorr, M., Abbott, J., Bota-Sierra, C., Deliry, C., Dijkstra, K.-D. & Lozano, F. (Coordinators): World Odonata List. Odonata Central, University of Alabama, 2023-02-13. [dostęp 2023-06-03]. (ang.).
- ↑ a b F.L.F.L. Carle F.L.F.L., The classification, phylogeny and biogeography of the Gomphidae (Anisoptera). I. Classification, „Odonatologica”, 15 (3), 1986, s. 275–326 (ang.).
- ↑ a b c wynik wyszukiwania: Phanogomphus. [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [on-line]. [dostęp 2023-06-03]. (ang.).
- ↑ a b Genus Phanogomphus. [w:] BugGuide [on-line]. Iowa State University. [dostęp 2023-06-03]. (ang.).
- ↑ Dennis R. Paulson, Enrique González Soriano: Mexican Odonata. 1994 (aktualizacja 2023-05-23). [dostęp 2023-06-03]. (ang.).
- ↑ Jessica L. Ware, Erik Pilgrim, Michael L. May, Thomas W. Donnelly, Kenneth Tennessen. Phylogenetic relationships of North American Gomphidae and their close relatives. „Systematic Entomology”. 42 (2), s. 347–358, 2017. DOI: 10.1111/syen.12218. PMCID: PMC6104399. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne (
takson):