Pherosphaera

Pherosphaera
Ilustracja
Pherosphaera hookeriana
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

araukariowce

Rodzina

zastrzalinowate

Rodzaj

Pherosphaera

Nazwa systematyczna
Pherosphaera W.Archer
Hooker's J. Bot. Kew Gard. Misc. 2: 52 (1850)[3][4]
Typ nomenklatoryczny

P. hookeriana Archer[4]

Synonimy
  • Microstrobos J.Garden & L.A.S.Johnson[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Pherosphaera – rodzaj krzewów z rodziny zastrzalinowatych (Podocarpaceae). Obejmuje dwa gatunki, z których jeden (P. fitzgeraldii) jest endemitem Nowej Południowej Walii, gdzie rośnie w dwóch miejscach – przy wodospadach Wentworth Falls i Katoomba Falls w Górach Błękitnych, a drugi (P. hookeriana) jest endemitem Tasmanii. P. fitzgeraldii jest płożącym krzewem rosnącym wyłącznie w strefie stale mokrej u podnóża wodospadów[5]. Ma status gatunku krytycznie zagrożonego[6]. P. hookeriana rośnie na torfowiskach i nad zbiornikami w wyższych partiach gór (zwykle ponad 1000 m n.p.m.) w obrębie Mount Field National Park oraz Cradle Mountain-Lake St Clair National Park (często razem z podobnym gatunkiem – Diselma archeri)[5]. Ma status gatunku bliskiego zagrożenia[7].

Wodospady Wentworth Falls – jedno z dwóch miejsc występowania P. fitzgeraldii

Nazwa rodzajowa utworzona została z greckich słów phero = nosić i sphaira = kula; w odniesieniu do kształtu szyszek nasiennych[8]. Oba gatunki są rzadko uprawiane. Są natomiast wskazywane jako zasługujące na rozpropagowanie, co stanowić miałoby formę ochrony ex situ. Oba rekomendowane są do nasadzeń w ogrodach skalnych; P. fitzgeraldii w miejscach wilgotnych, np. przy fontannach, P. hookeriana – też do uprawy w pojemnikach ustawianych na patio czy balkonach[8].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pherosphaera fitzgeraldii
Pokrój
Krzewy, P. hookeriana ma pokrój wyprostowany i osiąga do 2,5 m wysokości, P. fitzgeraldii jest niskim, płożącym krzewem[5], rzadko osiągającym do 2 m wysokości[9]. Kora od gładkiej do szorstkiej i łuskowatej[8]. Pędy rozpościerające się, sztywne i krótkie u P. hookeriana lub cienkie (do 2 mm średnicy)[9], zwisające lub płożące u P. fitzgeraldii[8].
Liście
Na pędach młodocianych i dojrzałych podobne do siebie[8]. Ułożone spiralnie, gęsto zachodzące na siebie[9], łuskowate, osiągają 2–4, rzadko do 6 mm długości u P. fitzgeraldii oraz 1 × 1 mm u P. hookeriana[8].
Organy generatywne
Rośliny dwupienne. Kwiaty męskie skupione w strobile kuliste do jajowatych na końcach pędów, o długości 2–6 mm[8], wzniesione ku górze[9], składające się zwykle z 8–15 spiralnie ułożonych łusek (rzadziej bywa ich nieco mniej). U nasady każdej z łusek znajdują się dwa woreczki pyłkowe. Strobile żeńskie tworzą się na końcach krótkich, bocznych pędów[8]; także są wzniesione[9]; składają się z 5–8 (rzadziej 3–4) rozpostartych łusek płodnych, nie mięśniejących po zapłodnieniu. W każdym ze strobili rozwijają się pojedyncze (1–4) nasiona – eksponowane i wyprostowane[8].
Nasiona
Jajowate, grubościenne i pozbawione skrzydełek, nieco spłaszczone i ucięte na szczycie[8], jasnobrązowe do szarych[9].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Jeden z rodzajów rodziny zastrzalinowatych (Podocarpaceae).

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-10-13] (ang.).
  2. ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
  3. ↑ a b c Pherosphaera. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-10-13].
  4. ↑ a b Pherosphaera Archer. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-10-13].
  5. ↑ a b c Aljos Farjon, Denis Filer: An Atlas of the World’s Conifers. An Analysis of their Distribution, Biogeography, Diversity and Conservation Status. Leiden, Boston: BRILL, 2013, s. 365, 369. ISBN 978-90-04-21180-3.
  6. ↑ P. Thomas, Pherosphaera fitzgeraldii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-10-13] (ang.).
  7. ↑ A. Farjon, Pherosphaera hookeriana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-10-13] (ang.).
  8. ↑ a b c d e f g h i j Aljos Farjon: A handbook of the world’s conifers. Vol. 1. Leiden, Boston: BRILL, 2017, s. 43, 557. ISBN 978-90-04-32449-7.
  9. ↑ a b c d e f John Silba: Encyclopedia coniferae. Corvallis, Oregon, USA: Harold N. Moldenkeand, Alma L. Moldenke, 1986, s. 112, seria: Phytologia Memoirs.