Phyllactinia guttata

Phyllactinia guttata
Ilustracja
Morfologia
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

patyczniaki

Rząd

tocznikowce

Rodzina

mączniakowate

Rodzaj

Phyllactinia

Gatunek

Phyllactinia guttata

Nazwa systematyczna
Phyllactinia guttata (Wallr.) Lév.
Annls Sci. Nat., Bot., sér. 3 15: 144 (1851)
Multimedia w Wikimedia Commons
Fragment liścia brzozy z klejstotecjami
Porażony liść brzozy
Klejstotecjum z przyczepkami

Phyllactinia guttata (Wallr.) Lév. – gatunek grzybów należący do rodziny mączniakowatych (Erysiphaceae[1]. Pasożyt atakujący wiele gatunków drzew i krzewów[2].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Erysiphe, Erysiphaceae, Erysiphales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy zdiagnozował go w 1801 r. Christiaan Hendrik Persoon jako Sclerotium erysiphe ß corylea[3]. W 1819 r. Carl Friedrich Wallroth nadał mu nazwę Alphitomorpha guttata. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1851 r. Joseph Henri Léveillé[1].

Synonimy[4]:

  • Alphitomorpha guttata Wallr. 1819
  • Erysibe coryli (DC.) Mussat 1901
  • Erysibe suffulta (Rebent.) Mussat 1901
  • Erysiphe betulae DC. 1815
  • Erysiphe corylea DC. 1805
  • Erysiphe guttata (Wallr.) Link 1824
  • Erysiphe guttata f. corylea 1829
  • Erysiphe guttata (Wallr.) Link 1824 f. guttata
  • Erysiphe guttata var. coryli Link 1824
  • Erysiphe guttata (Wallr.) Link 1825 var. guttata
  • Phyllactinia berberidis Palla 1899
  • Phyllactinia betulae (DC.) Fuss 1878
  • Phyllactinia corylea (Pers.) P. Karst. 1900
  • Phyllactinia corylea (Pers.) P. Karst. 1900 var. corylea
  • Phyllactinia guttata (Wallr.) Lév. 1851 var. guttata
  • Phyllactinia suffulta (Rebent.) Sacc. 1880
  • Phyllactinia suffulta (Rebent.) Sacc. 1880 f. suffulta
  • Phyllactinia suffulta (Rebent.) Sacc. 1880 var. suffulta
  • Sclerotium erysiphe var. corylea (DC.) Hook.
  • Sclerotium erysiphe ß corylea Pers. 1796
  • Sclerotium suffultum Rebent. 1804

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Grzyb mikroskopijny. Grzybnia biała, czasami obfita i trwała, czasami zanikająca. Rozwija się na dolnej stronie liścia w postaci oddzielnych kolonii. Zarodniki konidialne odrywają się pojedynczo. Mają romboidalny kształt i rozmiary 50–90 × 10–120 μm. klejstotecja występują na dolnej powierzchni liści zazwyczaj w rozproszeniu, ale czasami w grupach. Mają kulisty kształt, średnicę 160–230 μm i niewyraźną strukturę wewnętrzną. Na powierzchni pokryte są siateczką pęknięć i zmarszczek. Posiadają 6–15 bezbarwnych przyczepek. Przyczepki te różnią się długością – niektóre są krótsze, niektóre dłuższe, a ich długości mieszczą się w granicach 191–290 μm. Przyczepki są proste, sztywne, bez przegród, hialinowe lub półhialinowe, posiadają bulwiastą nasadę, ostry koniec i przypominają swoją budową włosa. W klejstotecjum znajduje się 8-25 worków o kształcie od jajowatego do półcylindrycznego i rozmiarach 70–100 × 25–40 μm. Powstają w nich po dwie, rzadziej trzy askospory o zmiennej wielkości i zmiennych rozmiarach mieszczących się w granicach 25–45 × 15–45 μm[5].

Przyczepki wyrastające z klejstotecjum mają oryginalną budowę. Ich włókna pochłaniając wodę stają się galaretowate. Ułatwia to przyczepianie się klejstotecjów do liści[6].

Szkodliwość

[edytuj | edytuj kod]

Phyllactinia guttata wraz z Erysiphe adunca powodują u zaatakowanych drzew i krzewów podobne skutki: osłabienie roślin, obumieranie liści i ich przedwczesne zrzucanie, zahamowanie rozwoju. Ponawiające się przez kolejne lata epidemie tej choroby znacznie osłabiają roślinę i czynią ją podatną na atak innych patogenów[7].

W sezonie wegetacyjnym rozmnaża się bezpłciowo przez konidia wytwarzane na liściach. Są one źródłem infekcji wtórnych. Pod koniec sezonu wegetacyjnego powstają klejstotecja. Z klejstotecjów, które przezimowały na opadłych liściach wiosną powstają askospory dokonujące infekcji pierwotnej. Zarówno konidia, jak i askospory przenoszone są przez wiatr[7].

Nie stosuje się zwalczania chemicznego[2].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Jest szeroko rozprzestrzeniony w całej Europie i niemal całej Azji (Chiny, Formoza, Indie, Iran, Japonia, Korea, Turcja, ZSRR). Występuje także w USA i Kanadzie[5]. W Polsce pospolity, w piśmiennictwie naukowym podano jego występowanie na licznych stanowiskach i na wielu gatunkach drzew[8].

Pasożyt i saprotrof rozwijający się na wielu gatunkach drzew i krzewów, głównie w obrębie rodziny brzozowatych (Betula, Carpinus, Corylus, Ostrya), bukowatych (Castanea, Fagus, Quercus) i orzechowców (Juglans, Platyearya, Pterocarya). Występuje także na Acer, Aesculus, Aralia, Asclepias, Azalia, Bukszpan, Catalpa, Chionanthus, Cornus, Frangula, Hedera, Humulus, Paliurus, Populus, Prunus, Rhamnus, Ribes, Salix, Sorbus, Syringa, Ulmus[5].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Mikroskopowo cechą charakterystyczną odróżniającą Phyllactinia guttata od innych gatunków Phyllactinia jest wielkość klejstotecjów: 160–230 μm[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2020-12-09] (ang.).
  2. ↑ a b Karol Manka: Fitopatologia leśna. Warszawa: PWRiL, 2005. ISBN 83-09-01793-6.
  3. ↑ Cooke WB. (1952). "Nomenclatural notes on the Erysiphaceae". Mycologia. 44 (4): 570–74
  4. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2016-10-26] (ang.).
  5. ↑ a b c d Mycobank. ''Phyllactinia guttata'' [online] [dostęp 2016-10-26].
  6. ↑ Kapoor JN. (1967). "Phyllactinia guttana". IMI Descriptions of Fungi and Bacteria. 16: 157
  7. ↑ a b Powdery Mildew [online] [dostęp 2016-10-26].
  8. ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4