Piaskowiec orzęsiony

Piaskowiec orzęsiony
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	goździkowate
Rodzaj	piaskowiec
Gatunek	piaskowiec orzęsiony
	Nazwa systematyczna
	Arenaria tenella Kit. ex Schult.; Oestr. Fl., ed. 2, 1: 662 (1814)
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Piaskowiec orzęsiony, p. rzęsowaty^[4]^[a] (Arenaria tenella) – gatunek rośliny należący do rodziny goździkowatych. Występuje w Karpatach w Polsce (wyłącznie w Tatrach) i na Słowacji^[3]. Wzdłuż potoków i rzek, przenoszących jego pędy i nasiona, schodzi na Podtatrze^[5]. Gatunek jest wikariantem Arenaria ciliata – gatunku występującego w Alpach^[3]^[6].

Morfologia

Pokrój: Roślina darniowa z rozesłanymi i gęsto rozgałęziającymi się pędami. Kwiatowe pędy są szorstko owłosione (stąd nazwa gatunkowa rośliny)^[5].

Liście: Ulistnienie naprzeciwlegle. Liście łopatkowato-lancetowate, o nasadach stopniowo zwężających się w krótki (ok. 5 mm) ogonek. Liście 1-nerwowe^[7], o długości 4-6 mm i szerokości ok. 2 mm^[5].

Kwiaty: Wyrastające na pojedynczych, cienkich i wzniesionych szypułkach. Składają się z 5 białych płatków, które są o ok. 1/3 dłuższe od ostro zakończonych i naprzemianlegle z płatkami osadzonych działek kielicha. Działki kielicha i szypułki są orzęsione. Wewnątrz korony jeden słupek i 10 pręcików^[7]^[5].

Owoc: Otwierająca się na szczycie 6 ząbkami jajowata torebka^[5]. Ma długość równą długości kielicha. Nasiona liczne, drobne i bez elajosomu.

Rozwój: bylina. Kwitnie od maja do lipca^[5].
Siedlisko: murawy, piargi, skały. W Tatrach występuje od regla dolnego do piętra turniowego, głównie jednak w piętrze kosówki i piętrze halnym. Rośnie na podłożu wapiennym – roślina wapieniolubna^[5].

↑ Nazwa piaskowiec orzęsiony przeniesiona została na ten gatunek z Arenaria ciliata, po jego wyodrębnieniu. Jednak A. ciliata utrzymał swoją rangę i np. w „Słowniku roślin zielnych” (Gawryś 2008) nadal tak jest zwany, podczas gdy Arenaria tenella jest tam dla odróżnienia określona mianem piaskowiec rzęsowaty (nazwy polskie nie są w tej publikacji synonimami)

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-12] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Arenaria tenella Kit. ex Schult.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-04-22].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 35, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
↑ Petrík, A., Šibík, J., Valachovič, M.. The class Carici rupestris-Kobresietea bellardii Ohba 1974 also in the Western Carpathians. „Hacquetia”. 4, 1, 2015.
↑ ^a ^b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.