Pieczarka purpurowowłókienkowata

Pieczarka purpurowowłókienkowata
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pieczarkowate

Rodzaj

pieczarka

Gatunek

pieczarka purpurowowłókienkowata

Nazwa systematyczna
Agaricus dulcidulus Schulzer
Icon. Sel. Hymenomyc. Hung.: 29 (1874)
Multimedia w Wikimedia Commons

Pieczarka purpurowowłókienkowata, pieczarka purpurowa (Agaricus dulcidulus Schulzer) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1874 r. Schulzer von Müggenburg i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Niektóre synonimy naukowe:

  • Agaricus purpurellus (F.H. Møller) F.H. Møller 1952
  • Agaricus rubelloides Bon 1985
  • Agaricus rubellus (Gillet) Sacc. 1887
  • Fungus dulcidulus (Schulzer) Kuntze 1898
  • Pratella rubella Gillet 1878
  • Pratella silvatica var. rubella (Gillet) L. Corb. 1929
  • Psalliota pallens (J.E. Lange) Rea 1932
  • Psalliota purpurella F.H. Møller 1952
  • Psalliota rubella (Gillet) Rea 1922[2].

Polskie nazewnictwo tego gatunku jest zagmatwane. Władysław Wojewoda w 2003 r. uznał go za synonim A. niveolutescens Huijsman 1960 i nadał mu nazwę pieczarka migdałowa[3]. Według Index Fungorum są to jednak odrębne gatunki, A. niveolutescens jest synonimem A. comtulus (pieczarka malutka). W. Wojewoda wymienił też gatunek A. purpurellus (F.H. Møller) F.H. Møller, któremu nadał nazwę pieczarka purpurowa[3]. Według Index Fungorum jednak A. purpurellus to synonim A. dulcidulus[2]. W 2025 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego zarekomendowała dla A. dulcidulus używanie nazwy pieczarka purpurowowłókienkowata[4].

W niektórych źródłach jest uznawany za synonim Agaricus semotus, jednak według Index Fungorum są to odrębne taksony.

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

O średnicy 2–7 cm, wypukły, o szaroróżowej barwie. Pokryty na całej powierzchni promieniście ułożonymi, rzadkimi włóknami o barwie od różowo-brązowej do purpurowo-brązowej[5].

Hymenofor

Blaszkowy. Blaszki wolne, gęste, początkowo jasno szarobrązowe, potem ciemno purpurowobrązowe[5].

Trzon

Cylindryczny, o wysokości 2,5 cm i grubości 0,4–0,8 cm z delikatnym, zwisającym pierścieniem. Podstawa trzonu bulwiasta lub maczugowata. Powierzchnia powyżej pierścienia o barwie żółto brązowej, poniżej biaława pokryta resztkami osłony[5].

Miąższ

Charakterystyczną cechą Agaricus dulcidulus jest anyżkowa, a w podstawie migdałowa woń oraz przebarwianie się żółto samej podstawy trzonu przy dotknięciu</ref name=ger/>.

Gatunki podobne

Pieczarka winnoczerwona (Agaricus semotus). Odróżnia się brakiem włókienek na kapeluszu. U rzadkiej pieczarki liliowoczerwonawej (Agaricus porphyrizon) miąższ po uszkodzeniu żółknie, ma też inne łuski i włókienka na kapeluszu[6].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Podano występowanie pieczarki purpurowej w Europie, oraz na Ziemi Ognistej w Ameryce Południowej[7]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek zagrożony wymarciem[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech[3].

Grzyb naziemny, saprotrof[3]. Występuje w lasach liściastych i mieszanych. Owocniki wytwarza od lipca do października[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-09-15].
  2. ↑ a b Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
  3. ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 35, 36, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ Rekomendacja nr 4 (2025) Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online], Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów, 23 stycznia 2025 (pol.).
  5. ↑ a b c P.A. Saccardo, Agaricus purpurellus, „Sylloge Fungorum V”, 32 (12), s. 90.
  6. ↑ Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 86, 87, ISBN 978-83-245-9550-1.
  7. ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].
  8. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 60, ISBN 83-89648-38-5.
  9. ↑ E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 70, ISBN 83-7404-513-2.