Pieczarka szarołuskowa

Pieczarka szarołuskowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pieczarkowate

Rodzaj

pieczarka

Gatunek

pieczarka szarołuskowa

Nazwa systematyczna
Agaricus moelleri (F.H. Møller & Jul. Schäff.) Hlaváček
Nov. sist. Niz. Rast. 13: 77 (1976)
Multimedia w Wikimedia Commons

Pieczarka szarołuskowa (Agaricus moelleri (F.H. Møller & Jul. Schäff.) Hlaváček) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1938 r. F.H. Møller i Julius Schäffer nadając mu nazwę Psaliota lanipes. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1949 r. Jiří Hlaváček[1].

Ma około 20 synonimów. Niektóre z nich:

  • Agaricus meleagris (Jul. Schäff.) Imbach 1946
  • Agaricus moelleri var. terricolor (F.H. Møller) P. Roux & Guy García 2006
  • Agaricus praeclaresquamosus var. macrosporus Aparici & Mahiques 1996
  • Agaricus praeclaresquamosus var. meleagris (Jul. Schäff.) E. Horak
  • Agaricus praeclaresquamosus var. obscuratus (Maire) Quadr. & Lunghini 1990[2].

Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r.[3]

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Mięsisty, o średnicy 5–12 cm, początkowo półkulisty, później płaski. Powierzchnia w stanie suchym biała, pokryta szarobrązowawymi włóknami i łuseczkami, zwłaszcza na środku, podczas deszczowej pogody różowawa[4]. Po uszkodzeniu zmienia kolor na żółty (zwłaszcza na brzegu kapelusza)[5].

Blaszki

Cienkie, gęste, wolne. Tylko u bardzo młodych okazów białe, szybko stają się blado szaroróżowe, potem brązowe[4].

Trzon

O wysokości 5–16 cm i grubości 1–1,5 cm, cylindryczny, u podstawy rozszerzony, ale bez bulwy[4]. Posiada trwały pierścień, po uszkodzeniu żółknący. Powierzchnia trzonu biała, jedwabista[5].

Miąższ

Miąższ białawy, bez wyraźnego smaku. Zapach słaby, czasami jest to zapach fenolu[4].

Wysyp zarodników

Ciemnobrązowy. Zarodniki szeroko eliptyczne, gładkie, o rozmiarach 5–7 × 3,5–5 µm[4].

Gatunki podobne

Niemal identyczna jest pieczarka płaska (Agaricus placomyces). Pieczarka szarołuskowa odróżnia się od niej powstawaniem żółtawych lub brązowych kropel wydzieliny na osłonie blaszek i pierścieniu. Krople te mogą wyschnąć, pozostają po nich jednak brązowawe plamy[4]. Pieczarka karbolowa (Agaricus xanthodermus) również żółknie po uszkodzeniu, ale brak jej ciemnych łusek na kapeluszu i ma większe zarodniki. Podobna pieczarka łąkowa (Agaricus campestris) nie żółknie po uszkodzeniu[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Pieczarka szarołuskowa znana jest tylko w Europie, Ameryce Północnej i na Wyspach Kanaryjskich[6]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano tylko 2 stanowiska. Dokładniejsze rozprzestrzenienie w Polsce nie jest znane[3].

Naziemne grzyby saprotroficzne rosnące w parkach, ogrodach, liściastych lasach[4].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Grzyb trujący, powoduje (chociaż nie u wszystkich ludzi) silne zaburzenia w trawieniu, połączone z mdłościami i wymiotami oraz biegunką[7][8]. Pieczarki trujące od pieczarek jadalnych odróżniają się nieprzyjemnym zapachem. Zasada ta dotyczy jednak tylko pieczarek, wielu innych grzybów trujących nie da się odróżnić po zapachu.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2017-01-02] (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2017-11-02] (ang.).
  3. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 35, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c d e f g Agaricus moelleri [online], Mushroom Expert [dostęp 2017-11-02].
  5. ↑ a b c Agaricus moelleri [online], First Nature [dostęp 2017-11-02].
  6. ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2017-01-02].
  7. ↑ Ladislav Hagara, Ottova encyklopedie hub, Praga: Ottovo nakladatelství, 2015, s. 890, ISBN 978-80-7451-407-4, OCLC 903090511.
  8. ↑ Roger Phillips i inni, Mushrooms, London: Macmillan, 2006, s. 244, ISBN 0-330-44237-6, OCLC 68770488 [dostęp 2019-06-11].