Pieczarka winnoczerwona
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pieczarka winnoczerwona |
| Nazwa systematyczna | |
| Agaricus semotus Fr. Monogr. Hymenomyc. Suec. (Upsaliae) 2(2): 347 (1863) | |
.JPG)
Pieczarka winnoczerwona (Agaricus semotus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1863 r. Elias Fries i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Synonimy naukowe:
- Agaricus semotus Fr. 1863 var. semotus
- Fungus semotus (Fr.) Kuntze 1898
- Pratella semota (Fr.) Gillet 1884
- Psalliota semota (Fr.) Ricken 1915[2].
Polską nazwę zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: pieczarka odmienna, pieczarka fioletowożółta[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 2–5 cm, u młodych okazów półkulisty, później łukowaty, w końcu rozpostarty. Brzeg długo pozostaje podwinięty. Powierzchnia początkowo gładka, później delikatnie łuskowato-włóknista. Barwa biała, u młodych owocników pokryta różowofioletowymi lub winnoczerwonymi łuseczkami, które później stają się jaśniejsze – ochrowożółte[4]. Kapelusz nigdy nie jest całkiem płaski, czasem ma kremową, lekko żółknącą barwę[5].
Wolne, początkowo białe, ale szybko zmieniające barwę na różową, później siworóżową, na końcu purpurowobrązową[4]. Wolne, szerokie, o gładkich ostrzach, u młodych okazów jasnoróżowe, potem ciemnoróżowe, w końcu purpurowobrązowe[4].
Wysokość 4–6 cm, grubość 0,5–0,8 cm, walcowaty, początkowo pełny, później pusty. Łatwo wyłamujący się. Posiada nietrwały pierścień, powyżej którego jest gładki. Powierzchnia barwy białej lub różowofioletowej. W starszych owocnikach od podstawy żółknie, również po ugnieceniu zmienia kolor na żółty[4].
Biały, po ugnieceniu żółknący. Smak i zapach słaby, anyżkowo-migdałowy.
Brązowy: Zarodniki eliptyczne, gładkie, nieamyloidalne, o rozmiarach 4,5–5,5 × 3–3,5 μm. podstawki 4–zarodnikowe, cystydy duże, cienkościenne[6].
- Gatunki podobne
W Polsce występuje kilka gatunków małych pieczarek. Wśród nich jest pieczarka malutka (Agaricus comtulus), która ma żółtawy lub ochrowobrązowy odcień i pieczarka liliowoczerwonawa (Agaricus porphyrizon), która ma kapelusz purpurowy[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Australii i Nowej Zelandii[7]. W Polsce jej rozprzestrzenienie i częstość występowania nie są znane. W piśmiennictwie naukowym do 2003 r. podano ponad 10 jej stanowisk[3].
Naziemne grzyby saprotroficzne rosnące w różnego typu lasach, na niżu i w niższych partiach gór, głównie na glebach gliniastych, o odczynie obojętnym lub zasadowym. Owocniki wytwarza od lipca do września[4].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb jadalny, zazwyczaj jednak przez grzybiarzy nie jest zbierany ze względu na małe rozmiary, którymi różni się od standardowych pieczarek[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 37, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 89, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 200, ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Michael Jordan, The encyclopedia of fungi of Britain and Europe, wyd. Rev. ed, London: Frances Lincoln, 2004, s. 225, ISBN 0-7112-2379-3, OCLC 56435994.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2016-01-10].