Pierzchotki

Pierzchotki
Elaphrinae
Latreille, 1802
Okres istnienia: eocen–dziś
56/0
56/0
Ilustracja
Pierzchotek pobrzeżnik
Ilustracja
Blethisa multipunctata
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze drapieżne

Nadrodzina

Caraboidea

Rodzina

biegaczowate

Podrodzina

pierzchotki

Synonimy
  • Elaphrii Latreille, 1802
  • Elaphrini Erichson, 1837
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Diacheila arctica amoena
Pierzchotek przybrzeżny

Pierzchotki[1][2] (Elaphrinae) – podrodzina chrząszczy z podrzędu drapieżnych i rodziny biegaczowatych. Występują w państwie holarktycznym.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcze średnich rozmiarów[3], u gatunków środkowoeuropejskich od 5 do 13 mm długości[4]. W ich ubarwieniu zawsze występuje słabszy lub silniejszy połysk metaliczny. Głowa wyposażona jest w duże i wyłupiaste oczy[3] o wspólnej szerokości większej niż szerokość czoła[4]. Człony czułków od drugiego do szóstego nie mają długich szczecinek[4]. Powierzchnia przedplecza jest punktowana[3]. Tarczka jest widoczna od zewnątrz[4]. Podstawa pokryw zwykle jest nieobrzeżona, wyjątkiem są tu tylko mokronie[5]. Rzędy na pokrywach są słabo dostrzegalne, nieregularne i poprzerywane guzami lub dołkami[3]. Wierzchołki pokryw są zaokrąglone[5]. Na zapiersiu obecny jest szew za tylną parą bioder[4]. Odnóża przedniej pary mają płaskie wycięcie na wierzchołkowej krawędzi goleni[5], a u samców ponadto rozszerzone trzy lub cztery człony stóp[3]. Odwłok ma sześć widocznych sternitów[4].

Larwy mają smukłe, prawie walcowate ciało. Ich aparat gębowy odznacza się szczękami o żuwkach wewnętrznych uwstecznionych do postaci bardzo krótkiej lub pierścieniowatej oraz żuwaczkami zwykle drobno ząbkowanymi. Bardzo duży przedtułów ma kwadratowe przedplecze. Naroża pozostałych segmentów są zaokrąglone[3].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Owady te zasiedlają najczęściej pobrzeża wód, także płynących[3], oraz rozmaite tereny podmokłe[5]. Prowadzą dzienny tryb życia[3].

Przedstawiciele podrodziny występują w państwie holarktycznym na półkuli północnej[6][4]. Wszystkie trzy rodzaje współczesne obecne są zarówno w Nearktyce[6], jak i Palearktyce[7]. W tej ostatniej stwierdzono 30 gatunków[7], z których 6 znanych jest z Polski[8] (zobacz: pierzchotki Polski).

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Takson ten wprowadził w 1802 roku Pierre-André Latreille[9][10]. Obejmuje cztery rodzaje[11]:

W zapisie kopalnym podrodzina znana jest od eocenu. Z epoki tej pochodzą inkluzje Elaphrotites densus[12][11]. Z miocenu natomiast znane są już współczesne rodzaje Blethsia i Diacheila, a nawet współczesny gatunek, pierzchotek przybrzeżny[13].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Włodzimierz Dzieduszycki, Maryan Łomnicki: Muzeum imienia Dzieduszyckich we Lwowie. Lwów: Pierwsza Związkowa Drukarnia we Lwowie, 1886, s. 2.
  2. ↑ A.M. Łomnicki: Sprawozdanie Komisyi Fizyjograficznej obejmujące pogląd na czynności dokonane w ciągu roku 1889 oraz Materyjały do fizyjografii krajowej. Tom dwudziesty piąty. Fauna Lwowa i okolicy. Akademia Umiejętności w Krakowie; Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1890, s. 158.
  3. ↑ a b c d e f g h Rolf G. Beutel, Richard A.B. Leschen: Coleoptera, Beetles. Vol. 1: Morphology and Systematics (Archostemata, Myxophaga, Adephaga, Polyphaga partim). Berlin, Nowy Jork: Walter de Gruyter & Co., 2005, s. 133, seria: Handbook of Zoology (Handbuch der Zoologie).
  4. ↑ a b c d e f g Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-37, 104-108.
  5. ↑ a b c d Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 37-43, 150-155.
  6. ↑ a b Y. Bousquet. Catalogue of Geadephaga (Coleoptera: Adephaga) of America, north of Mexico. „ZooKeys”. 245, s. 1-1722, 2012. DOI: 10.3897/zookeys.245.3416. 
  7. ↑ a b H. Goulet, Elaphrinae, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 206-207, ISBN 87-88757-73-0.
  8. ↑ Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
  9. ↑ P.-A. Latreille: Histoire naturelle, générale et particulière des crustacés et des insectes. Ouvrage faisant suite à l’histoire naturelle générale et particulière, composée par Leclerc de Buffon, et rédigée par C.S. Sonnini, membre de plusieurs sociétés savantes. Familles naturelles des genres. Tome troisième. Paris: F. Dufart, 1802, s. 88.
  10. ↑ Patrice Bouchard i inni, Family-group names in Coleoptera (Insecta), „ZooKeys”, 88, 2011, s. 1–972, DOI: 10.3897/zookeys.88.807.
  11. ↑ a b subfamily Elaphrinae Latreille, 1802. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2024-02-10].
  12. ↑ H. Haupt. Beitrag zur Kenntnis der eozänen Arthopodenfauna des Geiseltales. „Nova Acta Leopoldina”. 18 (128), s. 1-89, 1956. 
  13. ↑ S.V. Kiselev, V.I. Nazarov. Late Cenozoic insects of northern Eurasia. „Paleontological Journal”. 43 (7), s. 732-850, 2009.