Pierścieniak okazały

Pierścieniak okazały
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pierścieniakowate

Rodzaj

pierścieniak

Gatunek

pierścieniak okazały

Nazwa systematyczna
Stropharia hornemannii (Fr.) S. Lundell & Nannf
Fungi Exsiccati Suecici, Praesertim upsalienses, Fasc. I 1: 7, no. 19 (1934)
Multimedia w Wikimedia Commons

Pierścieniak okazały (Stropharia hornemannii (Fr.) S. Lundell & Nannf.) – gatunek grzybów z rodziny pierścieniakowatych (Strophariaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Stropharia, Strophariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1818 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus hornemannii. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 1934 r. Seth Lundell i John Axel Nannfeldt[1].

Synonimy naukowe[2]:

  • Agaricus depilatus Pers. 1801
  • Agaricus hornemannii Fr. 1818
  • Agaricus hornemannii Fr. 1818 var. hornemannii
  • Fungus depilatus (Pers.) Kuntze (1898)
  • Geophila depilata (Pers.) Kühner & Romagn. 1953
  • Naematoloma hornemannii (Fr.) Singer 1951
  • Psilocybe hornemannii (Fr.) Noordel. 1995
  • Stropharia depilata (Pers.) Sacc. 1887

W 2003 r. Władysław Wojewoda zaproponował polską nazwę łysiczka okazała[3], jednak jest ona niespójna z obecnym ujęciem taksonomicznym tego gatunku, który zaliczany jest do rodzaju Stropharia (pierścieniak). W 2021 r. Komisja ds. Nazewnictwa Grzybów zarekomendowała nazwę pierścieniak okazały[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnicy 5–12 cm, barwy kości słoniowej, szarożółtawej lub cielistożółtawej. Wyraźnie śluzowaty w stanie wilgotnym, na brzegu czasem ze strzępiastymi pozostałościami osłony[5].

Blaszki

Początkowo jasnoszaro-fioletowawe, potem ciemnopurpurowo-brązowe[5].

Trzon

Białawy lub bladożółtawy, z bruzdowanym, nietrwałym pierścieniem (lub bez). Poniżej pierścienia na powierzchni trzonu występują odstające drobne łuski[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Występuje w Ameryce Północnej i Europie[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – gatunek potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech i Anglii[3].

Rozwija się na butwiejącym drewnie w lasach iglastych i liściastych, szczególnie pod jodłą pospolitą oraz w lasach sosnowych z kruszyną pospolitą i jarzębiną[3]. Występuje częściej w górach. Pojawia się od sierpnia do października[5].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Grzyb prawdopodobnie trujący, jednak z powodu bliskiego pokrewieństwa z jadalnym pierścieniakiem uprawnym jego toksyczność jest podawana w wątpliwość. Nie odnotowano także zatruć tym grzybem[5].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2021-07-26].
  3. ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
  5. ↑ a b c d e f E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie – Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  6. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.