Pinczyn

Pinczyn
	wieś
	; Kościół i cmentarz w Pinczynie
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	starogardzki
Gmina	Zblewo
Wysokość	102–142 m n.p.m.
Liczba ludności (2023)	2706
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	83-251
Tablice rejestracyjne	GST
SIMC	0177017
	Położenie na mapie gminy Zblewo Pinczyn
	Położenie na mapie Polski Pinczyn
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Pinczyn
	Położenie na mapie powiatu starogardzkiego Pinczyn
	53°57′43″N 18°20′49″E/53,961944 18,346944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pinczyn – wieś kociewska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie starogardzkim, w gminie Zblewo^[4]^[5].

Pinczyn leży przy linii kolejowej nr 203 Tczew – Kostrzyn. Na łące (teren prywatny)^[6] obok toru kolejowego leży głaz narzutowy – pomnik przyrody przyniesiony niegdyś przez lodowiec, zwany Kamieniem diabelskim (obwód 14 m, wysokość 2,20 m). Miejscowość ma charakter ulicówki. Przez wieś przepływa rzeka Piesienica. Pinczyn, wraz z sąsiednimi Zblewem i Bytonią tworzy zwarty obszar osadniczy o charakterze małomiasteczkowym.

Miejscowość jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Elżbiety. W Pinczynie działa KS Meteor Pinczyn, Wiejski Dom Kultury oraz Ochotnicza Straż Pożarna. Poszczególne części wsi posiadają nazwy własne (Babie Doły, Kiwity, Kolonie Pinczynek i Scieki).

W latach 1954-1961 wieś była siedzibą gromady Pinczyn, po jej zniesieniu w gromadzie Semlin. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego.

W miejscowości jest przystanek kolejowy Pinczyn.

Etymologia nazwy

Nazwa wsi pochodzi od przezwiska Pinka lub od określenia pieniek, z gwarową wymową pinek. Najprawdopodobniej pierwotnie nazwa wsi brzmiała Pieńki, gwarowo Pinki i stopniowo zmieniała się w Pinczyn. Być może nazwa ma związek z nazwą rzeczki Piesienicy, od której miało powstać nazwisko Pyszyński. Mieszkańcy wywodzą nazwę wsi od połączenia dwóch zniekształconych słów: „piencz (pincz w znaczeniu pięć) synów”.

Historia wsi

Od 2 listopada 1906 r. do 26 IV 1907 r. w szkole elementarnej w Pinczynie miał miejsce strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim. W strajku wzięły udział następujące dzieci: A. Zadurski, M. Zimmermann, M. Piotrowski, R. Smukała, T. i A. Wołoszykowie, W. Kwaśniewski, R. Ciecholewska, M. Kozłowska, E. i M. Piesikówny, J. Urban, L. i M. Rozkwitalscy, A. Nowicka, C. Belczewski. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 r. objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, obejmującej Pomorze Gdańskie, ziemię chełmińską i ziemię lubawską. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele^[7].

Ludność

Według Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań z 2021 roku liczba ludności we wsi Pinczyn to 2 706 z czego 50,4% mieszkańców stanowią kobiety, a 49,6% ludności to mężczyźni. Miejscowość zamieszkuje 22,3% mieszkańców gminy.

61,9% mieszkańców wsi Pinczyn jest w wieku produkcyjnym, 25,5% w wieku przedprodukcyjnym, a 12,6% mieszkańców jest w wieku poprodukcyjnym. Na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada we wsi Pinczyn 61,6 osób w wieku nieprodukcyjnym^[8].

Sport

We wsi działa Klub Sportowy Meteor Pinczyn^[9]. Klub w sezonie 2023/24 występuje w B klasie.

Zobacz też

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 101291
↑ Wykaz mieszkańców w Gminie Zblewo - dane aktualne na 31.12.2023 r., [w:] www.zblewo.pl [online] [dostęp 2024-07-25] (pol.).
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 926 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Pinczyn – Diabelski kamień, diabelska droga. kociewiacy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)]..
↑ L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906-1907, Gdańsk 2009, s. 221.
↑ Wieś Pinczyn (pomorskie) » mapy, GUS, nieruchomości, regon, kod pocztowy, atrakcje, wypadki drogowe, kierunkowy, edukacja, demografia, tabele, zabytki, statystyki, linie kolejowe, liczba ludności [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-02-03] (pol.).
↑ Skarb - Meteor Pinczyn [online], www.90minut.pl [dostęp 2024-02-03] .

Bibliografia

Edyta Wiśniowska, Pinczyn, Gdańsk 1981.
Katarzyna Sturmowska, Jeszcze zaświeci słoneczko... Wokół pamiętnika Franciszki Powalskiej z Pinczyna, Starogard Gdański 2013.

Linki zewnętrzne

Ochotnicza Straż Pożarna w Pinczynie
Pinczyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 164 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 101291

[2] Wykaz mieszkańców w Gminie Zblewo - dane aktualne na 31.12.2023 r., [w:] www.zblewo.pl [online] [dostęp 2024-07-25] (pol.).

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 926 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-5] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[6] Pinczyn – Diabelski kamień, diabelska droga. kociewiacy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)]..

[7] L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906-1907, Gdańsk 2009, s. 221.

[8] Wieś Pinczyn (pomorskie) » mapy, GUS, nieruchomości, regon, kod pocztowy, atrakcje, wypadki drogowe, kierunkowy, edukacja, demografia, tabele, zabytki, statystyki, linie kolejowe, liczba ludności [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-02-03] (pol.).

[9] Skarb - Meteor Pinczyn [online], www.90minut.pl [dostęp 2024-02-03] .

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]