Pinus devoniana

Pinus devoniana
Ilustracja
Systematyka[1][2][3]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

nagonasienne

Klasa

iglaste

Rząd

sosnowce

Rodzina

sosnowate

Rodzaj

sosna

Gatunek

P. devoniana

Nazwa systematyczna
Pinus devoniana Lindl.
1839
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg
Mapa zasięgu
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Pinus devoniana Lindl. – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje w Gwatemali i Meksyku.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Drzewo o szerokiej, stożkowatej lub zaokrąglonej koronie. Koronę kształtują długie, rozpostarte lub wzniesione gałęzie pierwszego poziomu z rzadkimi gałęziami kolejnych poziomów.
Pień
Najczęściej pojedynczy, wyprostowany, osiąga do 20–30 m wysokości i 80–100 cm średnicy. Kora czerwonobrązowa do ciemnobrązowej, szorstka, z wiekiem wykształca podłużne płytki rozdzielone głębokimi czarnymi szczelinami.
Liście
Równowąskie igły zebrane w pęczki po 5, o długości (17)25–40(45) cm i szerokości 1,1–1,6 mm. Igły mogą być sztywne i proste lub giętkie i opadające.
Szyszki
Męskie kwiatostany zebrane w klastry blisko końców młodych pędów. Szyszki żeńskie wyrastają na krańcach pędów, w okółkach złożonych z 1–4 szyszek. Niedojrzałe często rosną wzniesione, jednak po zapyleniu odginają się ku nasadzie pędów. Młode szyszki są podłużnie jajowate i purpurowobrązowe. Dojrzałe są podłużnie jajowate ze skośną podstawą, osadzone na krótkich i trwałych szypułkach. Po otwarciu osiągają 15–35 cm długości i 8–15 cm średnicy[5].
  • Liście i kwiatostany męskie
    Liście i kwiatostany męskie
  • Liście i młode szyszki żeńskie
    Liście i młode szyszki żeńskie
  • Szyszka
    Szyszka
Gatunki podobne
Pinus montezumae.

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Pinus devoniana to drzewo wieczniezielone. Igły pozostają na drzewie przez 2–3 lata. Szyszki nasienne dojrzewają w ciągu 2 lat, po czym otwierają się i opadają, pozostawiając na gałązkach po kilka łusek[6].

Pinus devoniana jest głównym gospodarzem rośliny pasożytniczej Arceuthobium aureum subsp. petersonii (Oaxaca, Chiapas), A. durangense (Durango, Sinaloa, Jalisco), A. globosum subsp. grandicaule (południowy Meksyk) i A. oaxacanum[7].

Systematyka i zmienność

[edytuj | edytuj kod]

Synonimy[6]: Pinus macrophylla Lind. 1839, P. montezumae A. B. Lambert var. macrophylla (Lind.) Parl. in Candolle 1868, P. filifolia Lind. 1839, P. grenvilleae G. Gordon 1847, P. wincesteriana G. Gordon 1847, P. michoacaensis Roezl 1857, P. magnifica Roezl 1857, P. ocampii Roezl 1857, P. zitacuarensis Roezl 1857, P. nee-plus-ultra Roezl 1858, P. zitacuarensis Roezl var. nitida Roezl ex Carriere 1867, P. verschaffeltii Roezl ex Carriere 1867, P. pawlowskiana Roezl ex Carriere 1867, P. michoacana Martínez 1944, P. michoacana Martínez var. cornuta Martínez 1944, P. michoacana Martínez var. quevedoi Martínez 1944, P. michoacana Martínez var. cornuta Martínez f. nayaritana Martínez 1948, P. michoacana Martínez f. procera Martínez 1948, P. michoacana Martínez f. tumida Martínez 1948.

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[8]:

  • podrodzaj Pinus
    • sekcja Trifoliae
      • podsekcja Ponderosae
        • gatunek P. devoniana

Tworzy mieszańce z Pinus montezumae[6].

Zagrożenia

[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa organizacja IUCN umieściła ten gatunek w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, ale przyznała mu kategorię zagrożenia LC (least concern), uznając go za gatunek najmniejszej troski, o niskim ryzyku wymarcia[4]. Klasyfikację tę utrzymano w kolejnym wydaniu księgi w 2013 roku[9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
  3. ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
  4. ↑ a b A. Farjon, Pinus devoniana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-12-08] (ang.).
  5. ↑ A. Farjon, B.T. Styles: Pinus (Pinaceae). Nowy Jork: The New York Botanical Garden, 1997, seria: Flora Neotropica Monograph 75. ISBN 0-89327-411-9.
  6. ↑ a b c Christopher J. Earle: Pinus devoniana. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-12-08]. (ang.).
  7. ↑ F.G. Hawksworth, D. Wiens. Dwarf mistletoes: Biology, pathology and systematics. „Agriculture Handbook”. 709, 1996. Washington, DC: U.S.D.A. Forest Service. [dostęp 2009-07-28]. (ang.). 
  8. ↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-12-08]. (ang.).
  9. ↑ A. Farjon, Pinus devoniana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2013-08-12] (ang.).