Pinus quadrifolia

*Pinus quadrifolia*
	; Okaz uprawiany w San Diego Wild Animal Park, USA
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	sosna
Gatunek	P. quadrifolia
	Nazwa systematyczna
	Pinus quadrifolia Parl. ex Sudw.; 1897
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pinus quadrifolia Parl. ex Sudw. – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje w południowej Kalifornii i oraz w meksykańskiej Kalifornii Dolnej (Sierra de Juárez, Sierra de San Pedro Mártir)^[5].

Morfologia

Pokrój: Niewielkie drzewo. U starszych drzew korona nieregularnie zaokrąglona, u młodych stożkowata.
Pień: Osiąga wysokość do 15 m. Kora starszych drzew gruba, łuskowata, u młodych cienka i gładka.
Liście: Igły zebrane po 5 na krótkopędach, rzadko po 4, delikatnie wygięte, o długości 1,5–4 cm, szerokości 0,5–1,5 mm.
Szyszki: Szyszki nasienne długości 3,5–5,0 cm, po otwarciu szerokości 4,5–7 cm. Nasiona brązowe, o długości do 14–17 mm, szerokości 6–8 mm, bez skrzydełek. Łupina nasienna bardzo cienka, grubości 0,2–0,3 mm.

Biologia i ekologia

Drzewo wiatropylne. Jedna wiązka przewodząca w liściu, kanały żywiczne 2, rzadko 1 lub 3.

Występuje na wysokości 1100–2000 m n.p.m. Rośnie w różnych formacjach leśnych, m.in. razem z sosną Jeffreya, P. monophylla czy Juniperus californica^[5].

Nasiona są pożywieniem dla ptaków i gryzoni.

Systematyka

Synonimy^[5]: Pinus cembroides Zucc. var. parryana (Engelmann) A. Voss, P. cembroides Zucc. subsp. parryana (Engelmann) E. Murray, P. llaveana J. Torrey non Schlectendahl, P. cembroides Zucc. var. quadrifolia (Parl. ex Sudw.) Silba, P. juarezensis Lanner, P. parryana Engelmann non Gordon et Glendinning.

Status tego gatunku jest dyskusyjny. Opisane zostały dwa taksony w randze gatunku: Pinus quadrifolia Parlatore ex Sudworth oraz Pinus juarezensis Lanner^[6]. Lanner sprowadził Pinus quadrifolia do roli mieszańca międzygatunkowego sosen P. juarezensis i P. monophylla – P. ×quadrifolia Parl. Przez innych botaników P. juarezensis uznawana jest za synonim Pinus quadrifolia^[7]^[5]. Earle sugeruje, że właściwy gatunek sosny pięcioigielnej z tego obszaru nie został jeszcze opisany i jest bliżej spokrewniony z taksonem opisanym jako P. juarezensis, przy czym wyniki badań molekularnych mogą dostarczyć więcej informacji co do mieszańcowego pochodzenia czteroigielnej sosny P. quadrifolia^[5].

Brak cech mieszańcowych w części okazów w obrębie zasięgu P. juarazensis sugeruje, że uzasadnione może być traktowanie tego taksonu jako gatunku. Wówczas z perspektywy nomenklatury taksonomicznej można by zredukować P. quadrifolia do rangi odmiany P. juarezensis var. quadrifolia, ale nazwa taka nigdy nie została opublikowana. Dlatego Earle proponuje uznać obie nazwy gatunkowe za synonimy, z uwzględnieniem pierwszeństwa Pinus quadrifolia z racji wcześniejszej publikacji^[5].

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus^[8]:

podrodzaj Strobus
- sekcja Parrya
  - podsekcja Cembroides
    - gatunek P. quadrifolia

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ Pinus quadrifolia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Christopher J. Earle: Pinus quadrifolia. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2012-01-26]. (ang.).
↑ Ronald M. Lanner: The piñon pine. Reno: University of Nevada Press, 1981.
↑ A. Farjon, B.T. Styles: Pinus (Pinaceae). Nowy Jork: The New York Botanical Garden, 1997, seria: Flora Neotropica Monograph 75. ISBN 0-89327-411-9.
↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-08-07]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[iucn-4] Pinus quadrifolia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Gymn2-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Christopher J. Earle: Pinus quadrifolia. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2012-01-26]. (ang.).

[Lanner1981-6] Ronald M. Lanner: The piñon pine. Reno: University of Nevada Press, 1981.

[Farjon1997-7] A. Farjon, B.T. Styles: Pinus (Pinaceae). Nowy Jork: The New York Botanical Garden, 1997, seria: Flora Neotropica Monograph 75. ISBN 0-89327-411-9.

[Gymn-8] Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-08-07]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]