Pinus rzedowskii
| |
| Systematyka[1][2][3] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
P. rzedowskii |
| Nazwa systematyczna | |
| Pinus rzedowskii Madrigal & Caballero | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
Pinus rzedowskii Madrigal & Caballero – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje w Meksyku, w stanie Michoacán.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Młode drzewa o koronie stożkowatej, z wiekiem korona staje się nieregularna.
- Pień
- Prosty lub wygięty, osiąga 20-25(30) m wysokości i 30–60 cm średnicy. Kora młodych drzew jest cienka, gładka, szarawo zielona, z wiekiem grubieje, staje się łuskowata, czerwono-brązowa.
- Liście
- Igły giętkie, zebrane po 4–5 na krótkopędach, rzadziej po 3. Osiągają 6–10 cm długości i 0,6–0,8 mm grubości. Brzegiem ząbkowane.
- Szyszki
- Młode szyszki stojące, dojrzałe zwisające. Nasiona ciemnobrązowe, o długości (6)8(10) mm i (4)5–6 mm, opatrzone skrzydełkiem długości 20–30(35) mm.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Drzewo wiatropylne. Jedna wiązka przewodząca i 2–3 (rzadko 4) kanały żywiczne w liściu. Aparaty szparkowe znajdują się tylko na dwóch wewnętrznych stronach liścia. Igły pozostają na drzewie przez 2–3 lata. Siewki wykształcają 9–14 liścieni.
Występuje w górach, na wysokości 2100–2400 m n.p.m.[5]. Trzy izolowane populacje znajdują się Cerro Chiqueritas, Cerro Ocotoso i Puerto del Pinabete.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[6]:
- podrodzaj Strobus
- sekcja Parrya
- podsekcja Cembroides
- gatunek P. rzedowskii
- podsekcja Cembroides
- sekcja Parrya
Pinus rzedowskii posiada wiele cech morfologicznych i anatomicznych charakterystycznych dla jednego lub drugiego podgatunku sosny: Pinus lub Strobus. Gatunek ten został umiejscowiony w podrodzaju Strobus, ponieważ budowa morfologiczna i anatomiczna liści oraz wyniki analiz chloroplastowego DNA (cpDNA) umiejscawiają P. rzedowskii razem z P. cembroides w odrębnym, na razie nieustalonym kladzie[5]. Cechą odróżniającą ten gatunek od innych sosen z podsekcji Cembroides jest występowanie skrzydełka u nasion, cecha typowa dla podrodzaju Pinus.
Nazwa jest uhonorowaniem meksykańskiego botanika polskiego pochodzenia, prof. Jerzego Rzedowskiego[7].
Zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa organizacja IUCN przyznała temu gatunkowi kategorię zagrożenia EN (endangered), czyli jest gatunkiem zagrożonym, o wysokim ryzyku wymarcia w najbliższej przyszłości[4]. Zagrożeniem dla gatunku jest utrata naturalnych siedlisk.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ a b A. Farjon, Pinus rzedowskii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2009-09-12] (ang.).
- ↑ a b Christopher J. Earle: Pinus rzedowskii. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-09-12]. (ang.).
- ↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-09-12]. (ang.).
- ↑ Pinus rzedowskii. The Gymnosperm Database. [dostęp 2024-09-28]. (ang.).