Piramida w Karlsruhe

Piramida w Karlsruhe
Grobowiec Karola III Wilhelma Badeńskiego
Ilustracja
Piramida w Karlsruhe (2004)
Państwo

 Niemcy

Miejscowość

Karlsruhe

Typ budynku

grobowiec (piramida)

Architekt

Friedrich Weinbrenner

Rozpoczęcie budowy

1823

Ukończenie budowy

1825

Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Piramida w Karlsruhe”
Ziemia49°00′33″N 8°24′14″E/49,009167 8,403889
Wnętrze piramidy: (1) komora górna, (2) komora środkowa, (3) krypta, (4) płaskorzeźba przedstawiająca plan miasta, (5) sarkofag

Piramida w Karlsruhegrobowiec założyciela Karlsruhe Karola III Wilhelma Badeńskiego (1679–1738) na głównym placu miasta, wzniesiony z czerwonego piaskowca w latach 1823–1825 według planów architekta miasta Friedricha Weinbrennera (1766–1826).

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Piramida została zbudowana w latach 1823–1825 według planów architekta miasta Friedricha Weinbrennera (1766–1826)[1]. Została wzniesiona nad kryptą założyciela miasta Karola III Wilhelma Badeńskiego (1679–1738)[1]. Krypta pozostała po wyburzeniu w 1807 roku starego kościoła Konkordienkirche w trakcie przebudowy rynku związanej z budową nowej świątyni ewangelickiej[2][1]. Oryginalne plany Weinbrennera z 1803 roku zakładały budowę w tym miejscu monumentalnego pomnika bogini Rei[3] i przeniesienie grobu margrabiego do nowo wybudowanego kościoła ewangelickiego[1]. W 1807 roku kryptę nakryto drewnianą piramidą, która miała chronić ją do czasu wzniesienia pomnika[3]. Okres wojen napoleońskich i wysokie koszty przedsięwzięcia opóźniały decyzję o realizacji projektu[1][3]. W 1818 roku drewniana piramida musiała zostać odnowiona[1]. Ostatecznie w 1816 roku zaniechano budowy pomnika[3] i w 1822 roku wielki książę Badenii Ludwik I Badeński (1763–1830) zlecił Weinbrennerowi zaprojektowanie piramidy kamiennej wraz z własnym pomnikiem i pomnikiem margrabiego Karola Fryderyka Badeńskiego (1728–1811)[1]. Nowa kamienna piramida została wzniesiona przez Christopha Holba i oddana do użytku 24 lutego 1825 roku[1].

W okresie późniejszym pojawiały się plany postawienia w miejscu piramidy pomników, najpierw margrabiego Karola Wilhelma (w latach 80. XIX wieku), później cesarza Wilhelma I (pomnik ostatecznie stanął w innej lokalizacji[a]) i ponownie margrabiego Karola Wilhelma (od projektu odstąpiono po śmierci rzeźbiarza Fridolina Dietschego odpowiedzialnego za jego wykonanie)[1].

W 1889 roku, przed planowanym wyburzeniem piramidy pod pomnik cesarza Wilhelma I, budowla została otwarta i jej wnętrze zbadane[4]. Wówczas jeden z urzędników miał w jej wnętrzu zostawić parasol, a zdarzenie to obrosło legendą[5][6]. W 1998 roku budowla została ponownie zbadana w związku z planowaniem linii metra, lecz parasola nie znaleziono[6].

Architektura

[edytuj | edytuj kod]

Piramida została wzniesiona z czerwonego piaskowca na planie kwadratu o boku 6,05 metra[1]. Liczy 6,81 metra wysokości[1]. Stanęła na wykonanym z piaskowca kwadratowym postumencie o wymiarach ok. 11,10 × 11,10 metrów, otoczonym 16 kamiennymi słupkami połączonymi żelaznymi łańcuchami[1].

Wnętrze piramidy obejmuje trzy pomieszczenia: podziemną kryptę z trumną Karola Wilhelma, komorę (środkową) nad krypta umiejscowioną nieco poniżej poziomu rynku, a nad nią mniejszą, pustą komorę (górną) wypełniającą szczyt piramidy, która służy do wentylacji[1]. W komorze środkowej znajduje się płaskorzeźba przedstawiająca plan miasta[1]. Wejście do piramidy znajduje się od strony północnej i jest zakryte brązową tablicą upamiętniającą Karola Wilhelma, założyciela miasta[1]. Po stronie południowej znajduje się napis nagrobny Karola Wilhelma[1].

Piramida jest sklasyfikowana jako zabytek kultury o szczególnym znaczeniu (niem. Kulturdenkmal besonderer Bedeutung)[1].

  1. Fundator pomnika Fryderyk I Badeński (1826–1907), który zwiedził piramidę w 1889 roku, odstąpił od zamiaru jej zburzenia, zob. Vorbach 2003 ↓, s. 215.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]