Pleśniakowiec

Pleśniakowiec
Alphitobius
Stephens, 1829
Ilustracja
Imago Alphitobius laevigatus
Ilustracja
Larwy A. laevigatus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

chrząszcze

Podrząd

chrząszcze wielożerne

Infrarząd

Cucujiformia

Nadrodzina

czarnuchy

Rodzina

czarnuchowate

Podrodzina

Tenebrioninae

Plemię

Alphitobiini

Rodzaj

pleśniakowiec

Synonimy
  • Cryptops Solier, 1851
  • Heterophaga Redtenbacher, 1845
  • Latetribolium Lepesme, 1943
  • Microphyes MacLeay, 1872
  • Proselytus Fåhraeus, 1870
Multimedia w Wikimedia Commons
Pleśniakowiec lśniący
Alphitobius capitaneus
Alphitobius limbalis

Pleśniakowiec (Alphitobius) – rodzaj chrząszczy z rodziny czarnuchowatych i podrodziny Tenebrioninae.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Chrząszcze o podługowato-owalnym, słabo wypukłym ciele barwy czarnej, brązowoczarnej lub ciemnobrązowej[1][2]. Wierzch ciała jest punktowany i ma delikatną mikrorzeźbę w postaci ziarnistości[1]. Poprzeczna głowa ma oczy złożone do połowy podzielone występami policzków[1][2]. Czoło jest szerokie, zaopatrzone w wyraźnie wykrojoną na przedzie listewkę frontalną. Krótkie czułki po rozprostowaniu ku tyłowi nie sięgają do tylnej krawędzi przedplecza[1]. Człony od szóstego do jedenastego mają poprzeczne, ku wierzchołkowi rozszerzone[2]. Pięć lub sześć ostatnich członów formuje buławkę[1]. Głaszczki szczękowe mają mały, trójkątnie rozszerzony człon wierzchołkowy. Przedplecze jest szersze niż dłuższe, szersze od głowy[1][2], obrzeżone wąską listewką przerwaną na środku krawędzi przedniej i tylnej[2]. Krawędź tylna przedplecza jest po bokach silnie wykrojona. Pokrywy są tak szerokie jak przedplecze[1]. Mają dobrze zaznaczone, regularnie punktowane rzędy oraz punktowane międzyrzędy[1][2]. Skrzydła tylnej pary są dobrze wykształcone[2]. Odnóża są stosunkowo krótkie i szerokie, skąpo porośnięte szczecinkami[2][1].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Owad mykofagiczny, żerujący na przegrzybiałym materiale. W warunkach naturalnych larwy i osobniki dorosłe bytują pod zagrzybiałą korą drzew, w próchnowiskach i grzybach nadrzewnych. W warunkach synantropijnych zamieszkują młyny, magazyny, spichrze i fermy, gdzie żerują na wilgotnym, zapleśniałym zbożu i jego przetworach[1][2][3].

Rodzaj głównie afrotropikalny. Niemal wszystkie gatunki występują w Afryce Subsaharyjskiej. Dwa gatunki o niepewnym statusie znane są z krainy madagaskarskiej. Pleśniakowiec lśniący i A. laevigatus wskutek synantropijności zyskały zasięgi kosmopolityczne[4].

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Takson ten wprowadzony został w 1829 roku przez Jamesa Francisa Stephensa. Zalicza się do niego gatunki[5]:

Znaczenie gospodarcze

[edytuj | edytuj kod]

Larwy pleśniakowca lśniącego i A. laevigatus wykorzystywane są jako pokarm w hodowlach zwierząt, w tym ptaków, gadów i płazów. W przypadku tego pierwszego rozważa się również ich masowe wykorzystanie jako pokarmu dla ludzi[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h i j Vladimir Novák: Beetles of the family Tenebrionidae of Central Europe. Praga: Academia, 2014, s. 203-235, seria: Zoological Keys.
  2. ↑ a b c d e f g h i Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 91 Czarnuchowate – Tenebrionidae, Boridae. Wrocław: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1991, s. 74-76.
  3. ↑ B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Cucujoidea, część 3. „Katalog Fauny Polski”. 23 (14), 1987. 
  4. ↑ Wolfgang Schawaller, Roland Grimm. The genus Alphitobius Stephens (Coleoptera, Tenebrionidae, Alphitobiini) in Africa and adjacent islands. „ZooKeys”. 415, s. 169-190, 2014. DOI: 10.3897/zookeys.415.6676. 
  5. ↑ genus Alphitobius Stephens, 1832. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2023-09-01].
  6. ↑ Aline Marien, Hamza Sedefoglu, Benjamin Dubois 1, Julien Maljean, Frédéric Francis, Gilbert Berben, Stéphanie Guillet, Jean-François Morin, Olivier Fumière, Frédéric Debode. Detection of Alphitobius diaperinus by Real-Time Polymerase Chain Reaction With a Single-Copy Gene Target. „Frontiers in Veterinary Science”. 9, 2022. DOI: 10.3389/fvets.2022.718806.