Podopieńka torfowiskowa

Podopieńka torfowiskowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

obrzękowcowate

Rodzaj

podopieńka

Gatunek

podopieńka torfowiskowa

Nazwa systematyczna
Desarmillaria ectypa (Fr.) R.A. Koch & Aime
BMC Evol. Biol. 17(no. 33): 12 (2017)
Multimedia w Wikimedia Commons

Podopieńka torfowiskowa, opieńka torfowiskowa (Desarmillaria ectypa (Fr.) R.A. Koch & Aime) – gatunek grzybów z rodziny obrzękowcowatych (Physalacriaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Desarmillaria, Physalacriaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1821 r. Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus ectypus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu R.A. Koch i M.C. Aime w 2017 r.[2]

Synonimy nazwy naukowej[2]:

  • Agaricus ectypus Fr. 1821
  • Armillaria ectypa (Fr.) Lamoure 1965
  • Armillariella ectypa (Fr.) Singer 1943
  • Camarophyllus ectypus (Fr.) P. Karst. 1879
  • Clitocybe ectypa (Fr.) Gillet 1874
  • Omphalia ectypa (Fr.) Quél. 1886

Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował polską nazwę opieńka torfowiskowa dla nazwy naukowej Armillaria ectypa[3]. Po przeniesieniu tego gatunku do rodzaju Desarmillaria nazwa ta stała się niespójna z nową nazwą naukową. W 2021 r. Komisja ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów przy Polskim Towarzystwie Mykologicznym zarekomendowała nazwę podopieńka torfowiskowa[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

Średnica do 6 cm, początkowo wypukły, później płaski z falistym brzegiem, czasami lekko wklęsły na środku. Powierzchnia brązowa z różowym odcieniem z pięknym odcieniem różu, czasami ciemniejsza na środku[5].

Blaszki

Blaszki przyrośnięte do lekko zbiegających, w młodych owocnikach białawe, w starszych o barwie od różowej do ochrowej, w końcu brązowe[6].

Trzon

Wysokość do 6 cm, walcowaty, u podstawy rozszerzony, początkowo pełny, potem pusty, tej samej barwy co kapelusz, włóknisty. Brak pierścienia i ryzomorfów[6].

Miąższ

Bardzo cienki, bez zapachu, w stanie wilgotnym prześwitujący[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Opisano występowanie tego gatunku w Europie i Rosji[7]. Według W. Wojewody jego roprzestrzenienie w Polsce i stopień zagrożenia nie są dokładniej znane[3]. W polskim piśmiennictwie naukowym do 2020 r. podano 4 pewne stanowiska i jedno wątpliwe. W latach 1995–2004 objęty był ochroną częściową, a od roku 2014 objęty ochroną ścisłą bez możliwości zastosowania wyłączeń spod ochrony uzasadnionych względami gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej[6].

Grzyb naziemny, prawdopodobnie saprotroficzny. Rośnie na mokradłach, torfowiskach wysokich, przejściowych i niskich, głównie o zasadowym odczynie. Rozwija się na torfie i na martwych i żywych mchach (głównie torfowcach), na łodygach roślin zielnych, m.in. wełnianek, turzyc, żurawiny, modrzewnicy, trzciny[6].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Podopieńka torfowiskowa w odróżnieniu od innych gatunków opieniek nie jest grzybem pasożytniczym, lecz saprotroficznym i nie rozwija się na drewnie, lecz na mchach torfowcach. Nie ma też pierścienia na trzonie[5]. Wśród występujących w Polsce opieniek pierścienia nie ma także opieńka bezpierścieniowa Armillaria tabescens, ale ona rozwija się na drewnie[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2021-11-22].
  2. ↑ a b Species Fungorum [online] [dostęp 2021-11-22].
  3. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
  5. ↑ a b c Kladiva medena rosa (Desarmillaria ectypa) [online] [dostęp 2021-11-23].
  6. ↑ a b c d e Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
  7. ↑ Mapa występowania podopieńki torfowiskowej na świecie [online] [dostęp 2021-11-22].