Pogorzel Wielka

Pogorzel Wielka

wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Biała Piska
Liczba ludności (2022)	163[2]
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	12-230[3]
Tablice rejestracyjne	NPI
SIMC	0755187
Położenie na mapie gminy Biała Piska Pogorzel Wielka
Położenie na mapie Polski Pogorzel Wielka
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Pogorzel Wielka
Położenie na mapie powiatu piskiego Pogorzel Wielka
53°42′14″N 22°09′33″E/53,703889 22,159167[1]

Pogorzel Wielka (do 1945 niem. Brennen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska^[4].

Wieś powstała w ramach kolonizacji Wielkiej Puszczy. Wcześniej był to obszar Galindii. Wieś ziemiańska, dobra służebne w posiadaniu drobnego rycerstwa (tak zwani wolni), z obowiązkiem służby rycerskiej (zbrojnej). W dokumentach z XV w. zapisywana jako Pogorzelsker.

W 1465 r., w trakcie trwania wojny trzynastoletniej, przywilej lokacyjny na 40 łanów, położonych między Drygałami, Dupkami (wieś lokowana w 1481 r., wtedy jako Lipińskie), Nitkami, Pomianami i Zalesiem, wystawił prokurator piski Ulryk Ottenberger, za wiedzą wielkiego mistrza Ludwika von Erlichshausena, na prawie chełmińskim i bez wolnizny, dla braci Grzegorza i Wacława Lankhemde, synów Marcina z Rynu, z obowiązkiem dwóch służb zbrojnych. Nadane dobra ziemskie wcześniej stanowiły własność Marcina Drygały. W przywileju lokacyjnym zezwolono na budowę młyna. Z 1519 i 1579 r. pochodzi informacja o młynie we wsi.

Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946^[5].

W latach 1954-1959 wieś była siedzibą gromady Pogorzel Wielka, po jej zniesieniu w gromadzie Drygały. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

We wsi jest przystanek kolejowy Pogorzel Wielka.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 106744
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 960 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2013-04-18].
5. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

Bibliografia

• Grzegorz Białuński: Kolonizacja Wielkiej Puszczy (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie). Olsztyn, OBN, 2002, 237 str., ISBN 83-87643-97-1, ISSN 0585-3893.