Polisulfany
Polisulfany, polisiarczki wodoru, wodorki polisiarki – grupa nieorganicznych związków chemicznych zbudowanych z nierozgałęzionych łańcuchów atomów siarki zakończonych atomami wodoru o wzorze ogólnym HS
nH (n ≥ 2). Czasami disulfan (HS
2H) nie jest uwzględniany w tej grupie[1].
Polisulfany mogą być wykorzystywane do otrzymywania cząsteczek siarki o układzie pierścieniowym w reakcji z chlorosulfanami[2]:
- Cl
2S
n + H
2S
m → S
n+m + 2HCl
Właściwości
[edytuj | edytuj kod]Są cieczami, a ich gęstość, lepkość i temperatura wrzenia wzrastają wraz z długością łańcucha. Disulfan jest bezbarwny, natomiast pozostałe polisulfany mają żółtą barwę, która jest tym intensywniejsza, im dłuższa jest cząsteczka polisulfanu[3].
Łatwo utleniają się i są mało stabilne, przez co rozkładają się na siarkę i siarkowodór, zwłaszcza w środowisku kwasowym[4], ale także zasadowym (nawet przy niewielkich ilościach metali alkalicznych z powierzchni szkła)[3]:
- H
2S
n → ⅛(n−1)S
8 + H
2S↑
Rozkład powodują także jony SO2−
3 i CN−
[3]:
- H
2S
n + (n−1)SO2−
3 → H
2S + (n−1)S
2O2−
3 - H
2S
n + (n−1)CN−
→ H
2S + (n−1)SCN−
Otrzymywanie
[edytuj | edytuj kod]Polisulfany o długości łańcucha do S
8 zostały wyizolowane w czystej postaci. Związki o dłuższym łańcuchu były obserwowane jedynie w roztworach[3].
Jedną z metod otrzymywania polisulfanów jest rozpuszczanie siarki w roztworach siarczków litowców, np. Na
2S. W otrzymanym roztworze o żółtej barwie występują jony polisiarczkowe S
n2−
[3][4]:
- S2−
+ (n−1)S → S
n2−
Roztwór ten dodaje się do nadmiaru rozcieńczonego kwasu solnego w temperaturze −10 °C[3][4]:
- Na
2S
n + 2HCl → 2NaCl + H
2S
n
Otrzymana mieszanina zawiera głównie polisulfany o długości łańcucha od S
4 do S
6. Możliwe jest ich wydzielenie poprzez destylację pod zmniejszonym ciśnieniem[3][4].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Polysulfanes, [w:] A.D. McNaught, A. Wilkinson, Compendium of Chemical Terminology (Gold Book), S.J. Chalk (akt.), International Union of Pure and Applied Chemistry, wyd. 2, Oxford: Blackwell Scientific Publications, 1997, DOI: 10.1351/goldbook.P04753, ISBN 0-9678550-9-8 (ang.).
- ↑ Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 6, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 614–615, ISBN 978-83-01-16282-5.
- ↑ a b c d e f g Norman N. Greenwood, Alan Earnshaw, Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, s. 683, ISBN 0-7506-3365-4 (ang.).
- ↑ a b c d Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 6, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010, s. 631, ISBN 978-83-01-16282-5.