Prezydent Kościoła (mormonizm)

Russell M. Nelson, prezydent Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich od 2018

Prezydent Kościoła – najwyższe stanowisko w Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich[1].

Według wierzeń świętych w dniach ostatnich stanowi głowę Królestwa Bożego na ziemi[2]. Jest również upoważnionym następcą Josepha Smitha, pierwszego proroka obecnej dyspensacji[3]. W strukturze organizacyjnej Kościoła znajduje się przed Kworum Dwunastu Apostołów oraz Prezydium Siedemdziesięciu. Tworzy, wraz z grupką dobieranych przez siebie doradców, Pierwsze Prezydium – najwyższy organ zarządzający tej wspólnoty religijnej. W mormońskiej doktrynie porównywany do Mojżesza[4], poprzez swoją rolę w przekazywaniu Bożej woli i w nauczaniu Ewangelii[4]. Zestawiany jednocześnie z apostołem Piotrem[4], na podstawie mormońskiej interpretacji 16. rozdziału Ewangelii Mateusza[4]. Jako jedyny jest uprawniony do otrzymywania objawień odnoszących się do całego Kościoła. Kieruje również użytkowaniem wszelkich kluczy kapłaństwa[4], choć dzierży je wszystkie wspólnie z Pierwszym Prezydium oraz Kworum Dwunastu Apostołów. Jako jedyny jest uprawniony do udzielania upoważnienia w sprawie użycia mocy kapłańskiej. Każdy urząd i obrzęd powiązany z kapłaństwem swoją ważność i znaczenie czerpią z tegoż właśnie upoważnienia[2].

Prezydent wywiera decydujący wpływ na interpretację nauk i doktryny Kościoła. Jego wypowiedzi i oświadczenia w tym zakresie, jak również otrzymywane przezeń objawienia mogą zastępować nauki głoszone uprzednio przez Kościół[4]. Mogą również modyfikować jego doktrynę, choć ma to miejsce stosunkowo rzadko[4].

Każdy mężczyzna pełniący stanowisko prezydenta został uprzednio wyświęcony na apostoła[5], posiadał zatem również kapłaństwo Melchizedeka – jeden z dwóch typów kapłaństwa powszechnie występujących w Kościele. Zgodnie z mormońską teologią prezydent uznawany jest za proroka, widzącego i objawiciela[6], podobnie jak członkowie kworum oraz zasadniczo wszyscy członkowie Pierwszego Prezydium[7]. Niemniej jako żyjący prorok[8] darzony jest przez świętych w dniach ostatnich szczególnym szacunkiem i oddaniem[4]. Nie jest uznawany za nieomylnego[9] i w niektórych przypadkach może wypowiadać się jako osoba prywatna[10]. Ma wszakże natchnioną zdolność do rozpoznawania błędów i prawd – tak w odniesieniu do Kościoła[4], jak i całego świata[11]. Świętym w dniach ostatnich generalnie zaleca się podążanie za radą proroka[12] i to nawet w kwestiach natury osobistej[10]. Przyjmuje się także, iż prezydent jako wiedziony przez Boga prorok nigdy nie wprowadzi Kościoła na ścieżkę błędu i odstępstwa[12]. Ogromny zakres władzy i odpowiedzialności odnoszony do prezydenta nie oznacza przy tym, przynajmniej w ściśle teologicznym sensie, że jest on głową kierowanego przez siebie Kościoła. Tę pozycję, wedle mormońskich wierzeń, rezerwuje się dla Jezusa Chrystusa[13][14]. Prezydent Kościoła natomiast, tak jak i inni przywódcy kościelni, uznaje się za jego sługę[15].

Stanowisko prezydenta wyewoluowało stopniowo w najwcześniejszym okresie istnienia Kościoła, równolegle do zrębów jego ogólnej struktury organizacyjnej. Jednocześnie, podobnie jak wiele instytucji w początkach ruchu świętych w dniach ostatnich, osadzone zostało w objawieniach, które miał kolejno otrzymywać Joseph Smith. Z tego też powodu wspominane jest w pismach świętych należących do mormońskiego kanonu, tak w Naukach i Przymierzach[13], jak i w Perle Wielkiej Wartości[16].

Prezydent Kościoła pełni swoją funkcję dożywotnio, bez względu na wiek lub stan zdrowia[17]. Niemniej proces sukcesji prezydenckiej, przebiegający zasadniczo według tradycji ukształtowanej w ciągu pierwszych kilku dekad funkcjonowania Kościoła, kontrolowany jest formalnie przez Kworum Dwunastu Apostołów[17]. Gremium to, spotykając się bezpośrednio po śmierci przywódcy, działa pod wpływem objawienia, zgodnie z doktryną Kościoła[17]. Po wyznaczeniu i zatwierdzeniu kolejnego prezydenta, zawsze przez jednomyślne głosowanie[17], dobiera on sobie doradców[17], również podlegających formalnemu wsparciu przez kworum[17]. Tak wyłonione władze, w tym prezydent[17], zostają formalnie poparte przez członków Kościoła podczas kolejnej półrocznej Konferencji Generalnej[17]. Zgodnie z mormońską tradycją przewodniczący kworum zajmuje pierwszą pozycję w kościelnej linii sukcesji[18][2].

Niekiedy określany mianem przewodniczącego wyższego kapłana[19][20], w tym też charakterze kontroluje dostęp do świętego świętych – pomieszczenia w centralnej części mormońskiej świątyni w Salt Lake City[21], przeznaczonego przede wszystkim do odprawiania wyższych obrzędów kapłaństwa[22][23]. Tytuł przewodniczącego wyższego kapłana może dzielić ze swymi doradcami w Pierwszym Prezydium[20].

Z uwagi na szczególne znaczenie prezydenta w teologii i historii Kościoła można doń znaleźć liczne odniesienia w mormońskiej kulturze. Dziękczynieniami za jego posługę bądź też zachętami do podążania za jego radami wypełnione są liczne hymny zawarte w oficjalnych śpiewnikach używanych przez świętych w dniach ostatnich. W śpiewniku anglojęzycznym znalazły się chociażby We Listen to a Prophet’s Voice (1979) pióra Marylou Cunningham Leavitt z muzyką Darwina K. Wolforda[24] czy Come, Listen to a Prophet’s Voice pióra Josepha S. Murdocka oraz Bruce'a R. McConkiego z muzyką Josepha J. Daynesa[25]. Poświęcony jest mu także jeden z najpopularniejszych mormońskich hymnów We Thank Thee, O God, for a Prophet[26].

Stoi na czele rady dyrektorów Kościelnego Systemu Edukacji[27] oraz, zgodnie z tradycją, rady dyrektorów będącego własnością Kościoła Uniwersytetu Brighama Younga[28].

Kościołem kieruje z reguły, ze względu na specyfikę procesu sukcesji i zasadę starszeństwa, mężczyzna w podeszłym wieku[29]. Lista siedemnastu mężczyzn piastujących to najwyższe kościelne stanowisko została zamieszczona poniżej.

Na podstawie materiału źródłowego[30][31][32]:

Joseph Smith, pierwszy prezydent Kościoła
Lp. Lata kadencji Imię i nazwisko
1. 1830–1844 Joseph Smith
2. 1847–1877 Brigham Young
3. 1880–1887 John Taylor
4. 1889–1898 Wilford Woodruff
5. 1898–1901 Lorenzo Snow
6. 1901–1918 Joseph F. Smith
7. 1918–1945 Heber J. Grant
8. 1945–1951 George Albert Smith
9. 1951–1970 David O. McKay
10. 1970–1972 Joseph Fielding Smith
11. 1972–1973 Harold B. Lee
12. 1973–1985 Spencer W. Kimball
13. 1985–1994 Ezra Taft Benson
14. 1994–1995 Howard W. Hunter
15. 1995–2008 Gordon B. Hinckley
16. 2008–2018 Thomas S. Monson
17. od 2018 Russell M. Nelson

Analogiczne stanowiska istnieją również w innych wyznaniach zaliczanych do ruchu świętych w dniach ostatnich, w tym w Społeczności Chrystusa[33]. Obecne są także w grupach łączonych z mormońskim fundamentalizmem, choćby w Prawdziwym i Żywym Kościele Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Końca[34].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Eric Johnson: President/Prophet Definition. [w:] A – Z: A Simple Introduction to Terms Used by Latter-day Saints [on-line]. mrm.org. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  2. ↑ a b c Lawrence R. Flake: Prophets and Apostles of the Last Dispensation. Provo, UT: Religious Studies Center, Brigham Young University, 2001, s. 317–319. ISBN 1-5734-5797-3.
  3. ↑ The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints: Lesson 1: The Message of the Restoration of the Gospel of Jesus Christ. [w:] Preach My Gospel: A Guide to Missionary Service [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-03-19]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h i Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1126. ISBN 978-0-02-904040-9.
  5. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 59. ISBN 978-0-02-904040-9.
  6. ↑ President. [w:] Guide to the Scriptures [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  7. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 327. ISBN 978-0-02-904040-9.
  8. ↑ Ben B. Banks: The Blessings of Having a Living Prophet. [w:] Brigham Young University [on-line]. byui.edu, 2000-11-14. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  9. ↑ Craig James Ostler, Michael Hubbard MacKay, and Barbara Morgan Gardner (red.): Foundations of the Restoration Fulfillment of the Covenant Purposes. Salt Lake City: Deseret Book, Religious Studies Center Brigham Young University, 2016, s. 60. ISBN 978-1-9443-9407-3.
  10. ↑ a b Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1127. ISBN 978-0-02-904040-9.
  11. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1126-1127. ISBN 978-0-02-904040-9.
  12. ↑ a b A. Theodore Tuttle: What Is a Living Prophet?. [w:] Ensign [on-line]. churchofjesuschrist.org, 1973-04-06. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  13. ↑ a b N. Eldon Tanner: The Administration of the Church. [w:] General Conference [on-line]. churchofjesuschrist.org, 1979. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  14. ↑ James E. Faust: Continuous Revelation. [w:] General Conference [on-line]. churchofjesuschrist.org, October 1989. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).
  15. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 579. ISBN 978-0-02-904040-9.
  16. ↑ The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints: Prophets. [w:] Gospel Topics [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  17. ↑ a b c d e f g h Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1128. ISBN 978-0-02-904040-9.
  18. ↑ Succession in the Presidency of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints. [w:] The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-02-28]. (ang.).
  19. ↑ Wyższy kapłan. [w:] Przewodnik po pismach świętych [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-03-16]. (pol.).
  20. ↑ a b Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1130. ISBN 978-0-02-904040-9.
  21. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 651. ISBN 978-0-02-904040-9.
  22. ↑ Yvonne Liu: What the Church Has Said About the Holy of Holies. [w:] LDSLiving [on-line]. ldsliving.com, 2018-07-14. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  23. ↑ James E. Talmage: The house of the Lord. A study of holy sanctuaries, ancient and modern. Salt Lake City: The Deseret News, 1912, s. 194.
  24. ↑ Marylou Cunningham Leavitt: We Listen to a Prophet’s Voice. [w:] Hymns of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  25. ↑ Joseph S. Murdock, Bruce R. McConkie: We Listen to a Prophet’s Voice. [w:] Hymns of The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  26. ↑ The History of “We Thank Thee, O God, for a Prophet”. [w:] The Tabernacle Choir Blog [on-line]. thetabernaclechoir.org, 2014-02-05. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  27. ↑ Church Educational System Administration. [w:] Church Educational System [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-06-17]. (ang.).
  28. ↑ Brigham Young University. Board of Trustees. byu.edu. [dostęp 2021-06-17]. (ang.).
  29. ↑ Russell M. Nelson: Sustaining the Prophets. [w:] General Conference [on-line]. churchofjesuschrist.org, October 2014. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  30. ↑ Daniel H. Ludlow (red.): Encyclopedia of Mormonism. New York: Macmillan Publishing, 1992, s. 1678. ISBN 978-0-02-904040-9.
  31. ↑ The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints: Church Presidents. [w:] Newsroom [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  32. ↑ Lawrence R. Flake: Prophets and Apostles of the Last Dispensation. Provo, UT: Religious Studies Center, Brigham Young University, 2001, s. 7. ISBN 1-5734-5797-3.
  33. ↑ First Presidency. [w:] Community of Christ [on-line]. cofchrist.org. [dostęp 2021-03-01]. (ang.).
  34. ↑ Modern Polygamy and Mormon Fundamentalism: Independent Polygamists and Fundamentalists. [w:] Polygamous Groups [on-line]. bookofmormoncentral.org. [dostęp 2021-03-06]. (ang.).