Proiphys

Proiphys
Ilustracja
Proiphys amboinensis
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

amarylkowate

Rodzaj

Proiphys

Nazwa systematyczna
Proiphys Herbert
Appendix: 42 (1821)[3]
Typ nomenklatoryczny

P. amboinensis (L.) Herb.[4]

Synonimy
  • Cearia Dumort.
  • Eurycles Drapiez
  • Stemonix Raf.[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Proiphys Herb. – rodzaj roślin z rodziny amarylkowatych, obejmujący pięć gatunków, występujących w Azji Południowo-Wschodniej, Melanezji i Australii[3]. Gatunek Proiphys amboinensis został introdukowany, poza obszarem naturalnego występowania, na Cejlon[3]. Rośliny powszechnie rosną w koloniach, a ich wzrost i kwitnienie ściśle związane są z porą deszczową. W porze suchej przechodzą spoczynek[5].

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów προη (proi – wczesny, wcześniejszy) i φιο (phio – wydać na świat), w nawiązaniu do sposobu wydawania nasion[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Budowa Proiphys amboinensis
Pokrój
Wieloletnie rośliny zielne[5].
Pęd
Niemal kulista cebula chroniona łuskami zewnętrznymi[5].
Liście
Liście odziomkowe, wyrastające na długich ogonkach przeważnie po przekwitnięciu rośliny[6], szerokojajowate, jajowate lub eliptyczne[5].
Kwiaty
Zebrane od 5 do 30 w baldach, wyrastający na głąbiku. Kwiatostany wsparte są 2-4 jajowatymi podsadkami. Okwiat lejkowaty, promienisty, biały, sześciolistkowy. Listki okwiatu eliptyczne do jajowatych, połączone u nasady, wyżej rozchylone. Sześć pręcików o nitkach w dolnej części rozszerzone i tworzące strukturę przypominającą przykoronek. Zalążnia dolna, kulista, jedno- lub trójkomorowa, zawierająca dwa zalążki w każdej komorze[5].
Owoce
Niemal kuliste torebki, jedno- lub trójnasienne, pękające nieregularnie w miarę wzrostu "nasion". "Nasionami" są duże, kuliste gładkie, zielone, bulwki utworzone przez zastąpienie zarodka pędem przybyszowym z wykształconymi korzeniami oraz zgrubieniem powłoki zalążka. Nie wiadomo, czy u roślin zachodzi również normalny rozwój nasion[6].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Proiphys amboinensis
Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Calostemmateae, podrodziny amarylkowych Amaryllidoideae z rodziny amarylkowatych Amaryllidaceae[7].
Wykaz gatunków[3]

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Uprawiane jako rośliny ozdobne[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-18] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-02-18]. (ang.).
  4. ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-02-18]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f Jones D.L. i Dowe J.L.. Proiphys infundibularis (Amaryllidaceae), a new species from the Townsville region of Queensland. „Austrobaileya”. 6 (1), s. 121-126, 2001. 
  6. ↑ a b c I.R.H. Telford: Flora of Australia Online. ABRS. [dostęp 2021-02-21].
  7. ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-02-18]. (ang.).