Przesieka Śląska

Przebieg Przesieki Śląskiej

Przesieka Śląska – niezasiedlony do późnego średniowiecza (XV w.) i trudny do przebycia pas gęstych lasów biegnący od okolic wsi Budzów i przez Dzbanów wzdłuż Gór Złotych w kierunku południowo-wschodnim między Głuchołazami i Prudnikiem, następnie wzdłuż górnego biegu Ścinawy Niemodlińskiej i dolnego biegu Nysy Kłodzkiej do Odry, którą przekraczała koło grodu w Ryczynie, dalej wschodnim brzegiem rzeki Stobrawy, a od jej środkowego biegu na północny wschód w pobliże Namysłowa i Byczyny^[1][2].

Historia

Początkowo stanowiła granicę plemienną między Ślężanami a Opolanami. W XII wieku stanowiła naturalną granicę pomiędzy księstwem Bolesława Wysokiego a dziedziną Mieszka Plątonogiego, którą od XV wieku zaczęto nazywać Górnym Śląskiem (pierwsza wzmianka pod tą nazwą w 1478 r.^[3]). Przesieka stała się tym samym naturalną i historyczną granicą między Dolnym Śląskiem a Górnym Śląskiem. Puszcz granicznych tworzących Przesiekę nie wolno było trzebić jeszcze w drugiej połowie XIII wieku^[4].

Przesiekę przez długi czas wykorzystywano jako naturalną przeszkodę militarną, w zamierzeniu miała chronić przed nadchodzącymi z południa najazdami Morawian i Czechów – jednak w żaden sposób nie była w stanie powstrzymać wielkiego najazdu husytów z 1420 roku.

Według Benno Nietschego przesiekę o szerokości mili wzniósł książę Henryk I Brodaty przeciwko swojemu stryjowi Mieszkowi I Plątonogiemu, „w sposób, jaki kiedyś zastosowano przeciw Czechom w okolicy Przełęczy Bardzkiej, gdzie wycięto mnóstwo pni, a następnie pomiędzy stojącymi drzewami ułożono je w rodzaj palisady”^[5] .

Trzebienie lasów tworzących przesiekę było zabronione do końca XIII wieku, a ich resztki można zaobserwować do dziś. Na przełomie XIII i XIV wieku tereny przesieki zostały skolonizowane^[6].

Przyroda

Na terenie dawnej przesieki zachowało się do dnia dzisiejszego wiele enklaw leśnych, w tym drzewostanów o charakterze zbliżonym do naturalnego, z których część podlega ochronie rezerwatowej: Cisowa Góra, Cisy, Przyłek, Dębina, Kokorycz, Krzywiczyny i Komorzno. W linii przebiegu Przesieki Śląskiej położonych jest szereg obszarów Natura 2000 chroniących siedliska leśne: Góry Bardzkie, Przyłęk nad Białą Głuchołaską, Opolska Dolina Nysy Kłodzkiej i Teklusia, oraz Stobrawski Park Krajobrazowy^[7].

Zobacz też

• Wały Śląskie

Przypisy

1. Zob. mapa "Śląsk w XI i XII wieku" (oprac. B. Kaczmarski), w: K. Popiołek, Historia Śląska od pradziejów do 1945 roku, Katowice 1972
2. Karol Maleczyński: Historia Śląska. T. 1. Wrocław: 1960, s. 151.
3. R. Fukala, Slezsko. Neznáma země Koruny česke. Knížecí a stavovské Slezsko do roku 1740, České Budějovice 2007, s. 24–25.
4. WojciechW. Kawka WojciechW., Murowane wieże na zamkach księstwa opolsko-raciborskiego i księstw sukcesorskich od XIII do połowy XVI wieku [online] [dostęp 2019-02-05]  (ang.).
5. Nietsche 2011 ↓.
6. Brygier 2010 ↓, s. 379.
7. Geoserwis GDOŚ [online], geoserwis.gdos.gov.pl [dostęp 2018-12-05] .

Bibliografia

• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625 .
• Benno Nietsche: Historia miasta Gliwice (Geschichte der Stadt Gleiwitz). Gliwice: Muzeum w Gliwicach, 2011. ISBN 978-83-89856-38-8.