Przylot
| wieś | |
 Wjazd do Przylotu od strony Ostrołęki | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
48 |
| Kod pocztowy |
05-660[4] |
| Tablice rejestracyjne |
WGR |
| SIMC |
0640521[5] |
Położenie na mapie gminy Warka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu grójeckiego  | |
 51°51′07″N 21°15′01″E/51,851944 21,250278[1]
| |
Przylot – wieś sołecka[6] w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie grójeckim, w gminie Warka[5][7].
Wieś leży na północ od Warki, na starym Trakcie Królewskim (Drogi Czerskiej) z Warszawy przez Czersk, Konary, Ostrówek, Przylot, Ostrołękę, Pilicę a dalej do Magnuszewa, Kozienic, Puław. Rozciąga na dawnym pastwisku (łąkach) przy stromej ścianie wzgórz (skarpa) Doliny Wisły i Pilicy.
Wieś arcybiskupstwa gnieźnieńskiego Przelot w kluczu konarskim w województwie mazowieckim w drugiej połowie XVI wieku, przeszła na uposażenie kapituły gnieźnieńskiej w XVII wieku[8].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Jest to stara osada a ślady osadnictwa datowane są na okres epoki żelaza - około 700 lat p.n.e. do VI w. n.e.
Przywilej z roku 1240 - wydany przez księcia Konrada I mazowieckiego potwierdził, że do uposażenia stołu arcybiskupiego należało kilka wsi leżących u ujścia Pilicy do Wisły m.in. Przylot, który przez ponad 500 lat, były początkowo własnością biskupów gnieźnieńskich - dobra stołowe, a później były własnością kapituły katedry gnieźnieńskiej - dobra chlebowe.
Pierwotny kościół św. Krzyża i św. Trójcy w Pólku fundowali i uposażyli arcybiskupi gnieźnieńscy przypuszczalnie w drugiej połowie XIII w., a Przylot należał do tego Kościoła.
Książę Ziemowit w roku 1359, potwierdził cały majątek stołu arcybiskupiego na Mazowszu, m.in. miejscowości leżące u ujścia Pilicy do Wisły - min. Przylot. W roku 1380, prawdopodobnie, przeniesiona została przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Suchywilka Strzeleckiego, parafia z Pólka k. Ostrówka do Konar. Przylot należał do tej parafii i leżał w powiecie wareckim w ziemi czerskiej.
W roku 1511 biskupi gnieźnieńscy zorganizowali folwark w Ostrówku, który przynależał do Przylotu, najprawdopodobniej ziemie dawnego Pólka. Należał administracyjnie do klucza łęgonickiego. W roku 1540 pojawia się nawa jednostka administracyjna klucz konarski - w skład którego wchodzi Przylot.
W roku 1729 funkcjonowała we wsi karczma wystawiona przez dzierżawcę Franciszka Wysockiego, kanonika gnieźnienskiego, plebana w parafii św. Jakuba w Krzemienicy.
1788 - zestawienie: Przylot - 32 gospodarstwa, 2 rodziny komorników. We wsi spisano, 26 wołów, 36 krów, Folwark (Ostrówek) został zlikwidowany, gdyż Wisła oderwała grunty folwarczne w połowie XVIII w.
1827 - Spis mieszkańców: Przylot - 28 domów - 185 mieszkańców
W 1833 w skład Dóbr Konary wchodziły min. Przylot, w którym było 30 domów i powierzchnia uprawna pól - 587 mórg.
W 1869 Przylot miał 30 domów, 269 mieszkańców i pow. po uwłaszczeniu 587 mórg. Należał do gminy i parafii w Konarach.
Przylot obecnie też należy do parafii Konary.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Kapliczka przydrożna z XVIII w., murowana, słupowa o przekroju eliptycznym stojąca w prywatnym ogródku.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 111913
- ↑ Wieś Przylot w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-11-01], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2024-11-01].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1046 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ BIP gminy, sołectwa
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1973, s. 94.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Przylot, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 214.
- Przylot, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 524.
