Przytulia wydłużona

Przytulia wydłużona
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

goryczkowce

Rodzina

marzanowate

Rodzaj

przytulia

Gatunek

przytulia wydłużona

Nazwa systematyczna
Galium elongatum C.Presl
J.S.Presl & C.B.Presl, Delic. Prag.: 119 (1822)[3]
Synonimy
  • Galium elongatum f. submersum Glück
  • Galium maximum Moris
  • Galium palustre subsp. elongatum (C.Presl) Lange
  • Galium palustre var. elongatum (C.Presl) Rchb.f.
Multimedia w Wikimedia Commons

Przytulia wydłużona (Galium elongatum C.Presl) – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych. Występuje w całej Europie, w basenie Morza Śródziemnego i w zachodniej Azji, sięgając po Iran[3]. W Polsce gatunek określany jest jako rzadki[4], ale spotykany na całym niżu i w niższych położeniach górskich. Roślina bagienna[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Fragment kwiatostanu
Kwiaty
Okółek liści
Kanciasta łodyga
Pokrój
Roślina o silnej łodydze osiągającej od 30 do 100 cm długości[4], czasem nawet dłuższej[5]. W dole z kłączem, z którego w węzłach wyrastają korzenie przybyszowe. Rozwijają się one także w zanurzonej, dolnej części łodygi. Łodyga jest wyraźnie czterokanciasta, z kantami uwypuklonymi i białawymi, szorstka – ze szczecinkami skierowanymi do podstawy łodygi. Pędy po zasuszeniu czernieją[5].
Liście
Wyrastają w okółkach, po 4, 5 lub 6[4]. Równowąskopodługowate lub odwrotnie jajowatolancetowate (najszersze powyżej połowy), cienkie, o długości zazwyczaj od 20 do 40 mm (rzadko nieco krótsze lub dłuższe) i szerokości 3–4 mm. Na szczycie zaokrąglone lub tępe, u dołu zwężające się, od spodu nieco szorstkie z powodu rzadkich szczecinek na nerwie głównym[5].
Kwiaty
Nieliczne, zebrane w luźną wiechę wyrastającą na szczycie łodygi, z silnie odstającymi odgałęzieniami kwiatostanu osiągającymi do ok. 10 cm długości. Osadzone na grubych szypułkach o długości 3–4,5 mm. Korona biała o średnicy 3,5–4,5 mm, 4–krotna. Pręciki z czerwonymi pylnikami[5].
Owoce
Kuliste rozłupki o średnicy 1,4–1,6 mm[5].
Gatunki podobne
W Europie Środkowej na siedliskach bagiennych rośnie kilka gatunków o białych kwiatach i szorstkich pędach. Przytulia lepczyca G. rivale i bagienna G. uliginosum różnią się jajowatymi owocami oraz liśćmi ostro zakończonymi, z ostrzem. Przytulia błotna G. palustre jest wiotka, mniejsza, z łodygą bez białawych kantów, z liśćmi znacznie mniejszymi (zwykle do 1,2, rzadko do 2 cm długości)[5][4].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]
Przytulia wydłużona rosnąca wzdłuż rowu

Bylina, hemikryptofit[4]. Kwitnie od czerwca do sierpnia, czasem też we wrześniu[5]. Występuje na brzegach wód stojących i na bagnach[5][4]. Uznawany jest za gatunek charakterystyczny dla związku (All.) Magnocaricion[5]. Liczba chromosomów 2n = 88, 96[5][4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-05-21] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-05-21] (ang.).
  3. ↑ a b Galium elongatum C.Presl in J.S.Presl & C.B.Presl, Delic. Prag.: 119 (1822). [w:] World Checklist of Selected Plant Families [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-05-21].
  4. ↑ a b c d e f g Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k Irena Kucowa: Rodzina: Rubiaceae, Marzanowate. W: Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XI. Warszawa, Kraków: PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 320.