Pszczolinka napiaskowa

Pszczolinka napiaskowa
Andrena vaga[1]
Panzer, 1799
Ilustracja
samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

błonkoskrzydłe

Podrząd

trzonkówkir

Infrarząd

żądłówki

Nadrodzina

Apoidea

Rodzina

pszczolinkowate

Podrodzina

pszczolinki

Rodzaj

pszczolinka

Gatunek

pszczolinka napiaskowa

Multimedia w Wikimedia Commons

Pszczolinka napiaskowa[2][3], pszczolinka łysawa[4] (Andrena vaga) – gatunek pszczoły z rodziny pszczolinkowatych (Andrenidae).

Opis

[edytuj | edytuj kod]

Wczesnowiosenna[5] pszczoła samotna, wyspecjalizowana pokarmowo (zbiera pyłek z kwiatów wierzb[6]). Podziemne, budowane przez samicę gniazdo, jest wodoszczelne[7]. Pszczolinka napiaskowa gniazduje w koloniach[5][4] na terenach okresowo zalewanych, a także na terenach wyrobisk piasku, żwiru i gliny[8], w ogrodach, na polanach, skrajach pól uprawnych[4]. Samica znakuje swoje gniazdo i po powrocie z pokarmem lokalizuje je przy pomocy zapachu[9]. Wykrywanie substancji chemicznych ma również znaczenie przy poszukiwaniu pokarmu - receptory na czułkach pszczolinek napiaskowych są wrażliwe na pewne substancje wydzielane przez kwiaty wierzb, jedynych roślin, z których samice pobierają pyłek, co pomaga im odnaleźć odpowiednie kwiaty na początku sezonu[10][11]. Charakterystyczne dla wierzb substancje zapachowe są przez samice rozpoznawane już w bardzo niskich stężeniach[11].

Samica ma szaro owłosiony tułów (brak czarnej przepaski odróżnia ją od pszczolinki niebieskawej), dwa pierwsze tergity odwłoka są szaro owłosione, a pozostałe pokryte rzadkimi, czarnymi włoskami[4]. Samiec jest mniejszy, o kolorystyce podobnej do samicy[4].

Do pasożytów gniazdowych pszczolinki napiaskowej należą koczownica rudowłosa (Nomada lathburiana) i nęczyn ciemnoskrzydły (Sphecodes gibbus)[4][12]. Gatunek ten jest też atakowany przez przedstawicieli wachlarzoskrzydłych z rodzaju Stylops[13].

  • Samica z pyłkiem zebranym na tylnych odnóżach
    Samica z pyłkiem zebranym na tylnych odnóżach
  • Samiec
    Samiec
  • Zestylopizowana pszczolinka
    Zestylopizowana pszczolinka

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Andrena vaga, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Przyroda Świętokrzyska. Pszczolinka napiaskowa [online] [dostęp 2022-03-03].
  3. ↑ Andrena vaga – Pszczolinka napiaskowa [online], Insektarium, 31 sierpnia 2013 [dostęp 2022-03-03] (pol.).
  4. ↑ a b c d e f Mikołaj Borański, Dariusz Teper, Atlas pospolitych gatunków pszczół Polski, Instytut Ogrodnictwa, 2019, s. 23, ISBN 978-83-65903-24-2, OCLC 1199625470 [dostęp 2022-03-03].
  5. ↑ a b Mirosława Dylewska, Pszczołowate - Apidae : podrodzina Andreninae, PTE, 2000, s. 124, ISBN 83-88518-08-9, OCLC 749818856 [dostęp 2022-03-03].
  6. ↑ Hannah Burger i inni, Neural and behavioural responses of the pollen-specialist bee Andrena vaga to Salix odours, „Journal of Experimental Biology”, 224 (13), 2021, jeb242166, DOI: 10.1242/jeb.242166, ISSN 0022-0949 [dostęp 2022-03-03].
  7. ↑ Martin Fellendorf, Claudia Mohra, Robert J. Paxton, Devasting effects of river flooding to the ground-nesting bee, Andrena vaga (Hymenoptera: Andrenidae), and its associated fauna, „Journal of Insect Conservation”, 8 (4), 2004, s. 311–312, DOI: 10.1007/s10841-004-0514-5, ISSN 1572-9753 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  8. ↑ Scheuchl i inni, Taschenlexikon der Wildbienen Mitteleuropas alle Arten im Porträt, s. 205-206, ISBN 978-3-494-01653-5, OCLC 899546837 [dostęp 2022-03-04].
  9. ↑ E. Steinmann, Short-range orientation of the solitary sand bee Andrena vaga at the nest entrance., „Mitteilungen der Schweizerischen Entomologischen Gesellschaft”, 63, 1990, s. 77-80.
  10. ↑ Stefan Dötterl i inni, 1,4-Dimethoxybenzene, a Floral Scent Compound in Willows that Attracts an Oligolectic Bee, „Journal of Chemical Ecology”, 31 (12), 2005, s. 2993–2998, DOI: 10.1007/s10886-005-9152-y, ISSN 1573-1561 [dostęp 2022-03-14] (ang.).
  11. ↑ a b Hannah Burger i inni, Neural and behavioural responses of the pollen-specialist bee Andrena vaga to Salix odours, „Journal of Experimental Biology”, 224 (13), 2021, jeb242166, DOI: 10.1242/jeb.242166, ISSN 0022-0949 [dostęp 2022-03-14].
  12. ↑ Katerina Rezkova i inni, Analysis of Nesting Behavior Based on Daily Observation of Andrena vaga (Hymenoptera: Andrenidae), „Journal of Insect Behavior”, 25 (1), 2012, s. 24–47, DOI: 10.1007/s10905-011-9274-8, ISSN 1572-8889 [dostęp 2022-03-03] (ang.).
  13. ↑ Antti Pekkarinen, Parasitism of Stylops (Strepsiptera, Stylopidae) in poly- and oligolectic Andrena hosts (Hymenoptera, Apoidea), „Entomologica Fennica”, 8 (2), 1997, s. 109–111, DOI: 10.33338/ef.83926, ISSN 2489-4966 [dostęp 2022-03-04] (ang.).