Puccinia helianthi

Puccinia helianthi
Ilustracja
Uredinia na liściu słonecznika zwyczajnego
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

rdze

Rząd

rdzowce

Rodzina

rdzowate

Rodzaj

rdza

Gatunek

Puccinia helianthi

Nazwa systematyczna
Puccinia helianthi Schwein.
Schr. naturf. Ges. Leipzig 1: 73 (47 of repr.) (1822)
Multimedia w Wikimedia Commons

Puccinia helianthi Schwein. – gatunek grzybów z rodziny rdzowatych (Pucciniaceae)[1]. Grzyb mikroskopijny, pasożytujący na kilku rodzajach roślin z rodziny astrowatych: słoneczniku (Helianthum), rzepieniu (Xanthium) i Iva[2]. Wywołuje u nich chorobę zwaną rdzą[3] (u słonecznika jest to rdza słonecznika[4]).

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Puccinia, Pucciniaceae, Pucciniales, Incertae sedis, Pucciniomycetes, Pucciniomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonim: Dicaeoma helianthii (Schwein.) Kuntze[5].

Morfologia i rozwój

[edytuj | edytuj kod]

Jest pasożytem jednodomowym, tzn. cały jego cykl rozwojowy odbywa się na jednym żywicielu. Jest wąskim oligofagiem, występującym na zaliczanych do kilku rodzajów gatunkach roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae)[2]. Jest rdzą pełnocyklową, wytwarzającą wszystkie 5 typowych dla rdzowców rodzajów zarodników. W okresie wegetacyjnym na porażonych roślinach wytwarzane są spermacja, ecjospory, urediniospory i teliospory, od jesieni do wiosny na obumarłych resztkach porażonych roślin wytwarzane są bazydiospory, które wiosną dokonują infekcji pierwotnej porażając młode rośliny. Latem urediniospory dokonują infekcji wtórnych rozprzestrzeniając chorobę[6].

Ecja, uredinia i telia występują przeważnie na dolnej stronie liści porażonych roślin. Ecja kubkowate, uredinia jasnobrązowe, telia ciemnobrązowe. Urediniospory o 2 porach rostkowych. Teliospory dwukomórkowe o trwałej szypułce długości do 120 μm[2].

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek rozprzestrzeniony na całym świecie[7]. Jego żywicielami są: słonecznik zwyczajny (Helianthus annuus), słonecznik ogórkolistny (Helianthus cucumerifolius), Helianthus atrorubens, Helianthus giganteus[8], Helianthus debilis, słonecznik bulwiasty (Helianthus tuberosus), Iva xanthifolia, rzepień pospolity (Xanthium strumarium)[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Index Fungorum [online], indexfungorum.org [dostęp 2018-03-10] (ang.).
  2. ↑ a b c d Plant Parasites of Europe [online] [dostęp 2018-03-10] (ang.).
  3. ↑ Joanna Marcinkowska: Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii. Warszawa: PWRiL, 2012. ISBN 978-83-09-01048-7.
  4. ↑ red. Ewa Jajor, Marek Mrówczyñski. Metodyka integrowanej ochrony słonecznika dla producentów Program wieloletni 2011-2015. Instytut Ochrony Roślin. Państwowy Instytut Badawczy, Uniwersytet Przyrodniczy, Poznań. isbn=978-83-89867-74-2
  5. ↑ Species Fungorum. speciesfungorum.org. [dostęp 2018-03-03]. (ang.).
  6. ↑ Sunflower rust [online] [dostęp 2018-03-10] [zarchiwizowane z adresu 2014-05-01].
  7. ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2018-03-10].
  8. ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4