Racławice Śląskie

Racławice Śląskie

wieś
Widok Racławic z mostu nad ul. Zwycięstwa
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Głogówek
Liczba ludności (2011)	1458[2]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-250[3]
Tablice rejestracyjne	OPR
SIMC	0493882
Położenie na mapie Polski Racławice Śląskie
Położenie na mapie województwa opolskiego Racławice Śląskie
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Racławice Śląskie
Położenie na mapie gminy Głogówek Racławice Śląskie
50°18′44″N 17°46′28″E/50,312222 17,774444[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Racławice Śląskie (daw. Racławice Niemieckie^[4], niem. Deutsch Rasselwitz^[5], śl. Rasławice^[6]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek^[7]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na skraju Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Osobłoga.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 1458 osób^[2].

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, tuż przy granicy z Czechami, na skraju Obniżenia Prudnickiego. Należy do Euroregionu Pradziad^[8]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)^[9]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Osobłoga. Na południowy zachód od miejscowości znajduje się ujście rzeki Prudnik do Osobłogi, w pobliżu tak zwanej „czeskiej tamy”^[10].

Środowisko naturalne

W Racławicach Śląskich panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,3 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Racławic Śląskich wynoszą 623 mm. Dominują wiatry zachodnie^[11].

Nazwa

Nazwa wsi miała pochodzenie słowiańskie. Ma ona wywodzić się od jej założyciela, Czecha o imieniu Racław lub Razlav. Wieś nazywana była Raßlawicz major (Racławice Wielkie). Niemiecka nazwa Rassilwicz pojawia się po raz pierwszy w 1417. W 1531 wieś nazywano Raßlawitz teutonicalis (Racławice Niemieckie), natomiast w 1534 używana była niemiecka nazwa Deutsch Rasselwitz, która przetrwała do 1945^[12].

W Spisie miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego wydanym w Katowicach w 1946 wieś wymieniona jest pod polską nazwą Racławice^[13]. 12 listopada 1946 nadano miejscowości nazwę Racławice Śląskie^[14].

W historycznych dokumentach nazwę miejscowości wzmiankowano w różnych językach oraz formach: Insuper nostram uillam Razlawiz (1252), Rasslawicz (1317), Raszlawicz, Rasslawicz (1319), Raslawicz (1371), Major Rasslawicz (1387), Rassilwicz (1408), Raslawicz (1409), Raslawicz (1447), Raslawicz teutonicalis (1531), Deutsch Raselwitz (1534), Rasselwitz (1571), Ratzlawitz (1580), Deutsch Rasslawitz (1635), in villa Deutsch-Rasselwitz (1679), ex pago Teutonicali Raslaviensi (1686), postea Teuto-Raslavitii (1687), in pago Deutsch-Rosslawitz (1687), Teutsch Raslwitz (1736), Deutsch Raschelwitz (1743), Deutsch-Raßelwitz (1784), Rasselwitz, Deutsch- (1845), Racławice Niemieckie, niem. Rasselwitz deutsch (1888), Racławice – Deutsch Rasselwitz (1939), Deutsch Rasselwitz – Racławice Śląskie, -ic, racławicki (1946), Racławice Śląskie, -wic, -kich (1982)^[15].

Historia

Nieoficjalny herb wsi Racławice Śląskie

Wieś była lokowana w XIII wieku na prawie niemieckim. Wówczas znajdowały się na terenie Królestwa Czech, w pobliżu granicy z księstwem opolskim. Pierwsza wzmianka o istnieniu wsi pochodzi z 29 września 1252 z dokumentu biskupa ołomunieckiego Bruna ze Schauenburga, według którego Razlawiz iuxta Hocenploc (pol. Racławice koło Osobłogi) były własnością założonego w 1063 biskupstwa ołomunieckiego^[12].

Według sołtysa racławickiego Mykuschiusa Sedlnitzky’ego, wzmiankowanego w dokumencie księżnej opolskiej i pani na Głogówku Ofki z 1417, osada słowiańska o nazwie Razlawiz została zniszczona w latach 1240–1241 przez Mongołów wycofujących się spod Legnicy w kierunku Bramy Morawskiej, a w latach 1241–1252 została zasiedlona na prawie niemieckim na zlecenie biskupa Bruna ze Schauenburga. W 1337 król czeski Jan Luksemburski przekazał ziemię prudnicką księciu niemodlińskiemu Bolesławowi Pierworodnemu^[16]. Proboszcz Johannes z Racławic Śląskich wzmiankowany jest w 1371, co oznacza, że już wtedy stał tu kościół^[17]. Według urbarza z 1534, w Racławicach Śląskich były 84 łany dziedziczne, co wskazuje na to, że w czasie lokacji znajdowały się tutaj 84 gospodarstwa chłopskie^[12].

Pieczęć Racławic Śląskich (1723)

W czasie wojny trzydziestoletniej przez Racławice Śląskie wielokrotnie przechodziły szwedzkie wojska, które dręczyły mieszkańców m.in. paląc domy i żądając wyżywienia^[18]. Około 1643 roku (niemieckie kroniki błędnie podają rok 1633) na pagórku znajdującym się na granicy Racławic Śląskich, Laskowic oraz Slezskich Pavlovic, w miejscu, gdzie według legendy pochowany został szwedzki oficer, wzniesiona została trójboczna kolumna o wysokości 4,5 m nazywana „Szwedzkim Słupem”, odrestaurowana w 2001^[19].

Racławice Śląskie (T. Rashwitz) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na polskojęzycznej mapie z 1772

Na podstawie karolińskiego katastru z 1723, w Racławicach Śląskich było 57 chłopów, 37 zagrodników i 15 chałupników na błoniach. Sołtys hodował 72 owce, 7 krów i 2 maciory, zaś chłopi hodowali razem 1146 owiec, 173 krowy i 56 macior, a pozostali mieszkańcy 76 krów i 3 maciory. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów^[20]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk^[21]. Z mapy wojennej króla Fryderyka Wielkiego z 1753 wynika, że we wsi było 112 koni. Na wiosnę 1789 roku rozpoczęto budowę nowego kościoła^[22].

Pieczęć Racławic Śląskich (1897)

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu na kartuszu lemiesz pługa w pas, nad nim ostrze kosy w pas, po prawej stronie kartusza G, po lewej stronie kartusza S, pod literami rośliny, a w otoku napis: DEUTSCH-RASSELWITZ / NEUSTÄDTER KREIS (pol. Racławice Śląskie / Powiat Prudnicki)^[23]. Proboszcz Karl Hauschke założył w 1876 nowy cmentarz^[22]. W tym samym roku w Racławicach Śląskich została otwarta stacja kolejowa znajdująca się na trasie Katowice–Legnica. Pierwszy kamienny most kolejowy w Racławicach zbudowany w 1875 runął 28 lat później, w wyniku powodzi w 1903. Obecna, stalowa konstrukcja, została wykonana w 1904^[24].

Zniszczony most kolejowy nad Osobłogą

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 2931 mieszkańców Racławic Śląskich 2862 posługiwało się językiem niemieckim, 50 językiem polskim, a 19 było dwujęzycznych^[25]. Po I wojnie światowej w Racławicach Śląskich, na skrzyżowaniu dróg do Prudnika, Głogówka i Głubczyc, powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas wojny^[26].

W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Racławice Śląskie znalazły się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem^[27]. Do głosowania uprawnionych było w Racławicach Śląskich 2530 osób, z czego 1635, ok. 64,6%, stanowili mieszkańcy (w tym 1580, ok. 62,5% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 2496 głosów (ok. 98,7% uprawnionych), w tym 2491 (ok. 99,8%) ważne; za Niemcami głosowało 2476 osób (ok. 99,2%), a za Polską 15 osób (ok. 0,6%)^[28]. W Racławicach Śląskich działało przejście graniczne na czas głosowania^[29]. W nocy 3 maja 1921 roku, na początku III powstania śląskiego w ramach akcji „mosty” przeprowadzonej przez grupę Wawelberg pięcioosobowy zespół powstańczy pod dowództwem pchor. Józefa Sibera podjął próbę wysadzenia mostu kolejowego w Racławicach Śląskich. Ładunek wybuchowy umieszczony przez powstańców eksplodował powodując uszkodzenia, ale konstrukcja nie zawaliła się. Część oddziału została po incydencie złapana, ale z braku dowodów wypuszczono ich na wolność^[24]. W okresie III powstania śląskiego, Racławice Śląskie były jednym z miejsc zakwaterowania członków Freikorpsu „Oberland”, którzy 11 maja 1921 przybyli do Prudnika z Bawarii^[30]. We wsi utworzono lokalny oddział Prudnickiej Powiatowej Kasy Oszczędności^[31].

W styczniu 1945 przez Racławice Śląskie przeszły kolumny więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych. W toku tzw. „marszu śmierci” wiele osób zmarło lub zostało zamordowanych przez Niemców. Na trasie między Racławicami Śląskimi i Laskowicami w ciągu jednego dnia zastrzelono 10 więźniów^[32]. W wyniku działań wojennych w czasie II wojny światowej zginęło 231 żołnierzy z Racławic Śląskich, a także 161 cywilów^[33]. Zabudowa miejscowości została zniszczona w 30%^[34].

Od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim^[35]. Wówczas w Racławicach Śląskich rozpoczęło się wysiedlanie ludności niemieckiej i napływ ludności polskiej z centralnej i wschodniej Polski (Kresów Wschodnich). W większości byli to mieszkańcy miast: Rożyszcze i Horodenka oraz wsi: Baranówka, Kozowa i Kozówka. Niemieckojęzyczna ludność została wysiedlona na zachód 27 czerwca 1946^[36].

W latach 1945–1950 Racławice Śląskie należały do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś była siedzibą gminy Racławice Śląskie^[37], a w latach 1954–1972 gromady Racławice Śląskie^[38].

W Racławicach Śląskich znajdował się posterunek Milicji Obywatelskiej^[39]. W 1946 w Racławicach Śląskich znajdowała się siedziba jednego z okręgów sanitarnych Powiatowego Urzędu Zdrowia w Prudniku^[40]. W 1950 dyrektorstwo szpitala w Prudniku utworzyło izbę porodową w Racławicach Śląskich^[41].

Tablica z herbem wsi

Racławice Śląskie, szczególnie dolna część wsi, ucierpiały w wyniku powodzi tysiąclecia w lipcu 1997. Zamknięta została droga do Klisina. 7 lipca lokalne jednostki OSP oraz zawodowa straż pożarna z Prudnika i Strzelec Opolskich prowadziły ewakuację mieszkańców i zwierząt. Do pomocy sprowadzono amfibię z jednostki wojskowej w Brzegu^[42]. W 1998 Racławice Śląskie przystąpiły do Programu Odnowy Wsi Opolskiej^[43]. 22 lutego 2019 na placu szkolnym w Racławicach Śląskich odsłonięto pomnik upamiętniający ofiary marszu śmierci z 1945^[44].

Uchwałą z 21 grudnia 2020 Rady Miejskiej Głogówka wyznaczono na terenie gminy Głogówek aglomerację Głogówek o równoważnej liczbie mieszkańców 8057 oraz zlokalizowaną na terenie miejscowości: Głogówek, Dzierżysławice, Mochów, Racławice Śląskie, Rzepcze z oczyszczalnią ścieków w Głogówku^[45].

Podczas powodzi we wrześniu 2024 przez rzekę Osobłoga oraz potok Prega zostały zalane ulice Ogrodowa, Zwycięstwa, Głubczycka, Konopnickiej, a także boisko. Mieszkańcy zostali pozbawieni bieżącej wody pitnej^[46]. Zniszczony został odcinek drogi do Klisina^[47].

Przynależność państwowa i administracyjna

Przynależność polityczno-administracyjna wsi Racławice Śląskie

Okres		Państwo	Zwierzchnictwo	Jednostka administracyjna
1252–1337		Królestwo Czech		Morawy, ziemia prudnicka
1337–1382		Księstwo niemodlińskie
1382–1424		Księstwo niemodlińsko-strzeleckie
1424–1460		Księstwo głogówecko-prudnickie
1460–1521		Księstwo opolskie
1521–1532		Księstwo opolsko-raciborskie		księstwo opolskie
1532–1742		Monarchia Habsburgów	Święte Cesarstwo Rzymskie	księstwo opolsko-raciborskie, powiat sądowy głogówecki
1742–1806		Królestwo Prus	Święte Cesarstwo Rzymskie	kamera wrocławska, departament wrocławski, powiat prudnicki
1806–1815		Królestwo Prus
1815–1871				prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1871–1918		Cesarstwo Niemieckie		Królestwo Prus, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1918–1919		Republika Weimarska		Wolne Państwo Prusy, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1919–1933				Wolne Państwo Prusy, prowincja Górny Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1933–1938		III Rzesza
1938–1941				Wolne Państwo Prusy, prowincja Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1941–1945				Wolne Państwo Prusy, prowincja Górny Śląsk, rejencja opolska, powiat prudnicki
1945–1946		Rzeczpospolita Polska		Okręg I (Śląsk Opolski)
1946–1950				województwo śląskie, powiat prudnicki, gmina Racławice Śląskie
1950–1952				województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Racławice Śląskie
1952–1954		Polska Rzeczpospolita Ludowa
1954–1973				województwo opolskie, powiat prudnicki, gromada Racławice Śląskie
1973–1975				województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Głogówek
1975–1989				województwo opolskie, gmina Głogówek
1989–1998		Rzeczpospolita Polska
od 1999				województwo opolskie, powiat prudnicki, gmina Głogówek

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez ludność napływową, przybyłą na Śląsk z Kresów Wschodnich po 1945 w wyniku przymusowych przesiedleń ludności polskiej^[48].

Liczba mieszkańców wsi

• 1871 – 2440^[49]
• 1885 – 3039^[50]
• 1905 – 3023^[51]
• 1910 – 2862^[25]
• 1933 – 3255^[52]
• 1939 – 3194^[52]
• 1966 – 2108^[53]
• 1998 – 1693^[54]
• 2002 – 1557^[54]
• 2009 – 1497^[54]
• 2011 – 1458^[54]
• 2013 – 1439^[55]
• 2021 – 1311^[54]

Zabytki

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Dworzec kolejowy

Most kolejowy nad Osobłogą

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[56]:

• kościół parafialny pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, z XVI w., XVIII w., XX w., w stylu barokowym wg projektu włoskiego architekta Michała Clementa; w kościele znajduje się obraz Matki Boskiej Buszczeckiej przywieziony z kościoła w miejscowości Buszcze, koło Brzeżan; wypisany z księgi rejestru
• kapliczka przydrożna, wypisana z księgi rejestru
• plebania z 1824 r.
• dom, ul. Zwycięstwa 195, z początku XX w.
• zespół stacji kolejowej, nr rej.: A-222/2014 z 20.10.2014 :
  • budynek dworca, 1876,1921
  • lokomotywownia, 1898
  • obrotnica parowozów, 1898
  • wodociągowa wieża ciśnień, 1905
  • zabudowania stacyjne, pocz. XX, nr rej.: A-233/2015 z 10.03.2015 dec. → Głubczyce, pow. Głubczyce – linia kolejowa Głubczyce – Racławice Śląskie :
    • budynek administracyjno-warsztatowy
    • magazyn
    • nastawnia zachodnia
    • nastawnia wschodnia
    • magazyn ekspedycji kolejowej
    • szalet
    • magazyn (stary szalet), szach.
    • 2 żurawie kranowe, żel..

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Racławicach Śląskich chronione są ponadto^[57]:

• układ ruralistyczny
• ogrodzenie kościoła parafialnego, ul. Zwycięstwa/Kościelna
• kaplica przy kościele parafialnym
• Dom Sióstr Elżbietanek, Zgromadzenie Sióstr św. Elżbiety, ul. Kościelna 1
• przedszkole, ul. Kościelna 3
• dawna szkoła, ul. Kościelna 4
• młyn, ul. Głubczycka 12A
• dwa wiadukty kolejowe przy ul. Kolejowej
• wiadukt kolejowy, tzw. „tunel echo”, ul. Ogrodowa
• wiadukt kolejowy, tzw. „Wysoki”, ul. Zwycięstwa/Prudnicka
• most kolejowy nad rzeką Osobłogą
• domy przy ul. Prudnickiej: nr 15, 18–20, 22–24, 26–28, 32, 34
• domy przy ul. Zwycięstwa: nr 4, 6, 17, 20, 27, 45, 47
• Szwedzki Słup – kolumna szwedzka w zachodniej części wsi

Pomniki i obiekty upamiętniające

• Głaz XX-lecia Polski Ludowej – pamiątkowy głaz na początku wsi, przy ul. Prudnickiej, naprzeciwko domu nr 47. Na głazie inskrypcja: „Dla uczczenia 20 lecia Polski Ludowej 20 dębów koło ZBOWiD Racławice Śląskie”^[58].
• Pomnik w hołdzie ofiarom II wojny światowej – pomnik na placu przykościelnym, upamiętniający ofiary II wojny światowej^[59].
• Pomnik ofiar marszu śmierci – pomnik na placu przed szkołą podstawową w Racławicach Śląskich, powstały w 2019 jako upamiętnienie więźniów obozu Auschwitz-Birkenau, którzy stracili życie podczas marszu śmierci w okolicy wsi w styczniu 1945^[60].

Obiekty nieistniejące

• Pomnik poległych w I wojnie światowej – pomnik na skrzyżowaniu dróg w Racławicach Śląskich, powstały między rokiem 1919 i 1922 jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Na pomniku znajdował się orzeł, a na jego bokach wyrzeźbiono Krzyż Żelazny. Został przewrócony po II wojnie światowej^[26].

• 
  Pomnik w hołdzie ofiarom II wojny światowej
• 
  Pomnik ofiar marszu śmierci

Gospodarka

We wsi znajdują się m.in. placówki handlowe sieci: Dino Polska^[61], Lewiatan, Euro Sklep. Znajdowała się tu również filia Banku Spółdzielczego w Głogówku, która ostatecznie została zlikwidowana we wrześniu 2020 roku^[62].

Racławice Śląskie wraz z całą gminą Głogówek podlegają pod inspektorat ZUS w Prudniku^[63].

• 
  Lewiatan
• 
  Euro Sklep

Transport

Transport drogowy

Rondo w Racławicach Śląskich

Przez Racławice Śląskie przebiega droga wojewódzka

• 417 Laskowice – Żerdziny

W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajdują się drogi powiatowe: nr 1203O relacji Racławice Śląskie – stacja kolejowa Racławice Śląskie oraz nr 1209O relacji Mochów – Dzierżysławice – Racławice Śląskie^[64].

Racławice Śląskie posiadają połączenia autobusowe z Głogówkiem, Głubczycami, Głuchołazami, Kędzierzynem-Koźlem, Klisinem, Prudnikiem. We wsi znajdują się trzy przystanki autobusowe – „Racławice Śląskie”, „Racławice Śl. I”, „Racławice Śl. Kościół”^[65].

Transport kolejowy

Stacja kolejowa w Racławicach Śląskich

Stacja kolejowa w Racławicach Śląskich znajduje się przy ul. Kolejowej. Z Racławic Śląskich odjeżdżają pociągi Polregio, do Brzegu, Kędzierzyna-Koźla, Kłodzka, Nysy^[66].

Linia kolejowa nr 137 relacji Katowice – Legnica, zwana magistralą podsudecką, została doprowadzona do Racławic Śląskich w 1876^[67]. Połączyła ona uprzemysłowione miasta Przedgórza Sudeckiego z kopalniami Górnego Śląska^[68]. Została zaliczona do linii pierwszorzędnych o najważniejszym znaczeniu państwowym^[69].

W 1876 otwarta została linia kolejowa nr 294 łącząca Racławice Śląskie z Głubczycami. W 2000 zawieszono ruch pasażerski na linii, a w 2006 ruch towarowy^[70].

Przejście graniczne

 Osobny artykuł: Przejście graniczne Racławice Śląskie-Osoblaha.

W Racławicach Śląskich funkcjonowało polsko-czeskie przejście graniczne małego ruchu granicznego. Zostało formalnie zlikwidowane 24 maja 1985 roku^[71].

Oświata

Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II

W Racławicach Śląskich przy ul. Zwycięstwa 21 znajduje się Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II. Budynek szkoły został wzniesiony w latach 1959–1961 w akcji „Budowa Szkół Pomników Tysiąclecia Państwa Polskiego”^[72].

Kultura

Dom Ludowy

Przy ul. Prudnickiej znajduje się Dom Ludowy, służący mieszkańcom do organizacji zabaw, spotkań rodzinnych i uroczystości wiejskich. W budynku przedszkola mieści się biblioteka publiczna^[73]. Działa tu m.in. Koło Gospodyń Wiejskich, Grupa Odnowy Wsi, Stowarzyszenie Racławicka Orkiestra Dęta, Stowarzyszenie Miłośników Kolei i Koło Pszczelarskie^[74]. W 2013 we wsi odbyły się dożynki wojewódzkie^[75].

Co roku w czerwcu na stacji w Racławicach Śląskich odbywa się piknik kolejowy „Koleją po pograniczu polsko-czeskim”^[76]. W lutym 2020 na stacji nagrywano reklamę piwa Tyskie^[77]. W dniach 19 i 20 czerwca 2023 na terenie stacji kolejowej kręcono zdjęcia do filmu Sami swoi. Początek. Dworzec w Racławicach Śląskich zagrał dworzec w Trembowli w scenach wywózek na Sybir i repatriacji na Ziemie Zachodnie. W filmie wystąpili statyści z Racławic Śląskich^[78].

Religia

W Racławicach Śląskich znajduje się katolicki kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, który jest siedzibą parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (dekanat Głogówek)^[79]. We wsi działa placówka Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety, założona w 1919^[80]. W centrum wsi oraz na jej obrzeżach znajduje się kilkanaście krzyży i kapliczek^[81]. Wieś posiada swój cmentarz^[82].

Sport

Boisko sportowe

We wsi działa klub sportowy LKS Racławia Racławice Śląskie^[83], założony w 1946^[84]. Klub posiada sekcje: piłki nożnej, koszykówki, siatkówki i darta^[73]. W 2005, z okazji 60. rocznicy istnienia Podokręgu Związku Piłki Nożnej w Prudniku, klub otrzymał pamiątkowy puchar^[85]. Funkcjonuje również koło Polskiego Związku Wędkarskiego^[74].

Turystyka

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Racławicach Śląskich^[86].

Szlaki rowerowe

Przez Racławice Śląskie prowadzi szlak rowerowy^[87]:

• Trasa rowerowa PTTK nr 34-n: Głogówek – Mochów – Dzierżysławice – Racławice Śląskie

Służba zdrowia

Ośrodek Rehabilitacji i Opieki Psychiatrycznej

W Racławicach Śląskich, przy ul. Zwycięstwa 60, znajduje się przychodnia lekarska, w której usługi medyczne świadczy firma Optima Medycyna^[88]. Przy ul. Zwycięstwa 34 znajduje się Ośrodek Rehabilitacji i Opieki Psychiatrycznej, działający od 1997. Do 1999 stanowił filię Domu Pomocy Społecznej w Prudniku, następnie przekształcony w samodzielną jednostkę organizacyjną, podległą powiatowi prudnickiemu^[89].

• 
  Przychodnia lekarska Optima Medycyna

Bezpieczeństwo

Remiza OSP Racławice Śląskie

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Racławicach Śląskich działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, włączona w krajowy system ratowniczo-gaśniczy^[90].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 13 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)^[91].

Teren wsi, jak i całej gminy Głogówek, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa^[92]. Gminę Głogówek obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG^[93].

Ludzie związani z Racławicami Śląskimi

• Wiesław Fąfara (ur. 1957) – samorządowiec, inżynier, urodzony w Racławicach Śląskich

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 113725
2. GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1054 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. Mapa WIG z 1934.
5. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
6. ReinholdR. Olesch ReinholdR., Der Wortschatz der polnischen Mundart von Sankt Annaberg, Wiesbaden: Kommission bei Otto Harrassowitz, 1958 . Brak numerów stron w książce
7. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
8. Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-05-11] .
9. Bank Danych o Lasach – Mapa [online], bdl.lasy.gov.pl [dostęp 2021-01-23] .
10. Dolina rzeki Osobłogi [online], raclawice.net [dostęp 2020-05-27] .
11. Klimat: Racławice Śląskie: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-05-27] .
12. JohannesJ. Preisner JohannesJ., Zarys historii Racławic Śląskich do roku 1946. Część I., „Życie Głogówka”, Małgorzata Wójcicka-Rosińska – redaktor naczelna, 9 (212), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, wrzesień 2013, s. 15, ISSN 1425-9591 .
13. P. Wicik: Spis miejscowości województwa śląsko-dąbrowskiego łącznie z obszarem ziem odzyskanych Śląska Opolskiego, tudzież podział administracyjny województwa na powiaty, gminy i gromady. Katowice: 1946, s. 39.
14. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
15. Urszula Bijak: Nazwy miejscowe Polski, t. X, Ra-Re, hasło „Racławice Śląskie”. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2015, s. 19. ISBN 978-83-64007-19-4.
16. Władysław Dziewulski. Terytorialne podzialy Opolszczyzny w XIII–XV w. „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka”. 28, s. 324, 1973. 
17. JohannesJ. Preisner JohannesJ., Zarys historii Racławic Śląskich do roku 1946. Część III., „Życie Głogówka”, Małgorzata Wójcicka-Rosińska – redaktor naczelna, 11 (214), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, listopad 2013, s. 15, ISSN 1425-9591 .
18. JohannesJ. Preisner JohannesJ., Zarys historii Racławic Śląskich do roku 1946. Część IV., „Życie Głogówka”, Małgorzata Wójcicka-Rosińska – redaktor naczelna, 12 (215), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, grudzień 2013, s. 15, ISSN 1425-9591 .
19. StanisławS. Stadnicki StanisławS., Szwedzki Słup – Kolumna Szwedzka [online], raclawice.net [dostęp 2022-06-23]  (pol.).
20. Johann WolfgangJ.W. Wieland Johann WolfgangJ.W., Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736 . Brak numerów stron w książce
21. AndrzejA. Dereń AndrzejA., XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X .
22. JohannesJ. Preisner JohannesJ., Zarys historii Racławic Śląskich do roku 1946. Część V., „Życie Głogówka”, Małgorzata Wójcicka-Rosińska – redaktor naczelna, 13 (216), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, styczeń 2014, s. 19, ISSN 1425-9591 .
23. 859 Deutsch Rasselwitz (Racławice Śląskie) III [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 13 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11]  (pol.).
24. Największy most i największa katastrofa inżynieryjna ziemi prudnickiej (część II) – Kolej Podsudecka linia 137 [online], kolejpodsudecka.pl [dostęp 2020-05-27] .
25. KazimierzK. Nabzdyk KazimierzK., Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 74 .
26. StanisławS. Stadnicki StanisławS., Historia pomnika „ku pamięci mieszkańców poległych w I wojnie światowej” [online], raclawice.net [dostęp 2023-12-28]  (pol.).
27. Natomiast z pow. prudnickiego należą do terenu plebiscytowego tylko następujące gminy, które tutaj poniżej według polskich i niemieckich nazw imiennie podajemy, „Instrukcja dla Komitetów Parytetycznych”, 2, 1921, s. 22 .
28. Landsmannschaft der Oberschlesier in B-W [online], web.archive.org, 29 stycznia 2017 [dostęp 2023-02-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-01-29] .
29. StanisławS. Sobota StanisławS., Udział ludności powiatu prądnickiego w Powstaniu Śląskim, „Nasz Głos”, Kazimierz Kanwiszer – redaktor naczelny, 14 (54), Prądnik [Prudnik]: Spółdzielnia Wydawnicza „Promień”, 30 kwietnia 1947, s. 1 .
30. TomaszT. Kosiński TomaszT., „Powstania śląskie” okiem bojownika Freikorpsu „Oberland” [online], wachtyrz.eu, 10 czerwca 2019 [dostęp 2024-08-22] .
31. AndrzejA. Dereń AndrzejA., Oszczędzaj w powiecie!, „Tygodnik Prudnicki”, 20 (806), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 17 maja 2006, s. 11, ISSN 1231-904X .
32. JózefJ. Mycak JózefJ., Ewakuacja więźniów oświęcimskich przez teren powiatu prudnickiego, „Biuletyn Żydowskiego Instytutu Historycznego”, 2 (106), czerwiec 1978, s. 52, 56 .
33. JohannesJ. Preisner JohannesJ., Zarys historii Racławic Śląskich do roku 1946. Część VII., „Życie Głogówka”, Małgorzata Wójcicka-Rosińska – redaktor naczelna, 3 (218), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, marzec 2014, s. 19, ISSN 1425-9591 .
34. KazimierzK. Kanwiszer KazimierzK., Przeszłość i teraźniejszość Ziemi Prudnickiej, „Nowiny Opolskie”, 48 (113), Opole: Drukiem i nakładem „Drukarni Spółkowej”, 8 grudnia 1948, s. 19 .
35. AndrzejA. Dereń AndrzejA., Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X .
36. AndrzejA. Hanich AndrzejA., Dekanaty i parafie Administracji Apostolskiej Śląska Opolskiego w latach 1945–1946, Opole: Państwowy Instytut Naukowy - Instytut Śląski, 2009, s. 115 .
37. Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250 .
38. Uchwała Nr VII/28/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu prudnickiego, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 12, Opole: Prezydium WRN, 27 grudnia 1954, s. 10–11 .
39. AntoniA. Weigt AntoniA., Nie była to łatwa praca, „Głos Włókniarza”, Opole: Opolskie Wydawnictwo Prasowe, 15 grudnia 1987, s. 8 .
40. Organizacja służby zdrowia w powiecie, „Głos Prądnika”, Czesław Żelazny – redaktor naczelny, 3 (4), Prądnik [Prudnik]: Powiatowy Komitet Osadniczy, 23 stycznia 1946, s. 5 .
41. AdamA. Kasprowicz AdamA., Miałem pełne ręce roboty, „Głos Włókniarza”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 538, Prudnik: Samorząd Robotniczego PZPB, 1 maja 1985, s. 9 .
42. Po powodzi, „Życie Głogówka”, Ryszard Nowak – redaktor naczelny, 9 (22), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks” na zlecenie Urzędu Miejskiego, sierpień 1997, s. 1–3, ISSN 1425-9591 .
43. Racławice Śląskie, gm. Głogówek [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 23 listopada 2020 [dostęp 2022-10-11]  (pol.).
44. StanisławS. Stadnicki StanisławS., Ważne, abyśmy bronili prawdy, „Życie Głogówka”, Małgorzata Wójcicka-Rosińska – redaktor naczelny, 3 (279), Głogówek: MGOK na zlecenie Urzędu Miejskiego, marzec 2019, s. 12, ISSN 1425-9591 .
45. Uchwała Rady Miejskiej w Głogówku nr XXXII/317/2020 z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie wyznaczenia obszaru i granic aglomeracji Głogówek [online], g.ekspert.infor.pl [dostęp 2023-09-01] .
46. AndrzejA. Dereń AndrzejA., Sytuacja była krytyczna, „Tygodnik Prudnicki”, 39 (1753), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 25 września 2024, s. 18–20, ISSN 1231-904X .
47. JarosławJ. Tomaszewicz JarosławJ., Zniszczona przez powódź DW 417 ma być odbudowana jeszcze w tym roku [online], Teraz Prudnik!, 26 września 2024 [dostęp 2024-09-26]  (pol.).
48. Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X .
49. Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14]  (niem.).
50. Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14]  (niem.).
51. Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14]  (niem.).
52. Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08] .
53. Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 225 .
54. Racławice Śląskie [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-03-28] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
55. AndrzejA. Dereń AndrzejA., Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X .
56. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 108 .
57. Studium 2016 ↓, s. 65–66.
58. Głaz upamiętniający XX – lecie Polski Ludowej w Racławicach Śląskich [online], upamietnienia.e-wojewoda.pl [dostęp 2023-12-28] .
59. StanisławS. Stadnicki StanisławS., Pamiętali o poległych w obronie ojczyzny [online], raclawice.net [dostęp 2024-05-01]  (pol.).
60. JanJ. Poniatyszyn JanJ., Uczczono ofiary Marszu Śmierci w Racławicach Śląskich. „Ta pamięć lokalna nie powinna nigdy wygasnąć” [online], Radio Opole, 22 lutego 2019 [dostęp 2023-12-28]  (pol.).
61. AndrzejA. Dereń AndrzejA., Tutaj powstaną nowe sklepy Dino [online], Teraz Prudnik!, 9 kwietnia 2023 [dostęp 2023-04-27]  (pol.).
62. StanisławS. Stadnicki StanisławS., We wrześniu zamknięto w Racławicach Śląskich punkt bankowy [online], raclawice.net [dostęp 2024-03-26]  (pol.).
63. ZUS Inspektorat w Prudniku [online], zus.pl [dostęp 2024-04-17]  (pol.).
64. Wykaz dróg powiatu prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-09-26] .
65. Rozkład jazdy PKS na przystanku Racławice Śląskie, gm. Głogówek [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18] .
66. Rozkład jazdy PKP na przystanku Racławice Śląskie [online], e-podroznik.pl [dostęp 2024-03-04] .
67. Kasza 2020 ↓, s. 104.
68. O linii 137 – Magistrala Podsudecka [online], kolejpodsudecka.pl [dostęp 2024-03-04] .
69. Dz.U. z 2019 r. poz. 552
70. Linia kolejowa 294 [online], atlaskolejowy.net [dostęp 2024-03-04] .
71. Protokół w sprawie wykonania Konwencji między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Czechosłowacką o małym ruchu granicznym podpisanej w Pradze dnia 4 lipca 1959 roku (Dz.U. 1960 nr 27, poz. 155). prawo.sejm.gov.pl, 1959-09-23. [dostęp 2020-04-08]. (pol.).
72. StanisławS. Stadnicki StanisławS., Historia szkoły i szkolnictwa w Racławicach Śląskich [online], raclawice.net [dostęp 2024-05-01]  (pol.).
73. Plan 2020 ↓, s. 13.
74. Plan 2020 ↓, s. 14.
75. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK., Dożynki wojewódzkie w Racławicach Śląskich [online], Nowa Trybuna Opolska, 8 września 2013 [dostęp 2023-04-28]  (pol.).
76. AndrzejA. Dereń AndrzejA., Przejedź się parowozem do Głogówka, Racławic i Prudnika! [online], Teraz Prudnik!, 6 czerwca 2018 [dostęp 2023-06-20]  (pol.).
77. AndrzejA. Dereń AndrzejA., Tak wyglądają Racławice w reklamie znanego browaru [online], Teraz Prudnik!, 5 listopada 2020 [dostęp 2023-06-20]  (pol.).
78. KrzysztofK. Strauchmann KrzysztofK., “Sami swoi” od początku. Kargule i Pawlaki na dworcu w Racławicach Śląskich. Mamy najlepszy kolejowy plener w Polsce [online], Nowa Trybuna Opolska, 19 czerwca 2023 [dostęp 2023-06-20]  (pol.).
79. Parafie według dekanatów [online], diecezja.opole.pl [dostęp 2023-04-28]  (pol.).
80. Placówki [online], elzbietanki.nysa.pl [dostęp 2024-06-13] .
81. Plan 2020 ↓, s. 11.
82. KazimierzK. Świstek KazimierzK., Historia parafii i kościoła w Racławicach Śląskich [online], raclawice.net [dostęp 2023-04-28]  (pol.).
83. Plan 2020 ↓, s. 3.
84. Racławia Racławice Śląskie [online], 90minut.pl [dostęp 2023-04-28] .
85. JanuszJ. Stefanko JanuszJ., DamianD. Wicher DamianD., Jubileusz Podokręgu, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 48 (783), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 30 listopada 2005, s. 19, ISSN 1231-904X .
86. Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01] .
87. Okolice Prudnika, [w:] KarolK. Kawałko KarolK., Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 14, ISBN 978-83-7618-031-1 .
88. Przychodnia Racławice Śląskie [online], optima-medycyna.eu [dostęp 2023-09-23]  (pol.).
89. Historia [online], oriop.pl [dostęp 2023-11-12]  (pol.).
90. Wykaz jednostek OSP włączonych do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego – stan na 01.12.2023 [online], Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej [dostęp 2024-02-24]  (pol.).
91. Komisariat Policji w Głogówku [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-24]  (pol.).
92. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
93. PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08] .

Bibliografia

• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Głogówek [online], 2016 [dostęp 2023-02-10] .
• Plan odnowy miejscowości Racławice Śląskie [online], 2020 [dostęp 2023-04-28] .
• Ryszard Kasza: Ulicami Prudnika z historią i fotografią w tle. Przemysław Birna, Franciszek Dendewicz, Piotr Kulczyk. Prudnik: Powiat Prudnicki, 2020. ISBN 978-83-954314-5-6.

Linki zewnętrzne

• http://www.raclawice.net/index.php
• http://raclawiceslaskie.osp.pl/
• https://www.facebook.com/OSPRce/
• Racławice Śląskie, [w:] Archiwum wycinków prasowych, Instytut Śląski [dostęp 2023-10-09] .

Kontrola autorytatywna (wieś w Polsce):

• NKC: ge1202769