Rak brodawkowaty tarczycy
| carcinoma papillare glandulae thyroideae | |
 Rak brodawkowaty tarczycy | |
| Klasyfikacje | |
| ICD-10 | |
|---|---|
| ICDO |
M8260/3 |
Rak brodawkowaty tarczycy (łac. carcinoma papillare glandulae thyroideae) − rodzaj raka tarczycy.
Epidemiologia
[edytuj | edytuj kod]Rak brodawkowaty obserwuje się najczęściej spośród nowotworów złośliwych tarczycy. Stanowi on ponad 60% ich przypadków. Pojawia się najczęściej pomiędzy 20. a 40. rokiem życia[1].
Etiologia
[edytuj | edytuj kod]W powstawaniu raka brodawkowatego tarczycy podejrzewa się udział protoonkogenu RET, kodującego białko receptorowe, podobnie jak w przypadku raka rdzeniastego. Carcinoma papillare występuje często wspólnie z zespołami polipowatości układu pokarmowego uwarunkowanymi genetycznie, jak zespół Cowden czy zespół Gardnera[1].
Nowotwór wywodzi się z komórek pęcherzykowych tarczycy[1].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Różne przypadki raka brodawkowatego tarczycy cechują się odmienną morfologią. Może on być pojedynczy lub wieloogniskowy, o powierzchni ziarnistej lub brodawkowatej, może posiadać torebkę (w 10%) lub nie. Zwykle od otaczającego miąższu odgranicza się słabo, naciekając go. Obserwuje się w jego obrębie włóknienie i wapnienie, a ogniska niewielkich zwapnień układają się koncentrycznie w ciałka piaszczakowate (spotyka się je w połowie przypadków tego raka)[1].
Komórki zazwyczaj układają się w struktury brodawkowate, otaczające rdzeń z naczyniem jedną lub kilkoma warstwami. Przyjmują kształt sześcienny. Istnieje ponadto odmiana pęcherzykowa, a także wysokokomórkowa. Obserwuje się w jej przypadku komórki wysokie, walcowate, o cytoplazmie eozynofilnej. Mogą tworzyć struktury zarówno brodawkowate, jak i pęcherzykowe. Zbudowane z nich guzy osiągają też większe rozmiary, niż w przypadku najpospolitszej odmiany. Wyróżnia się też odmianę kolumnokomórkową, a także cechującą się rozległym stwardnieniem. W przypadku guza o średnicy nieprzekraczającej 1 cm zbudowanego z komórek wysoko zróżnicowanych używa się terminu microcarcinoma papillare[1].
Ważną dla rozpoznania cechę stanowi wygląd jądra komórek rakowych, o sfałdowanej błonie jądrowej tworzącej rowki. W obrębie określanej jako delikatna równomiernie rozproszona i przypominająca matowe szkło chromatyny stwierdza się inkluzje cytoplazmy, w barwieniu kwasochłonne[1]. Jądra te są często nazywane "Orphan Annie-eye nuclei", ponieważ ich wygląd pod mikroskopem przypomina oczy postaci z amerykańskiego komiksu Little Orphan Annie. Są one spotykane również w autoimmunologicznych zapaleniach tarczycy i w niektórych innych rzadkich nowotworach w obrębie głowy i szyi, takich jak gruczolakoraki języka i ślinianek[2].
Przebieg i diagnostyka
[edytuj | edytuj kod]Zwykle nie daje większych objawów. Z powodu ruchomości guza w badaniu fizykalnym nie odróżnia się go od zmiany łagodnej. W przypadku powstania przerzutów do węzłów chłonnych szyjnych odnotowuje się ich powiększenie. Zaawansowany proces nowotworowy objawiać się może chrypką, kaszlem i trudnościami w połykaniu i oddychaniu[1].
W badaniu scyntygraficznym rak brodawkowaty ujawnia się zwykle jako guzek zimny. Rozpoznanie opiera się zazwyczaj na biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej[1]. Musi być ono potwierdzone przez badanie histologiczne materiału uzyskanego podczas operacji[3].
Rokowanie
[edytuj | edytuj kod]Rokowanie określa się jako bardzo dobre. Gorsze rokowanie wiąże się z odmianą wysokokomórkową, spotykaną częściej u starszych ludzi. Rak daje przerzuty w pierwszej kolejności do węzłów chłonnych szyjnych. Przerzuty miejscowe znajdowano w 5-20% przypadków, odległe natomiast w 10-15%. Dziesięcioletnie przeżycie wynosi 98%, zależąc od budowy histologicznej nowotworu, naciekania sąsiednich tkanek i występowania przerzutów[1]. W przypadku braku leczenia nowotwór prowadzi do śmierci[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i Wojciech Wierzchowski, Jerzy Stachura: Choroby gruczołów dokrewnych. W: Jerzy Stachura, Wenancjusz Domagała: Patologia znaczy słowo o chorobie. T. 2. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 2009, s. 1111-1113. ISBN 978-83-60184-02-8.
- ↑ Radhika M Bavle. ORPHAN ANNIE-EYE NUCLEI. „J Oral Maxillofac Pathol”. 17, s. 154–155, 2013 05-08. DOI: 10.4103/0973-029X.119737.
- ↑ a b Barbara Jarząb, Andrzej Lewiński, Ewa Płaczkiewicz-Jankowska: Choroby tarczycy. W: Andrzej Szczeklik: Choroby wewnętrzne. Kraków: Medycyna praktyczna, 2010, s. 1137-1140.
