Ramularia

Ramularia
Ilustracja
Plamy na liściu pierwiosnka lekarskiego wywołane przez Ramularia primulae
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

Dothideomycetes

Rząd

Mycosphaerellales

Rodzina

Mycosphaerellaceae

Rodzaj

Ramularia

Nazwa systematyczna
Ramularia Unger
Exanth. Pflanzen (Wien): 119 (1833)
Typ nomenklatoryczny

Cercosporella cana Sacc. 1881

Multimedia w Wikimedia Commons
Plamy na liściu szczawiu kędzierzawego wywołane przez Ramularia rubella
Plamy na liściu bodziszka wywołane przez Ramularia geranii
Ramularia asteris na liściu rudbekii błyskotliwej

Ramularia Unger – rodzaj grzybów z rodziny Mycosphaerellaceae[1]. Należy do niego około 1 tysiąca gatunków, które są szeroko rozprzestrzenione na świecie i w większości pospolite, zwłaszcza w klimacie umiarkowanym. Grzyby mikroskopijne, pasożyty wywołujące plamistości liści[2].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mycosphaerellaceae, Mycosphaerellales, Dothideomycetidae, Dothideomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Synonimy: Acrotheca Fuckel Didymaria Corda Gomphinaria Preuss Isariopsella Höhn. Ophiocladium Cavara Ovularia Sacc. Pseudovularia Speg. Ramularia Sacc. Septocylindrium Bonord. ex Sacc. Tapeinosporium Bonord[3].

Morfologia i rozwój

[edytuj | edytuj kod]

Gatunki rodzaju Ramularia są endobiontami, ich grzybnia rozwija się głównie w tkankach liści. Czasami, zwłaszcza w okolicy aparatów szparkowych tworzy podkładki. Objawem porażenia rośliny są plamy. Ich wielkość, kształt i barwa zależą w dużej mierze od środowiska i od gatunku porażonej rośliny. W obrębie plam powstaje nalot zazwyczaj składający się z konidioforów i zarodników, rzadziej z grzybni wegetatywnej. Zazwyczaj jest biały, rzadziej czerwony i tworzy się najczęściej na dolnej stronie liści, ale czasami na górnej, lub na obydwu[4].

Konidiofory są hialinowe, jedno lub wielokomórkowe, pojedyncze, rzadko rozgałęzione. Przeważnie tworzą pęczki wydostające się na zewnątrz rośliny przez jej rozerwaną skórkę rośliny, lub przez szparki. Na szczycie trzonków znajdują się komórki konidiotwórcze. Konidiogeneza typu holoblastycznego: ściana komórki konidiotwórczej uwypukla się na zewnątrz, a następnie powstające konidium zostaje odcięte przegroda. Następuje rozszczepienie ściany odgraniczającej i połowa zawartości komórki przechodzi do zarodnika a druga – pozostaje na szczycie komórki konidiotwórczej. Po oderwaniu się konidiów na konidioforach pozostają wyraźne, lekko zgrubiałe i ciemne blizny. Po wytworzeniu zarodnika nowa oś konidioforu wyrasta bocznie (proliferacja sympodialna)[4]. W zależności od sposobu powstawania są 2 rodzaje konidiów[4]:

  • tworzące się pojedynczo. Wówczas są 1- lub 2-komórkowe, o kształcie od owalno-elipsoidalnego do niemal kulistego,
  • tworzące się w łańcuszkach. Wówczas są 1-5-komórkowe, o kształcie cylindrycznym, elipsoidalnym lub wrzecionowatym[2].

Grzyby z rodzaju Ramularia porażają najczęściej rośliny okrytonasienne, ale czasami także paprocie, a niektóre gatunki są nadpasożytami atakującymi grzyby z rzędu Uredinales. Optymalne warunki rozwoju mają w miejscach wilgotnych i zacienionych. Konidiogeneza następuje przy dużej wilgotności powietrza i umiarkowanej temperaturze. Gdy roślina żywicielska kończy wegetację, lub następują pierwsze przymrozki, grzybnia Ramularia tworzy sklerocja lub owocniki typu perytecjum, niektóre gatunki mogą też przezimować w postaci grzybni. W zależności od tego dzieli się je na 3 grupy:

  • Asco-Ramularia – gatunki tworzące jesienią perytecja,
  • Sclerotio-Ramularia – gatunki zimujące w postaci sklerocjów, na których wiosną rozwijają się zarodniki i trzonki konidialne,
  • Deutero-Ramularia – gatunki zimujące w postaci grzybni i konidiów[4].

Wiosną na obumarłych częściach roślin niektóre gatunki Ramularia mogą rozmnażać się płciowo tworząc worki z bazydiosporami. Znane dotychczas formy płciowe (teleomorfy) należą do rodzaju Mycosphaerella. Teleomorfy są saprotrofami odżywiającymi się martwą materia organiczną, formy bezpłciowe (anamorfy) są obligatoryjnymi pasożytami[4].

Gatunki występujące w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[1]. Wykaz gatunków występujących w Polsce według Mułenki i in.[6]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-01-18] (ang.).
  2. ↑ a b Joanna Marcinkowska, Oznaczanie rodzajów grzybów sensu lato ważnych w fitopatologii, Warszawa: PWRiL, 2012, ISBN 978-83-09-01048-7.
  3. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-11-11] (ang.).
  4. ↑ a b c d e Agata Wołczańska. Grzyby z rodzaju Ramularia występujące w Polsce. Monographiae botanicae. Journal of the Polish Botanical Society. Vol. 95, Łódź 2005.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Takson niepewny.
  6. ↑ Wiesław Mułenko, Tomasz Majewski, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska. A preliminary checklist of micromycetes in Poland. Wstępna lista grzybów mikroskopijnych Polski, Kraków: W. Szafer. Institute of Botany, PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-75-4.