Ranunculus ophioglossifolius

Ranunculus ophioglossifolius
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

jaskropodobne

Rząd

jaskrowce

Rodzina

jaskrowate

Rodzaj

jaskier

Gatunek

Ranunculus ophioglossifolius

Nazwa systematyczna
Ranunculus ophioglossifolius Vill.
Hist. Pl. Dauphiné 3: 731 1789[3]
Synonimy
  • Glossophyllum ophioglossifolium Fourr.
  • Ranunculus minimus Schltdl.[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Ranunculus ophioglossifolius Vill. – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie w Afryce Północnej, Europie Zachodniej i Południowej, w Azji Zachodniej oraz na Kaukazie. Ponadto został naturalizowany w Australii[5][6]. Epitet gatunkowy ophioglossifolius pochodzi od łacińskich słów Ophioglossum, od rodzaju nasięźrzał, oraz folius oznaczającego liście. Nazwę tę można tłumaczyć jako nasięźrzałolistny[7].

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Rośnie naturalnie w Maroku, północnej Algierii, w Tunezji, Portugalii, Hiszpanii (łącznie z Balearami), Francji (wliczając Korsykę), Wielkiej Brytanii, na szwedzkiej wyspie Gotlandii, we Włoszech (łącznie z Sardynią i Sycylią), Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, w południowej części Węgier, w Serbii, Czarnogórze, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji (wliczając Kretę), Bułgarii, w zachodniej Rumunii, na Krymie, w Gruzji, Azerbejdżanie, w północnej i zachodniej części Turcji, w zachodniej Syrii, w Libanie, Izraelu, Iraku oraz Iranie. Ponadto został naturalizowany w Australii, w południowo-zachodniej części Wiktorii oraz w południowo-wschodniej części Australii Południowej[5][8]. We Francji występuje najczęściej na zachodnim wybrzeżu, na wybrzeżu Morza Śródziemnego oraz na Korsyce[9]. We Włoszech występuje na terenie całego kraju z wyjątkiem regionów Trydent-Górna Adyga, Lombardia, Piemont oraz Dolina Aosty, natomiast w Ligurii ten gatunek wyginął[7]. W Izraelu jest bardzo rzadko spotykany na równinach Szaron i Filistyńskiej oraz w Dolinie Hula[10]. Na Malcie ma status gatunku autochtonicznego, jednak obecnie uważa się, że wyginął w tym państwie[11].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kwiat
Pokrój
Roślina jednoroczna o nagich pędach. Dorasta do 10–60 cm wysokości[6]. Korzenie są włókniste. Łodyga jest wyprostowana, pusta w środku[9].
Liście
Są nagie. Liście odziomkowe mają kształt od eliptycznego do owalnie deltoidalnego. Brzegi są całobrzegie lub ząbkowane. Ogonek liściowy jest nagi i ma 2–20 cm długości. Liście łodygowe mają lancetowaty kształt. Są siedzące. Przylistki są ustawione po odwrotnej stronie niż liście. Są lekko prążkowane[6][9].
Kwiaty
Są zebrane we wierzchotki. Pojawiają się w kątach pędów. Mają jasnożółtą barwę. Dorastają do 5–9 mm średnicy. Mają 5 nagich i podłużnie owalnych działek kielicha, które dorastają do 2–3 mm długości. Mają 5 podłużnie owalnych płatków o długości 3–4 mm. Dno kwiatowe jest nagie. Osadzone są na długich szypułkach[6][9].
Owoce
Nagie niełupki o długości 1–2 mm. Tworzą owoc zbiorowy – wieloniełupkę o jajowatym lub kulistym kształcie[6].
Gatunki podobne
Roślina jest podobna do gatunku jaskra płomiennika (R. flammula) – ma owalne liście i zajmuje podobne siedliska[12]. Ponadto podobnymi gatunkami są R. fontanus oraz R. revelieri (ma jajowato zaokrąglone liście, bardziej owłosione działki kielicha, a płatki są krótsze niż działki[13].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Rośnie w miejscach podmokłych, przy rowach i stawach. Występuje na terenach nizinnych na wysokości do około 600 m n.p.m. Kwitnie od maja do sierpnia[6][7]. Preferuje stanowiska w pełnym nasłonecznieniu. Dobrze rośnie na glebach o lekko zasadowym odczynie[9]. Często występuje na obszarach z niską roślinnością, gdzie jest mniejsza konkurencja ze strony innych gatunków[12]. Świeże części rośliny są trujące – zawierają protoanemoninę[7].

Ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek znajduje się pod ochroną we Francji na poziomie krajowym[14].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-30] (ang.).
  3. ↑ a b Ranunculus ophioglossifolius Vill.. The Plant List. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
  4. ↑ Ranunculus ophioglossifolius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. ↑ a b Ranunculus ophioglossifolius – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e f Ranunculus ophioglossifolius. Plantes & botanique. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
  7. ↑ a b c d Ranunculus ophioglossifolius Vill.. An Interactive Guide of the Flora of the Temporary Ponds of Sardinia (Italy). [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
  8. ↑ Taxon: Ranunculus ophioglossifolius Vill.. Germplasm Resources Information Network - (GRIN). [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
  9. ↑ a b c d e Ranunculus ophioglossifolius Vill.. Tela Botanica. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
  10. ↑ Ranunculus ophioglossifolius Vill.. Flora of Israel Online. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
  11. ↑ Ranunculus ophioglossifolius Villars. Malta Wild Plants. [dostęp 2015-07-21]. (ang.).
  12. ↑ a b Renoncule à feuilles d’ophioglosse. Nature Midi Pyrénées. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
  13. ↑ Ranunculaceae - Ranunculus ophioglossifolius. Les Herbiers. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).
  14. ↑ Renoncule à feuilles d'ophioglosse. Flore Alpes. [dostęp 2015-07-21]. (fr.).