Rapana

	Rapana
	Schumacher, 1817
	; Rapana venosa, wybrzeże Morza Czarnego
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	mięczaki
Gromada	ślimaki
Podgromada	Caenogastropoda
Rząd	Neogastropoda
Nadrodzina	Muricoidea
Rodzina	rozkolcowate
Podrodzina	Rapaninae
Rodzaj	Rapana
	Typ nomenklatoryczny
	Rapana foliacea Schumacher, 1817 (= Rapana bezoar (Linnaeus, 1767))
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rapana – rodzaj obejmujący duże, drapieżne, morskie ślimaki z rodziny rozkolcowatych (Muricidae)^[3]^[4].

Cechy morfologiczne

Muszle grubościenne, duże lub średniej wielkości (wysokość: do 180 mm), z niewysoką, ostro zwężającą się w kierunku rynienki syfonalnej skrętką. Ostatni skręt mocno rozdęty, ujście odsłania wnętrze muszli. Na powierzchni zewnętrznej muszli łuskowate lub karbowane spiralne powrózki, wokół dołka osiowego odkłada się łuskowata krawędź wyznaczająca położenie rynien syfonalnych ze wcześniejszych stadiów rozwoju ontogenetycznego (fasciola). Wieczko konchiolinowe, dołek osiowy odkryty, głęboki. Barwa muszli zróżnicowana, dominują kolory beżowe i brązowe^[3].

Występowanie

Strefa litoralna i sublitoralna południowo-wschodnich i wschodnich wybrzeży Azji, wschodnich wybrzeży Afryki^[3]. Niektóre gatunki (Rapana venosa) w wyniku zawlekania przez człowieka rozprzestrzeniają się w innych akwenach (Morzu Czarnym, Atlantyku)^[5]^[6].

Biologia i ekologia

Wymagania środowiskowe

W macierzystych akwenach rapany zasiedlają niezbyt licznie strefę o głębokości 0,4 do 7 m (przeważnie 1–3,5 m), preferując obszary położone w pobliżu ujść rzek.

Rozród

Jajorodne, jaja składane w kokonach jajowych, rozwój złożony z larwą swobodnie pływającą w toni wodnej.

Dieta

Drapieżniki, odżywiające się bentosowymi bezkręgowcami, głównie innymi mięczakami. Głównym pokarmem dalekowschodnich rapan są ostrygi z rodzaju Ostrea, których grubą muszlę rapana przewierca. Natomiast czarnomorskie rapany mają bardziej urozmaiconą dietę, przy czym najczęściej atakują omułki, używając do otwarcia ich muszli swojej mięsistej nogi.

Podział systematyczny

Do rodzaju Rapana należą następujące gatunki^[2]:

Rapana bezoar (Linneusz, 1767) – gatunek typowy
Rapana lafollettei Thach, 2023
Rapana rapiformis (Born, 1778)
Rapana venosa (Valenciennes, 1846)

Przypisy

↑ Heinrich Christian FriedrichH.Ch.F. Schumacher Heinrich Christian FriedrichH.Ch.F., Essai d'un nouveau système des habitations des vers testacés. Genre 57, 1817, s. 214 (fr. • łac.).
↑ ^a ^b MolluscaBase eds., Rapana Schumacher, 1817, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-03-13] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Wąsowski R. 2000. Przewodnik: muszle. Multico Oficyna Wydawnicza Sp. z o.o., Warszawa, ISBN 83-7073-250-X, s. 173.
↑ Claremont M., Vermeij G.J., Williams S.T. & Reid D.G., Global phylogeny and new classification of the Rapaninae (Gastropoda: Muricidae), dominant molluscan predators on tropical rocky seashores, „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 66 (1), 2013, s. 91–102, DOI: 10.1016/j.ympev.2012.09.014 .
↑ ICES (2004) Alien Species Alert: Rapana venosa (veined whelk). Edited by Roger Mann, Anna Occhipinti, & Juliana M. Harding. ICES Cooperative Research Report No. 264. s. 14.
↑ Kerckhof F., Vink R.J., Nieweg D.C., Post J.J.N., The veined whelk Rapana venosa has reached the North Sea, „Aquatic Invasions”, 1 (1), 2006, s. 35–37, DOI: 10.3391/ai.2006.1.1.8 .

Bibliografia

Рапана (ros.)
Wąsowski R. 2000. Przewodnik: muszle. Multico Oficyna Wydawnicza Sp. z o.o., Warszawa, ISBN 83-7073-250-X.

Linki zewnętrzne

[Schumacher_1817-1] Heinrich Christian FriedrichH.Ch.F. Schumacher Heinrich Christian FriedrichH.Ch.F., Essai d'un nouveau système des habitations des vers testacés. Genre 57, 1817, s. 214 (fr. • łac.).

[mb-2] MolluscaBase eds., Rapana Schumacher, 1817, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-03-13] (ang.).

[Wąsowski_2000-3] Wąsowski R. 2000. Przewodnik: muszle. Multico Oficyna Wydawnicza Sp. z o.o., Warszawa, ISBN 83-7073-250-X, s. 173.

[Claremont_2013-4] Claremont M., Vermeij G.J., Williams S.T. & Reid D.G., Global phylogeny and new classification of the Rapaninae (Gastropoda: Muricidae), dominant molluscan predators on tropical rocky seashores, „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 66 (1), 2013, s. 91–102, DOI: 10.1016/j.ympev.2012.09.014 .

[5] ICES (2004) Alien Species Alert: Rapana venosa (veined whelk). Edited by Roger Mann, Anna Occhipinti, & Juliana M. Harding. ICES Cooperative Research Report No. 264. s. 14.

[Kerckhof_2006-6] Kerckhof F., Vink R.J., Nieweg D.C., Post J.J.N., The veined whelk Rapana venosa has reached the North Sea, „Aquatic Invasions”, 1 (1), 2006, s. 35–37, DOI: 10.3391/ai.2006.1.1.8 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]