Receptor 5-HT4

Receptor 5-HT₄, receptor serotoninowy 4 – białko, które w przypadku człowieka kodowane jest przez gen HTR4^[1][2].

Gen ten należy do rodziny receptorów serotoninowych, receptorów związanych z białkami G stymulujących syntezę cAMP w odpowiedzi na serotoninę (5-hydroksytryptaminę). Produkt genu to glikozylowane białko przezbłonowe, spełniające swą funkcję zarówno w obwodowym, jak i ośrodkowym układzie nerwowym. Jego rola polega na modulacji wydzielania różnych neuroprzekaźników. Opisano liczne warianty transkrypcyjne kodujące białka różniące się sekwencjami C-końcowymi, jednak natury pewnych wariantów transkrypcyjnych nie ustalono w całości^[3].

Umiejscowienie

Omawiany receptor występuje w przewodzie pokarmowym, pęcherzu moczowym, sercu i nadnerczu, jak również w ośrodkowym układzie nerwowym^[4]. W obrębie ośrodkowego układu nerwowego receptor jest obecny w skorupie, jądrze ogoniastym, jądrze półleżącym, gałce bladej i istocie czarnej, a w mniejszym stopniu w korze nowej, jądrach szwu, jądrach mostu i pewnych obszarach wzgórza; nie znaleziono go natomiast w móżdżku^[5].

Izoformy

Internalizacja wykazuje specyficzność co do izoformy^[6].

Ligandy

Kilka leków wykazujących działanie selektywnych agonistów receptora 5-HT₄ niedawno wprowadzono do użycia (czyli nie tylko w badaniach naukowych, ale też w medycynie klinicznej). Niektóre leki wykazujące działanie agonistów 5-HT₄ wykazują także działanie antagonistyczne względem receptora 5-HT₃. Zaliczają się tu mozapryd, metoklopramid, renzapryd i zakopryd. Poza tym te związki nie mogą zostać uznane za wysoce selektywne^[7].

SB-207145 znakowany izotopem węgla ¹¹C używany jest jako radioligand dla 5-HT₄ w pozytonowej tomografii emisyjnej świni^[8] i człowieka^[9].

Agonisty

• BIMU-8
• cyzapryd
• CJ-033466 – agonista częściowy
• ML-10302^[10]
• mozapryd
• prukalopryd
• renzapryd
• RS-67506
• RS-67333 – agonista częściowy
• SL-650155 – agonista częściowy
• tegaserod
• zakopryd

Antagonisty

• piboserod
• GR-113808, czyli ester [1-[2-[(metylosulfonylo)amino]etylo]-4-piperydynylo]metylowy kwasu 1-metylo-1H-indolo-3-karboksylowego^[11]
• GR-125487
• RS-39604, czyli 1-[4-Amino-5-chloro-2-(3,5-dimetoksyfenylo)metyloksy]-3-[1-[2-metylsulfonyloamino]piperydyn-4-ylo]propan-1-on
• SB-203186
• SB-204070
• 4-amino-3-metoksybenzoesan, czyli [(metoksy-¹¹C)-1-butylopiperydyn-4-ylo]metylu^[12]
• chamomile (ekstrakt etanolowy)^[13]

Przypisy

1. Claeysen S, Faye P, Sebben M, Lemaire S, Bockaert J, Dumuis A, Taviaux S. Assignment of 5-hydroxytryptamine receptor (HTR4) to human chromosome 5 bands q31→q33 by in situ hybridization. „Cytogenet Cell Genet”. 78 (2), s. 133–4, 12-1997. DOI: 10.1159/000134646. PMID: 9371406. (ang.). 
2. Blondel O, Vandecasteele G, Gastineau M, Leclerc S, Dahmoune Y, Langlois M, Fischmeister R. Molecular and functional characterization of a 5-HT4 receptor cloned from human atrium. „FEBS Lett”. 412 (3), s. 465–74, September 1997. DOI: 10.1016/S0014-5793(97)00820-X. PMID: 9276448. (ang.). 
3. Entrez Gene: HTR4 5-hydroxytryptamine (serotonin) receptor 4. [dostęp 2016-02-18]. (ang.).
4. S. S. Hegde. Peripheral 5-HT4 receptors. „FASEB J.”. 10 (12), s. 1398–1407, 1 października 1996. PMID: 8903510. (ang.). 
5. Katarina Varnäs, Victor W. Pike, Håkan Hall. Distribution of 5-HT₄ receptors in the postmortem human brain—an autoradiographic study using [¹²⁵]SB 207710. „European Neuropsychopharmacology”. 13 (4), s. 228–234, 2003. DOI: 10.1016/S0924-977X(03)00009-9. (ang.). 
6. Mnie-Filali O, Amraei MG, Benmbarek S, et al.. Serotonin 4 receptor (5-HT4R) internalization is isoform-specific: effects of 5-HT and RS67333 on isoforms A and B. „Cell. Signal.”. 22 (3), s. 501–9, March 2010. DOI: 10.1016/j.cellsig.2009.11.004. PMID: 19922792. (ang.). 
7. Pellissier LP, Sallander J, Campillo M, Gaven F, Queffeulou E, Pillot M, Dumuis A, Claeysen S, Bockaert J, Pardo L. Conformational toggle switches implicated in basal constitutive and agonist-induced activated states of 5-hydroxytryptamine-4 receptors. „Molecular Pharmacology”. 75 (4), s. 982–90, April 2009. DOI: 10.1124/mol.108.053686. PMID: 19168624. (ang.). 
8. B. R. Kornum, N. M. Lind, N. Gillings, Lisbeth Marner, F. Andersen, Gitte Moos Knudsen. Evaluation of the novel 5-HT(4) receptor PET ligand [(11)C]SB207145 in the Gottingen minipig. „Journal of Cerebral Blood Flow and Metabolism”. 29 (1), s. 186–96, 09-2008. DOI: 10.1038/jcbfm.2008.110. PMID: 18797470. (ang.). 
9. Lisbeth Marner, Nic Gillings, Roger Gunn, Robert Comley, William Baaré, Steen Hasselbalch and Gitte Knudsen. Quantification of 11C-SB207145-PET for 5-HT4 receptors in the human brain: Preliminary results. „Journal of Nuclear Medicine”. 48 (Supplement 2), s. 159P, 1 maja 2008. (ang.). 
10. Godínez-Chaparro B, Barragán-Iglesias P, Castañeda-Corral G, Rocha-González HI, Granados-Soto V. Role of peripheral 5-HT(4), 5-HT(6), and 5-HT(7) receptors in development and maintenance of secondary mechanical allodynia and hyperalgesia. „Pain”. 152 (3), s. 687–97, March 2011. DOI: 10.1016/j.pain.2010.12.020. PMID: 21239110. (ang.). 
11. JD Gale, CJ Grossman, JW Whitehead, AW Oxford i inni. GR113808: a novel, selective antagonist with high affinity at the 5-HT4 receptor. „British Journal of Pharmacology”. 111 (1), s. 332–8, 1994. PMID: 8012715. (ang.). 
12. Xu R, Hong J, Morse CL, Pike VW. Synthesis, structure-affinity relationships, and radiolabeling of selective high-affinity 5-HT4 receptor ligands as prospective imaging probes for positron emission tomography. „J. Med. Chem.”. 53 (19), s. 7035–47, October 2010. DOI: 10.1021/jm100668r. PMID: 20812727. (ang.). 
13. Simmen U, Kelber O, Okpanyi SN, Jaeggi R, Bueter B, Weiser D. "Binding of STW 5 (Iberogast) and its components to intestinal 5-HT, muscarinic M3, and opioid receptors."