Reichardia tingitana

Reichardia tingitana
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Rodzaj

Reichardia

Gatunek

Reichardia tingitana

Nazwa systematyczna
Reichardia tingitana (L.) Roth
Bot. Abh. Beobacht.: 35 (1787)[3]
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiatostan
Niełupki

Reichardia tingitana – gatunek roślin z rodziny astrowatych (Asteraceae). Występuje naturalnie w basenie Morza Śródziemnego, w Azji Zachodniej, w Afganistanie oraz Pakistanie. Został także zawleczony do Australii[4].

Nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Nazwa rodzaju, Reichardia, została nadana na cześć niemieckiego fizyka i botanika, Johanna Jacoba Reicharda, żyjącego w latach 1743–1782. Nazwa gatunkowa, tingitana, nawiązuje do miasta Tanger (łac. Tingis) w północnym Maroku[5].

Synonimy: Picridium arabicum Hochst. & Steud. ex DC., Picridium discolor Pomel, Picridium orientale (L.) DC., Picridium orientale (L.) Desf., Picridium saharae Pomel, Picridium tingitanum (L.) Desf., Picridium tingitanum (L.) DC., Picridium vulgare subsp. maritimum (Ball) Batt., Picridium vulgare var. serioides Maire, Reichardia arabica (DC.) Fiori, Reichardia orientalis (L.) Hochr., Reichardia runcinata Moench, Reichardia tingitana (L.) Pau (nom. Illeg.), Reichardia tingitana var. arabica (Hochst.) Asch. & Schweinf., Reichardia tingitana subsp. discolor (Pomel) Maire, Reichardia tingitana var. mauritii Sennen, Reichardia tingitana subsp. orientalis (L.) Maire, Reichardia tingitana var. pinnatifida (Lag.) Pau & Font Quer, Scorzonera orientalis L., Scorzonera tingitana L.,Sonchus tingitanus (L.) Lam.[6].

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek rodzimy dla Hiszpanii[7]. Rozprzestrzenił się naturalnie w basenie Morza Śródziemnego oraz w Azji Zachodniej. Występuje na hiszpańskich Balearach[8] oraz Wyspach Kanaryjskich[9], włoskiej Sycylii[10], w Grecji[11] (także na Krecie[12] i Wyspach Egejskich[13]), Turcji[11], na Cyprze[11], w Syrii[11], Libanie[11], Izraelu[14], Jordanii[14], Arabii Saudyjskiej[15], Egipcie (także na półwyspie Synaj)[11], Libii[16], Tunezji[16], Algierii[16], Maroku[16], Iraku[17], Iranie[17], Afganistanie[17], Pakistanie[17] oraz Indiach (w stanie Pendżab)[18]. Został także zawleczony na kontynentalną część Włoch[10] oraz do Australii (stany Australia Zachodnia, Australia Południowa, Wiktoria i Nowa Południowa Walia)[19].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Roślina jednoroczna o wysokości 4–35 cm. Posiada nagie pędy. Liście mają ząbkowane brzegi. Kwiaty żółte od marca do maja. Owocami są niełupki o długości 1,5–2,5 mm[5].

Ekologia i biologia

[edytuj | edytuj kod]

Roślina efemeryczna. Naturalnym habitatem są krzewiaste stepy i pustynie[5].

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]

Roślina ta nigdzie nie jest w Biblii wymieniona z nazwy, ale M. Zohary, znawca roślin biblijnych uważa, że wchodziła w skład gorzkich ziół, jakie Żydzi spożywali na pustyni podczas Paschy. Cytowana jest w kilku miejscach Biblii jako „gorzkie zioła”[20]: (Wj 12,8, Lb 9,11, Lm 3,15[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-10-19] (ang.).
  3. ↑ Reichardia tingitana (L.) Roth. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-03-05].
  4. ↑ Reichardia tingitana. Cichorieae Portal. [dostęp 2014-01-15]. (ang.).
  5. ↑ a b c d Reichardia tingitana, Reichardia orientalis, Poppy-Leaved Reichardia, False sowthistle, Bitter herbs. Flowers in Israel. [dostęp 2014-01-15]. (ang.).
  6. ↑ Reichardia tingitana (L.) Roth. The Plant List. [dostęp 2014-01-15]. (ang.).
  7. ↑ M. Willkomm, J. Lange: Prodromus florae hispanicae 2. 1865-1870.
  8. ↑ J. Duvigneaud: Catalogue provisoire de la flore des Baléares [ed. 2] in Soc. Échange Pl. Vasc. Eur. Occid. Médit. 17, suppl.. 1979.
  9. ↑ A. Hansen, P. Sunding: Flora of Macaronesia. Checklist of vascular plants. 4th revised edition in Sommerfeltia 17. 1994.
  10. ↑ a b A. Fiori: Nuova flora analitica d’Italia 2. 1925-1929.
  11. ↑ a b c d e f E. Boissier: Flora Orientalis 3. 1875.
  12. ↑ T. G. Tutin i inni: Flora Europaea. 1964-1993.
  13. ↑ P. H. Davis: Flora of Turkey and the East Aegean Islands 5. 1975.
  14. ↑ a b M. Zohary, N. Feinbrun-Dothan: Flora Palaestina 3. 1978.
  15. ↑ J.P. Mandaville: Flora of Eastern Saudi Aarabia. 1990.
  16. ↑ a b c d P. Ozenda: Flore du Sahara. 1977.
  17. ↑ a b c d K. H. Rechinger: Reichardia in Fl. Iran. 1977.
  18. ↑ M. J. Gallego, S. Talavera, S. Silvestre S.: Revision del genero Reichardia Roth (Compositae) in Lagascalia 9(2). 1980.
  19. ↑ J.P. Jesso, H. R. Toelken: Flora of South Australia, ed. 4. 1986.
  20. ↑ Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.