Rewal

Ten artykuł dotyczy wsi w Polsce. Zobacz też: Tallinn – miasto które w swej historii również nosiło tę nazwę.

Rewal

wieś
Rewal – główna ulica
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	gryficki
Gmina	Rewal
Liczba ludności (2018)	984
Strefa numeracyjna	1041
Kod pocztowy	72-344[2]
Tablice rejestracyjne	ZGY
SIMC	0782876
Położenie na mapie gminy Rewal Rewal
Położenie na mapie Polski Rewal
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Rewal
Położenie na mapie powiatu gryfickiego Rewal
54°04′52″N 15°00′53″E/54,081111 15,014722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Rewal (do 1945 niem. Rewahl; od 1945 początkowo Pamiątkowice^[3]) – wieś, miejscowość wypoczynkowa z kąpieliskiem morskim i przystanią morską w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, w powiecie gryfickim, siedziba gminy Rewal. Położona nad Morzem Bałtyckim, na Pobrzeżu Szczecińskim.

Według danych z lutego 2018 r. wieś miała 1041 mieszkańców^[4].

Położenie

Wieś leży w zachodniej części wybrzeża woj. zachodniopomorskiego, w północno-zachodniej części powiatu gryfickiego. Rewal położony jest w środkowej części Wybrzeża Trzebiatowskiego, na utworach morenowych w kilku miejscach odsłoniętych przez formy akumulacji eolicznej. Na terenie wsi na wysokości erozyjnego obniżenia nadmorskiego klifu powstała wydma nadmorska^[5].

W latach 1946–1998 miejscowość położona była w województwie szczecińskim.

Historia

Pierwsza wzmianka o Rewalu pochodzi z 1434 roku^[6]. W 1466 właścicielami wsi stał się ród Flemmingów^[6]. Rewal widnieje na Wielkiej Mapie Księstwa Pomorskiego Lubinusa z 1618 jako Raval. Niemiecka nazwa miejscowości Revahl została odnotowana w 1628 roku^[7]. Pierwsi letnicy zaczęli przyjeżdżać do Rewala w latach 30. XIX w^[6], kurort reklamował się stosowaniem ciepłych kąpieli morskich^[8]. Od 1 lipca 1896 roku przez Rewal prowadzi pierwsza, zachodnia linia Gryfickiej Kolei Wąskotorowej łącząca wówczas Gryfice z Niechorzem. 1 maja 1913 roku Rewal uzyskał kolejowe połączenie z Trzebiatowem.

W latach międzywojennych Rewal stał się dość popularnym kąpieliskiem morskim. Powstał tu szereg pensjonatów i prywatnych willi. Po II wojnie światowej, głównie w oparciu o nie, rozwinęło się tu wczasowisko, łatwo dostępne dzięki kolei wąskotorowej i komunikacji autobusowej PKS. Pod koniec lat 60. działały tu 4 ośrodki wypoczynkowe Funduszu Wczasów Pracowniczych („Gwiazda”, „Idylla”, „Maryla”. „Radość”), dysponujące ok. 750 miejscami noclegowymi w 27 budynkach. Goście mieli do dyspozycji m.in. świetlice z telewizorami, biblioteki, klubo-kawiarnię FWP z dancingiem, korty tenisowe^[9].

Zabudowa miejscowości

Taras widokowy na wydmie nadmorskiej

W Rewalu zauważalna jest silna antropopresja na pasie wydm nadmorskich. Zabudowa miejscowości zlokalizowana jest na najwyższej części nadmorskiego klifu^[5].

Osada zabudowana jest niskimi budowlami. Rewal nadal posiada swoją małą bazę rybacką. W 2009, nad brzegiem morza (przy ul. Sikorskiego) wybudowano nowe zejście na plaże z platformą widokową usytuowaną na wysokości 12,5 m n.p.m.^[10] Zabudowa wsi m.in. z początku XX wieku.

W rejestrze zabytków znajduje się dworzec kolei wąskotorowej z przełomu XIX/XX wieku Nadmorskiej Kolei Wąskotorowej, która przebiega przez południową część miejscowości^[11].

W Rewalu znajduje się urząd pocztowy, komisariat Policji oraz placówka Straży Granicznej, która obsługuje między innymi morskie przejścia graniczne w Dziwnowie^[12].

Transport

Dworzec kolejki wąskotorowej

Przez Rewal przebiega droga wojewódzka nr 102.

W Rewalu znajduje się dworzec linii Nadmorskiej Kolei Wąskotorowej: Gryfice – Pogorzelica.

Przystań morska

Kutry na plaży

W Rewalu ustanowiono przystań morską dla tutejszych rybaków^[13]. Dostęp do przystani zapewnia jedna dalba wyciągowa^[14].

W granicach przystani morskiej znajduje się akwatorium o powierzchni 0,0128 km², które stanowi obszar wód Morza Bałtyckiego o średniej szerokości 100 m, licząc od linii brzegu, położonym naprzeciw części lądowej przystani^[15].

Społeczność

Siedziba Urzędu Gminy Rewal

Samorząd gminy Rewal utworzył jednostkę pomocniczą „Sołectwo Rewal”, obejmujące jedynie miejscowość Rewal. Mieszkańcy wsi wybierają sołtysa oraz radę sołecką, która składa się z 8 osób^[16].

Miejscowość jest siedzibą gminy Rewal.

Kościół

Obecny kościół pw. Najświętszego Zbawiciela wybudowany został w latach 1976–1978^[17] na miejscu dawnej kaplicy, która pierwotnie była zwykłą szopą rybacką. Obrys kościoła zaprojektowanego przez Zbigniewa Abrahamowicza nawiązuje do kształtu ludzkiego serca. Kościół posiada dużą, amfiteatralną emporę, dzięki czemu może pomieścić do 1500 osób^[17]. W prezbiterium znajduje się część środkowa gotyckiego tryptyku ze średniowiecznego kościoła w Trzęsaczu. Pozostałe elementy wyposażenia są współczesne.

Turystyka

Kąpielisko i plaża

Rzeźba Szkielety Wielorybów autorstwa Wiktora Szostało

W Rewalu nad morzem wyznaczono letnie kąpielisko obejmujące 300 m linii brzegowej^[18].

Przez Rewal przebiega szlak turystyczny:

• Szlak Nadmorski im. Czesława Piskorskiego (Europejski Szlak Dalekobieżny E-9)

• Taras widokowy w Rewalu przy ul. Parkowej na wysokim klifowym brzegu. Jest miejscem nadającym się doskonale do obserwacji zarówno wschodów i zachodów słońca, jak również sztormów na Morzu Bałtyckim.

• Park Wieloryba znajduje się przy ul. Kamieńskiej i jest jedną z największych atrakcji miasta. Znajdują się tutaj repliki wielu gatunków zwierząt, żyjących w różnych wodach całego świata.

Przyroda

W Rewalu znajdują się 2 pomniki przyrody uznane w 2003 roku. Pierwszy to jesion wyniosły o wysokości 24 m, który rośnie w rozwidleniu ulic Westerplatte i Saperskiej naprzeciwko hotelu „Residens”. Drugim pomnikiem jest ostrokrzew kolczasty o wysokości 5,5 m, przy ul. Westerplatte 5 w linii granicznej pomiędzy posesją a chodnikiem^[19].

Sport i rekreacja

Hala sportowa

Od 1985 r. w Rewalu odbywa się międzynarodowy festiwal szachowy Konik Morski Rewala.

W Rewalu znajduje się kompleks sportowo-rekreacyjny posiadający halę sportową, gdzie mogą odbywać się treningi i mecze piłki siatkowej, piłki ręcznej, piłki halowej, koszykówki oraz badmintona. Hala widowiskowo-sportowa o wysokości 17 m z nawierzchnią parkietową o wymiarach 26 × 45 oraz trybunami z 400 miejscami siedzącymi. Ponadto w Rewalu mieści się oświetlone boisko do piłki nożnej o wymiarach 50 × 90 m z trawą syntetyczną. Wokół boiska znajduje się bieżnia o długości 350 m o nawierzchni tartanowej z 4 torami. Obok 2 skocznie do skoku w dal, plac do pchnięcia kulą, rozbieg do skoku wzwyż, 3 korty tenisowe, skatepark^[20].

W miejscowości siedzibę ma Ludowy Klub Sportowy „Wybrzeże Rewalskie” Rewal, który powstał 27 maja 1973 roku i ma barwy klubowe niebiesko-białe. Zespół rozgrywa mecze w Niechorzu na Stadionie Leśnym o pojemności 1500 miejsc siedzących. Boisko ma wymiary 100 × 75 m oraz oświetlenie 1001 luksów. W sezonie 2021/2022 klub gra w Klasie Okręgowej grupie zachodniopomorskiej I^[21]. 14 listopada 2021 drużyna piłkarska tego klubu odniosła najwyższe notowane zwycięstwo w historii piłki nożnej w Polsce (53:0 w meczu z Pomorzaninem Nowogard)^[22].

Miasta partnerskie

• Wildau (Niemcy)^{[potrzebny przypis]}
• Putbus (Niemcy)^{[potrzebny przypis]}
• Karpacz (Polska)^{[potrzebny przypis]}
• Eutin (Niemcy)

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 115416
2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1092 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
3. Piskorski Czesław, Szczecin i Dolne Przyodrze. Przewodnik wyd. Czytelnik, listopad 1948, s. 114.
4. Gmina Rewal | www.rewal.pl [online] [dostęp 2023-07-28]  (pol.).
5. Tomasz Arkadiusz Łabuz: Zagospodarowanie wydm nadmorskich w miejscowościach wybrzeża Zatoki Pomorskiej. W: Ryszard K. Borówka, Stanisław Musielak: Środowisko przyrodnicze wybrzeży zatoki Pomorskiej i Zalewu Szczecińskiego. Szczecin: Wyd. Oficyna In Plus, 2005, s. 149–158. ISBN 83-89402-30-0.
6. Robert Śmigielski: Trzęsacz, Wydawnictwo Le Petit Café, Kołobrzeg 2004 ISBN 83-900271-5-1.
7. Maria Malec: Słownik etymologiczny nazw geograficznych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 209. ISBN 83-01-13857-2.
8. CzesławC. Piskorski CzesławC., Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa, 1980, s. 231, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482 .
9. Krystyna Chylińska (oprac.): Informator FWP. Warszawa: Wydawnictwo Związkowe CRZZ, 1968, s. 181-182.
10. platforma widokowa Rewal. [dostęp 2011-08-04].
11. KOBiDZ, zachodniopomorski rejestr zabytków, nr rej. A-1286 z 11 maja 1995.
12. Placówka SG w Rewalu. Zespół prasowy MOSG. [dostęp 2011-03-30].
13. Zarządzenie Nr 3/92 Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie z dnia 27 maja 1992 r. ws. ustalenia granicy morskiej przystani rybackiej w Rewalu (Dz. Urz. Woj. Szczecińskiego z 1992 r. Nr 7, poz. 88).
14. (§ 15.) Zarządzenie Nr 3 Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie z dnia 7 października 2004 roku (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2004 r., Nr 81, poz. 1405).
15. (§ 16.) Zarządzenie Nr 2 Dyrektora Urzędu Morskiego w Szczecinie z dnia 3 czerwca 2002 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2002 r. Nr 38, poz. 798).
16. Uchwała Nr XIV/116/03 Rady Gminy Rewal z dnia 29 października 2003 r. (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2003 r., Nr 111, poz. 1871, s. 13497).
17. Ks. inf. Roman Kostynowicz: Kościoły archidiecezji szczecińsko-kamieńskiej, tom II, Szczecińskie Wydawnictwo Archidiecezjalne „Ottonianum”, Szczecin 2000 ISBN 83-7041-202-5.
18. Uchwała Nr XXXVIII/299/13 Rady Gminy Rewal z dnia 24 maja 2013 r. ws. wykazu kąpielisk (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2013 r. poz. 2512).
19. Uchwała Nr IX/92/03 Rady Gminy Rewal z dnia 28 maja 2003 r. ws. uznania za pomniki przyrody (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego z 2003 r. Nr 55, poz. 974).
20. Kompleks Sportowy w Rewalu. Urząd Gminy Rewal. [dostęp 2013-07-02].
21. Skarb - Wybrzeże Rewalskie Rewal [online], www.90minut.pl [dostęp 2022-05-26] .
22. Nieprawdopodobny wynik w meczu klasy okręgowej! Padł rekord Polski!

Linki zewnętrzne

• Strona internetowa Rewala
• Rewal - Rewahl, Śliwin Bałtyckina portalu polska-org.pl
• https://rewal.pl/gmina-rewal/

Kontrola autorytatywna (wieś w Polsce):

• VIAF: 238763478