Rhona Martin

Rhona Howie

Data i miejsce urodzenia	12 października 1966 Irvine
Obywatelstwo	Szkocja
Wzrost	167[1] cm
Informacje klubowe
Klub	Greenacres Curling Club
Dorobek medalowy
Igrzyska olimpijskie Złoto Salt Lake City 2002 Mistrzostwa Europy Srebro Flims 1998
Odznaczenia

Rhona Howie znana jako Rhona Martin (ur. 12 października 1966 w Irvine^[2]) – szkocka curlerka, kapitan reprezentacji Wielkiej Brytanii, która na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2002 zdobyła złote medale, wicemistrzyni Europy z 1998.

Kariera

Martin zaczęła grać w curling w wieku 16 lat (1982) dzięki swojemu bratu^[2]. Pierwszy występ Rhony na arenie międzynarodowej miał miejsce w 1988. Jako trzecia w drużynie Carolyn Hutchinson wygrała krajowe mistrzostwa juniorów i wystąpiła na Mistrzostwach Świata Juniorów 1988. Szkotki doszły wówczas do małego finału, gdzie przegrały 2:5 z Dunkami (Lene Bidstrup).

Jako skip wystąpiła na Mistrzostwach Europy 1996. Szkotki z pięcioma wygranymi wyszły z grupy round robin, w ćwierćfinale pokonały Francuzki 6:4. Jednak w półfinale nie udało im się zwyciężyć Szwedek (Elisabet Gustafson), zespół Martin przegrał również 4:6 mecz o brązowy medal przeciwko Niemkom (Andrea Schöpp).

Dwa lata później na ME Szkotki także awansowały do fazy play-off, w półfinale pokonały Szwajcarki (Nadja Heuer) 9:1, ostatecznie wywalczyły srebrne medale – w finale uległy 4:12 Niemkom (Andrea Schöpp). W 1999 ekipa Martin ponownie zajęła 4. miejsce, tym razem w małym finale wygrały 9:5 Szwajcarki (Luzia Ebnöther).

W 2000 Rhona Martin pokonała w finale rozgrywek krajowych Kirsty Hay i zapewniła sobie pierwszy i jak dotychczas jedyny występ na mistrzostwach świata. Reprezentantki Szkocji uczestniczyły w fazie zasadniczej jednak przegrały zarówno półfinał 6:10 z Kanadą (Kelley Law) i mały finał 5:10 przeciwko Norweżkom (Dordi Nordby). Rywalki przyznały jej Frances Brodie Award, nagrodę dla osoby najlepiej prezentującej „ducha curlingu”^[3].

Podczas kolejnych mistrzostw Europy w 2001 Martin wygrała jedynie dwa mecze i uplasowała się na 6. miejscu. Wcześniej nie zakwalifikowała się do MŚ 2001 i przeszła operację kolana^[4].

Igrzyska olimpijskie 2002

W 2002 roku Szkocję na mistrzostwach świata reprezentowała drużyna Julii Ewart. Brytyjski komitet olimpijski obiecał jej miejsce na igrzyskach olimpijskich jeśli dojdzie do finału. Jednak Szkotki zajęły dopiero czwarte miejsce i w tej sytuacji na igrzyska pojechała drużyna Martin, która miała najwięcej punktów w klasyfikacji^[5].

Podczas obozu treningowego w Calgary tuż przed igrzyskami Rhonę nękały dolegliwości żołądkowe, przez pięć dni przed rozpoczęciem zawodów nie była w stanie trenować. Trafiła do szpitala, a lekarze pozwolili jej na grę w dzień ceremonii otwarcia^[6]. Szkotki nie były zaliczane do faworytek rywalizacji, round robin ukończyły z bilansem 5-4, tak stosunkowo słaby wynik kwalifikował do rozegrania tie-breaker. W meczach dogrywkowych Brytyjki okazały się lepsze od Szwedek (Elisabet Gustafson) i Niemek (Natalie Nessler).

W meczu półfinałowym Martin zmierzyła się z faworyzowanymi Kanadyjkami (Kelley Law), w wyrównanym spotkaniu Szkotki zrewanżowały się za mecz w fazie grupowej i półfinał MŚ 2000 wygrywając 6:5. Reprezentacja pod przewodnictwem Martin wynikiem 4:3 triumfowała w finale nad Szwajcarkami (Ebnöther). W 10 endzie przy stanie 3:3 to Martin miała przywilej ostatniego zagrania, najbliżej guzika ustawiony był czerwony kamień przeciwniczek, a przed domem strażnik. W kończącym zagraniu Brytyjka ominęła kamień przed domem i drawem lekko odsunęła najlepiej ustawiony kamień pozostawiając swój^[7], zdobywając pierwszy złoty medal zimowych igrzysk olimpijskich dla Wielkiej Brytanii od 1984. Finał pomimo różnicy czasów w Wielkiej Brytanii na kanale BBC oglądało 5,7 miliona osób^[8]. Jako że Martin przed igrzyskami nie pracowała w zawodzie, a zajmowała się domem, stała się najsłynniejszą gospodynią domową Wielkiej Brytanii. Media nazwały ostatni kamień dający mistrzowski tytuł kamieniem przeznaczenia („stone of destiny”), który znalazł swoje miejsce w edynburskim muzeum^[9].

Kilka miesięcy później Martin za dokonania w curlingu została uhonorowana Orderem Imperium Brytyjskiego w stopniu Kawalera (MBE)^[10]. Otrzymała też tytuł Szkotki roku („Scotswoman of the Year”)^[2].

Po 2002

Tydzień po zakończeniu igrzysk odbyły się mistrzostwa Szkocji, które wyłoniły reprezentację na MŚ 2002. Wynikiem 3-2 w meczach zespół Jackie Lockhart pokonał Martin.

Rhona Martin pojawiła się na arenie międzynarodowej w 2005 podczas grudniowych mistrzostw Europy. Martin była skipem drużyny, w której znalazły się wcześniejsze krajowe rywalki – Jackie Lockhart i Kelly Wood. Szkotki zajęły 5. miejsce, przegrywając 7:8 w drugim meczu dogrywkowym z Dunkami (Dorthe Holm). Drużyna All-Star powstała głównie, by reprezentować Wielką Brytanię na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 2006, oficjalne nominacje przyznano zawodniczkom 22 grudnia^[11].

Podczas ceremonii otwarcia Martin była chorążym reprezentacji^[12]. Brytyjkom nie udało się obronić tytułu mistrzowskiego. Round robin zakończone z bilansem 5-4 tym razem nie dawało możliwości wystąpienia w tie-breaker. Drużyna Martin uplasowała się na 5. miejscu wygrywając wcześniej m.in. z późniejszymi wicemistrzyniami Szwajcarkami (Mirjam Ott).

Rhona Martin po raz ostatni wystąpiła na Mistrzostwach Europy 2006. Wówczas już ze swoją własną drużyną przebrnęła przez dwa mecze dogrywkowe i w fazie zasadniczej 3:8 przegrała niższy mecz Page play-off przeciwko Szwajcarii (Ott).

Po zakończeniu kariery

Martin w 2008 była trenerem zespołu Gail Munro^[13] oraz w 2009 Anny Sloan^[14]. W 2010 komentowała z Vancouver turniej olimpijski dla BBC^[15].

Drużyna

	Czwarta	Trzecia	Druga	Otwierająca
ME 2006	Rhona Martin	Deborah Knox	Claire Milne	Lynn Cameron
2006/2007		Lynn Cameron	Deborah Knox	Claire Milne
2005/2006		Jackie Lockhart	Kelly Wood	Lynn Cameron
2004/2005		Deborah Knox	Alison Kinghorn	Janice Rankin
2001/2002		Deborah Knox	Fiona MacDonald
1999/2000		Margaret Morton		Janice Watt
ME 1998		Gail McMillan	Mairi Herd
ME 1996			Linda McAulay	Fiona Bayne
MŚJ 1988	Carolyn Hutchinson	Rhona Martin	Joan Robertson	Tara Brown

Życie prywatne

Rhona Martin jest matką dwójki dzieci Jennifer (ur. 1992) i Andrew (ur. 1995). Studiowała hotelarstwo w Glasgow College of Technology. Do ZIO 2002 była gospodynią domową. Po sukcesie z Salt Lake City pracowała jako trener curlingu oraz na niepełny etat w Western Institute of Sport^[16]. W 2005 upadła firma komputerowa męża Rhony, by spłacić długi musiała sprzedać dom. Tego kryzysu nie przetrwało 15-letnie małżeństwo Martin, które zakończyło się separacją^[17]. Po separacji powróciła do panieńskiego nazwiska^[18].

Kradzież medalu

W 2014 złoty medal zdobyty przez Rhonę Howie został skradziony, wraz z innymi przedmiotami o łącznej wartości 34 tysięcy funtów, z muzeum w Dumfries^[19][20]. Kradzieży dokonało trzech mężczyzn. Dwóch z nich zostało skazanych na więzienie w 2017 roku (kary 3 lat i 10 miesięcy oraz 3 lat i 7 miesięcy)^[21]. W 2018 roku jeden z nich został wypuszczony na wolność^[21]. Trzeci ze złodziei został skazany na 43 miesiące więzienia w 2019 roku^[22].

Samego medalu nigdy nie odnaleziono. Policja uważa, że został przetopiony^[23].

Przypisy

1. Profil na sports-reference.com. [dostęp 2010-07-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-30)].
2. An email conversation with Rhona Martin: 'A skip has to keep their [online], The Independent, 27 lutego 2006 [dostęp 2021-08-14]  (ang.).
3. Frances Brodie Award [online], World Curling Federation [dostęp 2021-08-13]  (ang.).
4. Martin’s golden place in history [online], 21 lutego 2002 [dostęp 2021-08-15]  (ang.).
5. Scotland’s curling crisis [online], 9 kwietnia 2001 [dostęp 2021-08-13]  (ang.).
6. Rhona Martin tips GB for glory [online], 15 lutego 2010 [dostęp 2021-08-13]  (ang.).
7. Stone of the Week [online], BBC Sport, 22 lutego 2002 [dostęp 2021-08-13]  (ang.).
8. GB curlers bask in golden glow [online], BBC Sport, 22 lutego 2002 [dostęp 2021-08-13]  (ang.).
9. Team GB: Ones to watch [online], BBC Sport, 8 lutego 2006 [dostęp 2021-08-13]  (ang.).
10. Staff, Order of the British Empire, Civil [online], The Guardian, 14 czerwca 2002 [dostęp 2021-08-13]  (ang.).
11. BOA announce GB curling team to compete at 2006 Olympc Winter Games in Turin.
12. Martin honoured to carry the flag for Britain.
13. Gail Munro Interview [online], www.gallowaygazette.co.uk [dostęp 2021-08-14]  (ang.).
14. British OlympicB.O. Association British OlympicB.O., Flagbearer Sloan Leads Team GB at the 2009 EYOWF [online], SportFocus, 14 lutego 2009 [dostęp 2021-08-13] .
15. RhonaR. Martin RhonaR., The Winter Olympics changed my life [online], The Guardian, 12 lutego 2010 [dostęp 2021-08-13]  (ang.).
16. Troubled Martin focused on Games.
17. Rocky life for ‘Stone of Destiny’ thrower.
18. Olympian Rhona Howie ‘gutted’ by Dumfries gold medal theft, „BBC News”, 13 września 2017 [dostęp 2021-08-12]  (ang.).
19. Devastated Howie urges for return of stolen Olympic gold [online], www.teamgb.com [dostęp 2021-08-11]  (ang.).
20. Rhona Martin’s Olympic gold medal stolen from Dumfries museum, „BBC News”, 1 maja 2014 [dostęp 2021-08-11]  (ang.).
21. Man jailed for nicking Olympic gold medal has conviction quashed [online], The Scottish Sun, 28 czerwca 2018 [dostęp 2021-08-11]  (ang.).
22. Man jailed over Rhona Martin Olympic medal theft, „BBC News”, 1 października 2019 [dostęp 2021-08-11]  (ang.).
23. Scots Olympic champion thinks her stolen gold medal was melted down for money [online], The Scottish Sun, 25 października 2019 [dostęp 2021-08-11]  (ang.).

Linki zewnętrzne

• Rhona Martin w bazie Światowej Federacji Curlingu (ang.)