Roman Kłosowski

Roman Kłosowski

Roman Kłosowski (2012)
Imię i nazwisko	Roman Jan Kłosowski
Data i miejsce urodzenia	14 lutego 1929 Biała Podlaska
Data i miejsce śmierci	11 czerwca 2018 Łódź
Zawód	aktor, reżyser
Współmałżonek	Krystyna Kłosowska (do 2013, jej śmierć)
Lata aktywności	1953–2016[1]
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Grób Kłosowskiego na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (2018)

Roman Jan Kłosowski (ur. 14 lutego 1929 w Białej Podlaskiej, zm. 11 czerwca 2018 w Łodzi) – polski aktor filmowy i teatralny, reżyser teatralny, pedagog; w latach 1976−1981 dyrektor Teatru Powszechnego w Łodzi.

W serialach Czterdziestolatek (1974–1977) i Czterdziestolatek. 20 lat później (1993) oraz w filmie fabularnym Motylem jestem, czyli romans 40-latka (1976) Roman Kłosowski zagrał rolę technika budowlanego Romana Maliniaka. W 2011 powrócił w tej roli w 368. odcinku serialu Świat według Kiepskich.

Życiorys

Urodził się 14 lutego 1929 w Białej Podlaskiej^[2], mieszkał w domu przy ul. Garncarskiej^[3]. Jako nastolatek zamieszkał w Warszawie.

Absolwent Wydziału Aktorskiego (1953) oraz Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie (1965). W teatrze zadebiutował 1 września 1953^[2]. Jego rolami dyplomowymi był Puk w Śnie nocy letniej Williama Szekspira w reżyserii Jana Kreczmara oraz Edek i Kolega w Pannie Maliczewskiej Gabrieli Zapolskiej w reżyserii Janiny Romanówny^[4]. Na deskach zawodowego teatru zadebiutował w Teatrze Polskim w Szczecinie, w spektaklu Szczęście Frania Włodzimierza Perzyńskiego (1953). Od 1955 był aktorem Teatru Dramatycznego w Warszawie, gdzie występował w spektaklach Konrada Swinarskiego, Lidii Zamkow, Bohdana Korzeniewskiego i Ludwika René^[4].

W latach 1976–1981 był dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru Powszechnego w Łodzi, a także wykładowcą Wydziału Aktorskiego Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi^[5][6]. Jego najbardziej znaną rolą na deskach Teatru Powszechnego była tytułowa rola w Szwejku wg Jaroslava Haška, w reżyserii Janusza Zaorskiego (1976)^[7].

Na ekranie zadebiutował również w 1953. Filmy Cień (1956) w reżyserii Jerzego Kawalerowicza^[8] oraz Pierwszy dzień wolności (1964) w reżyserii Aleksandra Forda^[9], w których wystąpił w rolach pierwszoplanowych, znalazły się w konkursach głównych 9. i 18. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes. Od 1981 pracował w Teatrze Syrena w Warszawie. Jego pożegnaniem z widzami była rola Krappa w Ostatniej taśmie Samuela Becketta na deskach Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim (2013)^[10]. Zakończył karierę ze względu na prawie całkowitą utratę wzroku^[11].

Żoną aktora była przez 58 lat Krystyna (zm. 7 czerwca 2013^[12][13]). Synowa, Barbara Szcześniak, również jest aktorką^[14]. Jego siostra, Iwona Sołubina, była dyrektorką telewizyjnego Teatru Sensacji^[15].

Roman Kłosowski zmarł 11 czerwca 2018 w domu pomocy społecznej^[16] w Łodzi^[17][18]. Został pochowany 18 czerwca 2018 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (Q kolumbarium 8-2-9)^[19].

Upamiętnienie

Pomnik Romana Kłosowskiego na placu Wolności w Białej Podlaskiej (2023)

30 sierpnia 2023 na rynku w Białej Podlaskiej, z inicjatywy Stowarzyszenia Koło Bialczan, stanął jego pomnik; oficjalne odsłonięcie odbyło się 29 września 2023^[3][20].

Kariera zawodowa

• Teatry Dramatyczne w Szczecinie (1953–1955, aktor)^[21]
• Teatr Domu Wojska Polskiego w Warszawie (1955–1957, aktor), przemianowany na Teatr Dramatyczny^[22]
• Teatr Dramatyczny w Warszawie (1957–1961, aktor)
• Teatr Ludowy w Warszawie (1961–1974, aktor), przemianowany na Teatr Nowy^[23]
• Teatr Nowy w Warszawie (1974–1976, aktor)
• Teatr Powszechny w Łodzi (1976–1981, dyrektor naczelny i artystyczny)
• Teatr Syrena w Warszawie (1981–1991, aktor)

Filmografia

• 1953: Trzy opowieści – jako junak SP (odc. 1)
• 1953: Celuloza – jako denuncjator
• 1956: Wraki – jako Wacek, pomocnik kucharza
• 1956: Człowiek na torze – jako palacz Marek Nowak
• 1956: Cień – jako Witold, członek organizacji podziemnej
• 1957: Pętla – jako Janek, monter sieci telefonicznej
• 1957: Kapelusz pana Anatola – jako Kajtuś, członek bandy
• 1957: Ewa chce spać – jako Lulek, kandydat na złodzieja
• 1957: Eroica – jako podporucznik Szpakowski (odc. 2)
• 1958: Ósmy dzień tygodnia – jako bandzior z ulicy, przy której mieszkają Waliccy
• 1958: Ostatni strzał – jako wczasowicz
• 1958: Baza ludzi umarłych – jako „Orsaczek”
• 1959: Tysiąc talarów – jako bandyta
• 1959: Zamach – jako „Mały”
• 1960: Zezowate szczęście – jako robiący interesy z Piszczykiem w restauracji
• 1960: Szczęściarz Antoni – jako strażnik pilnujący czołgu
• 1962: Klub kawalerów – jako pomocnik fryzjera
• 1962: Gangsterzy i filantropi – jako woźnica
• 1963: Zacne grzechy – jako kowal Józwa
• 1963: Rozwodów nie będzie – jako mężczyzna w USC
• 1964: Pierwszy dzień wolności – jako Karol
• 1964: Giuseppe w Warszawie – jako rikszarz
• 1965: Trzy kroki po ziemi – jako Bystry, towarzysz z ruchu oporu (odc. 2)
• 1965: Tomek i pies – jako nauczyciel (odc. 7)
• 1965: Święta wojna – jako Henio, kibic „Naprzodu”
• 1965: Perły i dukaty – jako „Mały”
• 1965: Dzień ostatni dzień pierwszy – jako żołnierz
• 1966: Niewiarygodne przygody Marka Piegusa – jako wędkarz Miecio, kolega ojca Marka
• 1967: Poradnik matrymonialny – jako mężczyzna z różą pijący wódkę z Bogumiłem
• 1969: Rzeczpospolita babska – jako kasiarz Maksymilian Konieczko
• 1970: Przystań – jako magazynier Jasio
• 1970: Hydrozagadka – jako książę maharadża Kaburu
• 1970: Dziura w ziemi – jako kierowca Miecio Stalończyk, członek grupy Orawca
• 1970: Czterej pancerni i pies – jako podchorąży Staśko (odc. 18 i 19)
• 1971: Trąd – jako taksówkarz Maks
• 1971: Motodrama – jako przewodniczący zrzeszenia
• 1974–1977: Czterdziestolatek – jako Roman Maliniak
• 1975: Mniejszy szuka Dużego – jako Kowalski, ojciec Mietka
• 1976: Zezem – jako Józio, właściciel nowego fiata (odc. 6)
• 1976: Motylem jestem, czyli romans 40-latka – jako Roman Maliniak
• 1976: Czy jest tu panna na wydaniu? – jako Adam Radzik, chrzestny Stasia
• 1979: Pełnia – jako towarzysz Roman
• 1980: Ja milujem, ty miluješ – jako Pista
• 1981: Wielka majówka – jako Władysław Konopas, właściciel miliona ukradzionego przez Ryśka
• 1984: Pan na Żuławach – jako nauczyciel Witold Grabowski, sekretarz gminny PZPR
• 1985: Urwisy z Doliny Młynów – jako pan Wronka
• 1986: Klementynka i Klemens – gęsi z Doliny Młynów – jako Obsada aktorska
• 1986: Big Bang – jako pan Kazimierz, pastuch
• 1987: Śmieciarz – jako Leopold Frasik
• 1987: Sonata marymoncka – jako Stefan Kibała
• 1987: Misja specjalna – jako pirotechnik Stasio pracujący w restauracji
• 1987: Koniec sezonu na lody – jako Karaś
• 1987: Cesarskie cięcie – jako Karol Dederko, recepcjonista w szpitalu
• 1988: Romeo i Julia z Saskiej Kępy – jako „Kiciarz”
• 1989: Powrót wabiszczura – jako recepcjonista
• 1989: Janka – jako Kapusto, członek trupy teatralnej „Bucarro”
• 1990: Kramarz – jako Edward Chruścik
• 1993: Dwa księżyce – jako Wojtalik, stróż w ogrodzie Malwiny
• 1993: Czterdziestolatek. 20 lat później – jako przewodniczący Roman Maliniak
• 1995: Horror w Wesołych Bagniskach – jako ksiądz proboszcz
• 1996: Dzień wielkiej ryby – jako teść „Prezesa”
• 1999: Policjanci – jako emeryt Edward Sikora (odc. 2)
• 1999: Badziewiakowie – jako doktor (odc. 8 i 14)
• 2000: Świat według Kiepskich – jako wujek Władek (odc. 29)
• 2001: Pokój na czarno jako – Włodarczyk, gospodarz domu
• 2001: Casus belli – jako Obsada aktorska
• 2002: Rób swoje, ryzyko jest twoje – jako naczelnik więzienia
• 2002: Lokatorzy – jako Marian, kolega pana Romana (odc. 74)
• 2002: Król przedmieścia – jako inżynier Leszek Maliniak, budowniczy metra (odc. 13)
• 2003: Na Wspólnej – jako inwestor
• 2004: Stacyjka – jako Wiesław Drożyna
• 2004: Daleko od noszy – jako działkowicz (odc. 36)
• 2004: Atrakcyjny pozna panią… – jako Stasio Tuchała
• 2005: Zakręcone – jako Leon Malina, ojciec Arka
• 2005: Pensjonat pod Różą – jako Edmund, pensjonariusz Domu Spokojnej Starości „Dolina Tęczy” (odc. 48 i 49)
• 2005–2006: Niania – jako wujek Henio (odc. 14 i 35)
• 2006–2007: Hela w opałach – jako Edmund Trojański, były teść Heli
• 2008: Ojciec Mateusz – jako Kalicki, pensjonariusz Domu Spokojnej Starości „Pogodny zmierzch” (odc. 7)
• 2008: Jeszcze nie wieczór – jako „Nostradamus”
• 2009: Na dobre i na złe – jako Roman Andrzejewski (odc. 392)
• 2011: Świat według Kiepskich – jako Maliniak (odc. 368)
• 2011: Kop głębiej – jako Jan Nowak, dziadek Oli

Nagrody

• 1966: Kalisz – VI Kaliskie Spotkania Teatralne – wyróżnienie za reżyserię Kamiennego świata
• 1975: Wrocław – XVI Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych – nagroda II stopnia za reżyserię przedstawienia Czarna róża Juliana Stryjkowskiego w Lubuskim Teatrze im. Leona Kruczkowskiego w Zielonej Górze
• 1976: Nagroda Prezesa Komitetu Radia i TV za kreacje w filmie TV
• 1978: Nagroda Komitetu ds. PRiTV za kreację aktorską w serialu Czterdziestolatek
• 1979: Nagroda Prezesa Rady Ministrów I stopnia w dziedzinie teatru z okazji 35-lecia PRL za kreacje aktorskie w teatrze, telewizji i filmie
• 1987: nagroda przewodniczącego Komitetu ds. PRiTV za kreacje aktorskie w filmach telewizyjnych, a zwłaszcza w filmie Big-Bang
• 1989: Nagroda miasta st. Warszawy
• 2001: Lubomierz – V Festiwal Filmów Komediowych i Niezależnych Barejada – Kryształowy Granat, nagroda aktorska
• 2009: Września – XVI Ogólnopolski Festiwal Sztuki Filmowej „Prowincjonalia” – Nagroda Honorowa za całokształt twórczości – „za pogodę ducha, której nie grozi żadna Hydrozagadka, za łatwość, z jaką widzowie kupują każdą jego rolę – wszak sprany z niego Kramarz, za wyjątkowość, bo każda Jego kreacja to prawdziwy Big Bang, który sprawia, że myślimy Ja kocham, ty kochasz, i za to, że choć nie jest już Czterdziestolatkiem, wciąż prezentuje Pełnię swoich talentów, czego Organizatorzy i widzowie sobie nadal życzą, bo to przecież Jeszcze nie wieczór”^[24]

Odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1978)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1970)
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1985)
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1967)
• Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2013)^[25]
• Złota Oznaka Honorowa Towarzystwa Polonia (1987)
• Odznaka Honorowa miasta Łodzi (1979)

Przypisy

1. Teleexpress 11.06.2018, 17:00 [online], teleexpress.tvp.pl, 11 czerwca 2018 [dostęp 2018-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-12] .
2. Roman Kłosowski w bazie filmpolski.pl
3. Usiądziesz koło Maliniaka. W tym mieście stanął pomnik aktora znanego z kultowego „Czterdziestolatka”. dziennikwschodni.pl, 2023-08-31. [dostęp 2023-09-01]. (pol.).
4. Roman Kłosowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2018-06-12] .
5. AnnaA. Gronczewska AnnaA., Roman Kłosowski: Moja czerstwa miłość do Łodzi..., „Dzienniklodzki.pl” [dostęp 2018-06-12]  (pol.).
6. Nie żyje Roman Kłosowski – odtwórca Maliniaka – Kultura – Radio Szczecin [online], radioszczecin.pl [dostęp 2018-06-12]  (pol.).
7. Teatr w Polsce – polski wortal teatralny [online], e-teatr.pl [dostęp 2018-06-12] .
8. CIEN – Festival de Cannes [online], Festival de Cannes [dostęp 2018-06-12]  (ang.).
9. PIERWSZY DZIEN WOLNOSCI – Festival de Cannes [online], Festival de Cannes [dostęp 2018-06-12]  (ang.).
10. Teatr w Polsce – polski wortal teatralny [online], e-teatr.pl [dostęp 2018-06-12] .
11. Tygodnik „To & Owo” nr 6, 7.02.2017, s. 12.
12. Śmierć Krystyny Kłosowskiej.
13. Przeszli przez życie ciągle trzymając się za ręce…. interia.pl, 2013-06-19. [dostęp 2017-06-23].
14. Tygodnik Życie na gorąco nr 25, 18 czerwca 2015, s. 16–17.
15. Krystyna Gucewicz: Dlaczego się kochają, czyli życie na różowo. Wydawnictwo Zetdezet, 1995, s. 149. ISBN 83-85056-40-8.
16. Roman Kłosowski: Widzowie pokochali go za rolę w "Czterdziestolatku". plejada.pl, 2024-06-11. [dostęp 2024-06-11]. (pol.).
17. Zmarł Roman Kłosowski. W poniedziałek 11 czerwca odszedł uwielbiany przez Polaków aktor. polskatimes.pl. [dostęp 2018-06-11].
18. JanJ. Bończa-Szabłowski JanJ., Roman Kłosowski nie żyje [online], Rzeczpospolita, 11 czerwca 2018 [dostęp 2018-06-11] .
19. Pogrzeb Romana Kłosowskiego. film.interia.pl. [dostęp 2018-06-18].
20. Odsłonięcie pomnika Romana Kłosowskiego - 29 września 2023 r.. KoloBialczan.com, 2023-10-05. [dostęp 2023-10-10]. (pol.).
21. Teatry Dramatyczne, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (teatry i zespoły teatralne) [dostęp 2018-06-13] .
22. Objazdowy Teatr Dramatyczny Domu Wojska Polskiego, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (teatry i zespoły teatralne) [dostęp 2018-06-13] .
23. Teatr Ludowy, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (teatry i zespoły teatralne) [dostęp 2018-06-13] .
24. Roman Kłosowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2018-06-13] .
25. Nagrody dla ludzi teatru. mkidn.gov.pl, 27 marca 2013. [dostęp 2013-04-29].

Bibliografia

• Witold Filler, Lech Piotrowski: Poczet aktorów polskich. Od Solskiego do Lindy, wyd. Philip Wilson, Warszawa 1998
• Roman Kłosowski w bazie filmpolski.pl

Linki zewnętrzne

• Roman Kłosowski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
• Roman Kłosowski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Roman Kłosowski w bazie Akademii Polskiego Filmu
• Roman Kłosowski w bazie IMDb (ang.)
• Roman Kłosowski w bazie Filmweb

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000112155462
• VIAF: 163321444
• LCCN: no2012119136
• GND: 103848992X
• BnF: 16636124c
• SUDOC: 133049396
• PLWABN: 9810619612305606
• NUKAT: n2008115681

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3923202
• ETP: 615

Identyfikatory zewnętrzne:

• FilmPolski.pl: 112508