Romnalda

Romnalda
Ilustracja
Romnalda strobilacea
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

szparagowate

Rodzaj

Romnalda

Nazwa systematyczna
Romnalda P.F.Stevens
J. Arnold Arbor. 59: 148 (1978)[3]
Typ nomenklatoryczny

Romnalda papuana (Lauterb.) P.F.Stevens[4]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Romnalda (Romnalda P.F.Stevens) – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych. Obejmuje cztery gatunki występujące w Queensland w Australii i na Nowej Gwinei[3].

Nazwa naukowa jest anagramem nazwy rodzaju Lomandra, z którego został wyodrębniony[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Wieloletnie rośliny zielne, o wysokości do 1 metra[5].
Pędy
Łodyga krótka, prosta lub rozgałęziona, płożąca[5], z włóknistymi korzeniami podporowymi[6].
Liście
Ulistnienie naprzemianległe, dwurzędowe. Blaszki liściowe równowąskie[5], o wymiarach od 60–120×3–5 mm (Romnalda ophiopogonoides) do 500–800×8–13 mm (R. strobilacea)[7]. U wszystkich gatunków poza R. strobilacea wierzchołek liścika jest ząbkowany[7].
Kwiaty
Kwiaty obupłciowe zebrane w wiechowaty kwiatostan o wydłużonej osi, w którym rozgałęzienia zakończone są niewielkimi wierzchotkami[5], wspartymi kilkoma podsadkami[6]. Głąbik o wysokości do 30 cm, jedynie u R. strobilacea 60–90 cm[7]. Szypułki członowane[6]. Listki okwiatu przeważnie białe, jednożyłkowe, trwałe[5], błoniaste[6], eliptyczne, eliptyczno-jajowate do odwrotnie jajowato-sercowatych, o wymiarach do 4,0–4,5×1,2–1,5 mm[7]. Sześć pręcików o nitkach zrośniętych u nasady[6], równowąskich do wąsko trójkątnych[7]. Pylniki osadzone grzbietowo, skierowane do wewnątrz, podługowate, pękające przez podłużne szczeliny[6]. Ziarna pyłku w kszatałcie nasiona fasoli[5]. Zalążnia jajowata[6], trójkomorowa z dwoma zalążkami w każdej komorze[5]. Szyjka słupka nitkowata, ¾–3 długości zalążni[5], wierzchołkowo kolankowata, zakończona główkowatym znamieniem[6].
Owoce
Jajowata[6] do kulistawej[7], asymetryczna, gładka, pękająca komorowo torebka, zawierająca do czterech elipsoidalnych do półkulistych nasion o cienkiej łupinie[5], brązowych lub żółtych[6].
Gatunki podobne
Różni się od lomander obupłciowymi kwiatami[6].

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]
Genetyka
Liczba chromosomów 2n wynosi 16[6].
Siedlisko
Wszystkie gatunki Romnalda występują w niewielkich populacjach, ograniczonych do nienaruszonych subtropikalnych lub tropikalnych lasów deszczowych, głównie na terenach wyżynnych, co wskazuje, że ich rozmieszczenie może mieć charakter reliktowy[8]. Zasiedlają gleby granitowe lub bazaltowe[5]. Romnalda grallata występuje również w podmokłych korytach strumieni oraz wzdłuż ich brzegów, a także na pochyłych zboczach górskich[9].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna
Rodzaj z plemienia Lomandreae podrodziny Lomandroideae w obrębie rodziny szparagowatych Asparagaceae[10][2].
Wykaz gatunków[3]

Zagrożenie i ochrona

[edytuj | edytuj kod]

Wszystkie gatunki są rzadkie[8]. Romnalda strobilacea jest uznawana za gatunek narażony na wyginięcie i podlega ochronie na podstawie Environment Protection and Biodiversity Conservation Act z 1999 roku. Głównymi zidentyfikowanymi zagrożeniami dla tego gatunku są niszczenie siedlisk wynikające z rozwoju rolnictwa i wypieranie z siedlisk przez inwazyjną lantanę pospolitą[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-09-08] (ang.).
  3. ↑ a b c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-09-08]. (ang.).
  4. ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-09-08]. (ang.).
  5. ↑ a b c d e f g h i j k Alexander S. George (red.): Flora of Australia. T. 46: Iridaceae to Dioscoreaceae. Canberra: Australian Government Publishing Service, 1986, s. 91-92. ISBN 0-644-04356-3.
  6. ↑ a b c d e f g h i j k l J.G. Conran: Romnaldaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 360. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
  7. ↑ a b c d e f John G. Conran, Paul I. Forster, Matthew Donnon. Romnalda ophiopogonoides (Asparagales: Laxmanniaceae), a new and endangered species from Wet Tropics bioregion of north-east Queensland. „Telopea”. 12 (2), s. 167-178, 2008. 
  8. ↑ a b Alison Shapcott, Billy Bau, Michael Powell. Fragmentation and Genetic Diversity in Romnalda (Dasypogonaceae), a Rare Rain Forest Herbaceous Genus from New Guinea and Australia. „Biotropica”. 41 (1), s. 128-136, 2009. DOI: 10.2307/20492538. 
  9. ↑ R. J. F. Henderson. Romnalda grallata, a New Species of the Xanthorrhoeaceae from Queensland. „Kew Bulletin”. 37 (2), s. 229, 1982. DOI: 10.2307/4109965. 
  10. ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-09-08]. (ang.).
  11. ↑ Species Profile and Threats Database: Romnalda strobilacea. Australian Government. [dostęp 2021-10-17].